Cần 'đại phẫu' ngành xuất bản

Hàng loạt vụ sai phạm nổi cộm gần đây khiến tình hình xuất bản trở nên hỗn độn

Ngay sau khi báo Phụ Nữ có bài phản ánh Một thái độ làm sách cẩu thả về cuốn Những vị tướng lừng danh trong lịch sử dân tộc (do Trung tâm Dịch thuật, dịch vụ văn hóa và khoa học công nghệ (CTCS), NXB Văn hóa - thông tin và nhà sách Tân Việt ấn hành), đăng trên số báo ra ngày 10/12, chiều cùng ngày, Cục Xuất bản đã có công văn yêu cầu đình chỉ phát hành đối với cuốn sách nói trên.

Đáng chú ý hơn, Cục trưởng Cục Xuất bản Chu Văn Hòa cho biết thêm, NXB Văn hóa - thông tin đã không đăng ký giấy phép xuất bản cuốn sách này. Như vậy không chỉ phạm lỗi nội dung, vi phạm bản quyền hình ảnh minh họa, Những vị tướng lừng danh trong lịch sử dân tộc còn là “sách in lậu”. Vậy mà cuốn sách vẫn được giới thiệu trong buổi ra mắt bộ ba cuốn sách “quý” của Trung tâm Dịch thuật, dịch vụ văn hóa và khoa học công nghệ vừa qua.

Cùng thời điểm, cuốn sách Hỏi đáp thông minh dành cho thiếu nhi của NXB này cũng bị lên án vì nội dung nhảm nhí, phản cảm. Trước đó, cuốn Hỏi đáp nhanh trí của đơn vị này đã khiến độc giả phát hoảng vì những “sáng kiến trời ơi” theo kiểu: “Một người sau khi bị chặt đầu thì như thế nào?”, trả lời: “Biến đổi chiều cao”; “Anh A bị chặt đầu lúc 40 tuổi, vậy con anh A bị làm sao?”, trả lời: “Mồ côi”. Thậm chí nguy hại về nhân cách như kiểu câu hỏi kỳ thị: “Người không nghe lời nhất?”, trả lời: “Người điếc”… (ảnh).

Theo thông tin thống kê từ Cục Xuất bản, từ đầu năm đến nay, NXB Văn hóa - thông tin đã bị xử lý đến 60 cuốn sách với nhiều hình thức: đình chỉ phát hành, thu hồi, sửa đổi sai phạm về nội dung… Liên quan đến vụ Từ điển Vũ Chất đầy lỗi ngô nghê gần đây, NXB Văn hóa - thông tin cũng “góp phần” với một bản in (đã bị yêu cầu thu hồi ngay sau đó). Không phải đến thời điểm này, cái tên NXB Văn hóa - thông tin đã mất uy tín từ nhiều năm trước khi liên tục xuất bản những cuốn sách liên kết bị dư luận lên án.

Bà Phan Thị Mỹ Hạnh - Giám đốc công ty cổ phần truyền thông và giải trí Phan Thị nói rằng, trước mỗi vụ việc liên quan xảy ra, NXB hay đổ lỗi cho đơn vị liên kết, nhưng có đi đến kết quả thu hồi cũng chỉ là giải quyết chuyện đã rồi. “Phần lớn các đầu sách của Phan Thị chúng tôi xin giấy phép của NXB Đại học Sư phạm, đơn vị này biên tập bản thảo rất khó. Nộp bản bông lần một, họ sửa; về làm lại bản bông lần hai, mang đến phải kèm theo bảng sửa lần một. Nếu họ cảm thấy không hài lòng điều gì thì lại phải làm cho đến khi mọi thứ ổn hẳn. Với cách làm nghiêm ngặt như vậy, đơn vị liên kết có muốn làm ẩu, làm sai cũng khó mà qua mặt được” - bà Hạnh nói.

NXB luôn là đơn vị gác cổng, nhưng nếu cấp giấy phép mà buông lỏng cho các đơn vị liên kết thì đó là cách tự đưa mình vào tròng. Đình chỉ hoạt động là con đường tất yếu và cần thiết đối với một đơn vị đã cho ra đời hàng loạt những cuốn sách ẩu như NXB Văn hóa - thông tin.

Vừa qua, NXB Lao động - xã hội đã bị xử phạt 252 triệu đồng cho vụ nghệ sĩ Công Lý lên bìa sách luật, NXB Thời Đại cũng bị thanh tra toàn diện khi cho tái bản cẩu thả cuốn Văn hóa tộc người Việt Nam của tác giả Nguyễn Từ Chi và Văn hóa Việt Nam của GS Trần Quốc Vượng.

Độc giả cũng nhiều lần phản ánh sách của NXB này thường xuyên mắc lỗi chính tả, biên tập cắt gọt không cẩn trọng. Từ sai sót nhỏ đến sai phạm nghiêm trọng, các đơn vị xuất bản đã khiến diện mạo ngành xuất bản càng lúc càng trở nên hỗn độn. Từ mức phạt “muối bỏ bể, giơ cao đánh khẽ” đến mạnh tay phạt nặng, đình chỉ hoạt động vẫn không thay đổi được cục diện xuất bản trong thời gian qua.

“Tôi cho rằng cứ tình trạng buông lỏng, phát hiện rồi thu hồi thế này cũng chẳng thay đổi được gì. Ngành xuất bản cần cuộc đại phẫu quyết liệt, triệt để và đầu tư có trọng điểm mới mong thay đổi, phát triển” - một giám đốc NXB có uy tín tại TP.HCM nhấn mạnh.

 TIỂU QUYÊN