Nghệ sĩ xiếc Quốc Cơ: 'Tôi chỉ có thể diễn xiếc vài năm nữa thôi'

Đến với nghề xiếc bằng niềm đam mê và tự học hỏi qua internet nhưng Quốc Cơ cùng em trai Quốc Nghiệp đã làm nên kỳ tích cho làng xiếc Việt Nam khi được xác lập kỷ lục Guiness thế giới vào cuối năm 2016 vừa qua. Tuy nhiên, ít ai biết được trên chặng đường đi đến thành công hôm nay, Quốc Cơ - Quốc Nghiệp đã trải qua vô vàn khó khăn và chỉ có lòng yêu nghề mãnh liệt mới giúp họ vượt qua được tất cả thử thách. 

Quốc Nghiệp và Quốc Cơ

- Để trở thành một nghệ sĩ xiếc chuyên nghiệp cần nhiều năm tập luyện nhưng không phải ai cũng may mắn được đứng trên sân khấu lớn, được khán giả đón nhận hay thậm chí là sống được với nghề. Vì vậy, có không ít người nghĩ rằng, cách nhanh nhất để tìm kiếm vinh quang là biểu diễn những tiết mục thật nguy hiểm... anh nghĩ sao về suy nghĩ này?

Không, tôi không đồng tình với quan điểm này, xiếc không phải như vậy! Để biểu diễn xiếc thì cần một thời gian dài tập luyện để đúc kết kinh nghiệm, cho nên không phải bạn cứ làm một động tác rất là khó thì sẽ được khán giả công nhận. Muốn thành công và nổi tiếng, bạn cần phải cống hiến cho khán giả thật nhiều tiết mục đặc sắc thì người ta mới nhớ đến bạn chứ không phải “liều mạng” là sẽ có vinh quang.

Tôi biết không ít tiết mục biểu diễn có độ rủi ro và nguy hiểm cao hơn “sức mạnh đôi tay” của tôi rất nhiều nhưng điều quan trọng là khi họ diễn, khán giả không cảm nhận được. Muốn thành công thì bạn phải làm sao khiến người xem hiểu và cảm nhận được thông điệp mà mình muốn gửi gắm, phải nắm bắt được thị hiếu khán giả chứ không phải cứ nguy hiểm là công chúng sẽ đón nhận. Mà thực tế cho thấy bây giờ tiết mục càng kinh dị, nguy hiểm, càng khiến khán giả sợ hãi và che mắt chứ không chú tâm theo dõi.

Vợ chồng Quốc Cơ và MC Hồng Phượng

- Trong sự khắc nghiệt của nghề, niềm mơ ước của các nghệ sĩ xiếc chưa thành danh chỉ đơn thuần là hy vọng đừng thất nghiệp mùa mưa hay không bị bầu show ép giá... Với anh, thuở mới vào nghề, anh có những ước mơ như vậy không?

Trước khi tôi vào nghề thì xiếc rất tệ vì người ta không thích xiếc. Tôi nhớ lần đầu tiên đi diễn, tôi bị tai nạn nghề nghiệp té vỡ đầu nhưng may mắn chỉ xây xát ngoài da. Lần đó, tôi chỉ nhận được cát-sê có 80 ngàn đồng cho tiết mục của hai anh em. Tôi thấy mình không được trả xứng đáng với công sức mà mình đã bỏ ra tập luyện suốt mấy năm trời. 

Đồng thời, tôi cảm thấy xiếc thời điểm đó không được coi trọng và nó chỉ là tiết mục “lót đường” cho những hình thức nghệ thuật khác như ca hát, hài kịch. Tôi thấy như vậy là không công bằng bởi vì các tiết mục đó thời gian khổ luyện không thể bằng xiếc nhưng người nghệ sĩ trong lĩnh vực đó được nhận cát-sê cao hơn và được coi trọng hơn chúng tôi. Vì vậy mà tôi nói với em trai rằng, anh em tôi sẽ làm sao để có thể đứng được trên sân khấu đó một cách vinh quang và phải ngang bằng với nghệ sĩ thuộc lĩnh vực khác.

Tôi tự tìm tòi học hỏi về biểu diễn xiếc từ internet đến người thân, bạn bè và nỗ lực luyện tập cùng em trai để có được thành công như hôm nay. Tôi mong muốn khán giả sẽ nhìn nhận xiếc là bộ môn nghệ thuật đỉnh cao và không hề thấp kém so với các bộ môn khác.

Quốc Cơ - Quốc Nghiệp

- Đến thời điểm hiện tại, anh thấy xiếc đã được công nhận xứng đáng hay chưa?

Bây giờ đi ra ngoài, tôi nhìn thấy có rất nhiều bạn trẻ biểu diễn xiếc đường phố và đã có đông đảo khán giả biết đến xiếc. Còn trước đó, tôi hỏi xiếc là gì thì nhiều người không ai biết, họ còn hỏi ngược lại tôi xiếc có phải là múa lửa, hay móc ra bồ câu hay là xiếc chó, xiếc khỉ... hay không chứ họ không biết bộ môn nghệ thuật xiếc ra làm sao! Vì vậy mà tôi thấy vui khi xiếc dần được mọi người yêu thích.

- Anh từng chia sẻ rằng, nghề xiếc cho anh tất cả từ vật chất lẫn tinh thần nhưng nếu anh không nổi tiếng và thành công với nghề, liệu anh có đủ sức theo đuổi và duy trì đam mê đến bây giờ?

Thật ra tôi không nghĩ là mình nổi tiếng đâu, từ lúc bắt đầu sự nghiệp đến nay, tôi chỉ hướng suy nghĩ rằng tôi phải làm được những gì người khác làm được. Ngoài ra, tôi được truyền thụ niềm đam mê xiếc từ ba ngay khi còn nhỏ và lựa chọn đây là nghề mà tôi sẽ theo đuổi đến cùng.

Đã từng có một thời gian dài tôi không được mời đi diễn, không có show chỉ vì tôi quyết giữ một mức giá xứng đáng với công sức tập luyện mình đã bỏ ra thay vì bằng lòng nhận mức cát-sê bèo bọt như thuở mới vào nghề. Tuy nhiên, tôi vẫn chấp nhận đánh đổi!

- Trong 15 năm theo nghề xiếc, gặp phải vô vàn chấn thương thậm chí suýt chết trên sân khấu và chưa kể đến những rủi ro về sức khỏe sau này, bản thân anh đã chuẩn bị tâm lý cho mình ra sao để dự trù đối diện với sự nguy hiểm có thể xảy đến bất cứ lúc nào?

Khi theo nghề xiếc, tôi đã chuẩn bị tâm lý rằng đây là một nghề nguy hiểm và có rất nhiều rủi ro, tuy nhiên đã theo nghề thì phải chấp nhận nhưng làm sao để giảm thiểu rủi ro càng ít càng tốt. Ngoài ra, mỗi người lại có những cơ địa khác nhau nên khả năng chịu đựng cũng như đối diện với nguy cơ không tốt cho sức khỏe sau này cũng không giống nhau.

Hiện tại, tôi thấy sức khỏe mình vẫn ổn và còn có thể lao động nghệ thuật cống hiến cho khán giả, cũng như tiếp tục “cháy hết mình” với niềm đam mê nên tôi chưa nghĩ nhiều đến chuyện tương lai xa hơn.

- Gần đây, một nghệ sĩ xiếc có nói rằng: “Biết là đối mặt với nguy hiểm nhưng vẫn muốn cống hiến hết mình, nếu có chết thì vẫn muốn được chết trên sân khấu”, anh có đồng quan điểm này không? Phải chăng đối với nghệ sĩ xiếc, lòng yêu nghề cháy bỏng còn lớn hơn cả sinh mạng và những lo lắng từ người thân cho sức khỏe của họ?

Là nghệ sĩ xiếc, tôi nghĩ họ không nên nói như vậy, bởi vì sinh mạng của mình thì mình cần phải gìn giữ cho thật tốt để còn tiếp tục làm nghề, chứ đừng quá liều đến mức mình biết nguy hiểm sẽ xảy ra nhưng vẫn cứ làm. Với tôi, trước mỗi tiết mục trình diễn, tôi phải nắm chắc xác suất an toàn cho mình ít nhất cũng phải 60-70%, chứ không chấp nhận liều lĩnh với độ nguy hiểm lên đến 70, còn an toàn cho mình chỉ có 30. Tôi sẽ không làm điều đó!

Anh em Quốc Cơ - Quốc Nghiệp ghi dấu ấn trong làng xiếc Việt Nam với tiết mục Sức mạnh đôi tay

- Nhưng thực tế cho thấy, anh và em trai Quốc Nghiệp đều không nghe lời khuyên của bác sĩ lẫn bà xã, dừng việc biểu diễn để phẫu thuật điều trị bệnh nghề nghiệp đang mắc phải mà vẫn tiếp tục gắn bó với nghề, mặc những rủi ro và nguy cơ bị thương tật vĩnh viễn...

Hiện tại, cả tôi và Nghiệp đều bị thoái hóa cột sống và đốt sống cổ do phải chịu sức nặng trong một thời gian dài. Như một lẽ tất nhiên, khi bác sĩ phát hiện ra những thương tổn trong cơ thể, họ đều khuyên bệnh nhân ngừng lại công việc và đi mổ. Nhưng cũng như những lần trước, tôi và em trai đều cảm thấy mình còn có thể tiếp tục biểu diễn được nên cứ làm và không nghe lời bác sĩ.

Chúng tôi còn trẻ, còn nhiều đam mê với nghề và đã ký kết nhiều hợp đồng biểu diễn nên không thể nào nói ngưng là chúng tôi ngưng ngang được. Chúng tôi chỉ có thể khắc phục bằng việc tập nhẹ lại và hạn chế những động tác quá nguy hiểm để tránh gặp rủi ro.

Để bước đến chặng đường này, có được thành công như hôm nay, tôi và em trai đã trải qua rất nhiều khó khăn. Từ những thành tích mà chúng tôi đạt được đã phần nào đưa nghệ thuật biểu diễn xiếc đến gần hơn với công chúng, khán giả dần biết đến xiếc nhiều hơn và nhận ra anh em Quốc Cơ – Quốc Nghiệp là những người từng mang vinh quang về cho đất nước, đó là niềm tự hào và hãnh diện rất lớn của anh em tôi. Vì vậy mà chúng tôi không thể vì một chút lý do sức khỏe mà dừng lại công việc, gác lại đam mê của mình.

Tiết mục Sức mạnh đôi tay đã giúp anh em Quốc Cơ - Quốc Nghiệp được công nhận kỷ lục Guiness thế giới vào tháng 12/2016

- Với điều kiện sức khỏe hiện tại, anh nghĩ mình có thể tiếp tục trình diễn trong bao lâu nữa?

Tôi nghĩ là chừng vài năm nữa thôi vì hiện tại ngoài thoái hóa cột sống và đốt sống cổ, tôi còn gặp vấn đề về vai và đầu gối, nên tôi định sau khi hoàn tất các hợp đồng biểu diễn, tôi sẽ chuyển sang công tác huấn luyện, đào tạo các tài năng trẻ. Tôi muốn hướng các em theo đuổi đam mê về nghệ thuật xiếc một cách đúng đắn và muốn ngành xiếc giá trị hơn bây giờ. Bên cạnh đó, cũng nhờ xiếc mà tôi may mắn có được cuộc sống tốt đẹp hơn, vì vậy mà tôi muốn giúp các bạn trẻ yêu nghề cũng sẽ có được may mắn đó như tôi.

Trước kia nghề xiếc tệ, không được mọi người công nhận và cũng không nhiều người biết về xiếc, cát-sê thì thấp và luôn là tiết mục dự bị cho các tiết mục khác trong chương trình...

- Nếu chỉ có năng khiếu và đam mê thôi thì liệu đã đủ yếu tố để theo đuổi nghề xiếc vốn được xem là công việc nhiều nguy hiểm không thưa anh?

Năng khiếu và đam mê là cần bắt buộc phải có rồi, ngoài ra để gắn bó với nghề, bạn còn cần phải học cách chịu đựng, chấp nhận đánh đổi và kiên trì trau dồi. Đánh đổi ở đây tức là việc bạn phải chuẩn bị tâm lý, tư tưởng sẵn sàng đối diện với bất cứ rủi ro có thể xảy đến bất ngờ chẳng hạn như, hôm nay bạn là người bình thường nhưng ngày mai có thể bạn không còn bình thường nữa mà phải chịu những thương tật không thể lường trước. Bạn phải thật sự can đảm mới theo đuổi được công việc này!

Ngoài ra, người nghệ sĩ xiếc cần phải có một tâm lý vững vàng để có thể xử lý nhanh những tình huống bất chợt khi biểu diễn. Bởi nếu bất cẩn để xảy ra sai sót thì cái giá phải trả sẽ rất đắt.

- Theo anh, liệu có nên hay không việc cho trẻ em sớm luyện tập các bộ môn xiếc mang tính chất nguy hiểm để biểu diễn hoặc để mưu sinh?

Tất nhiên là không ba mẹ nào muốn con mình tập luyện những gì nguy hiểm, làm tổn hại đến sức khỏe, sinh mạng... nhưng cũng còn tùy vào cuộc sống của mỗi người mà họ sẽ có lựa chọn riêng. Nếu bạn có đam mê và muốn học hỏi về xiếc thì nên theo học ở các trường chính quy để được tiếp cận kiến thức bài bản. 

Thanh Hương