Zing Music Awards: Loay hoay... lùi!

Ngày 7/1/2017 tới, lễ trao giải thưởng âm nhạc trực tuyến Zing Music Awards (ZMA) 2016 sẽ diễn ra tại sân vận động Phú Thọ (TP.HCM). Là giải thưởng về nhạc số đầu tiên tại Việt Nam, được gửi gắm nhiều kỳ vọng sẽ phản ánh được tình hình của thị trường nhạc số trong nước nhưng sau sáu năm xuất hiện, mục tiêu này ngày càng rời xa.

Cũng giống như các năm trước, hầu hết các hạng mục của ZMA đều được căn cứ vào chỉ số Z (Z=lượt xem/nghe + lượt thích + lượt bình luận + lượt chia sẻ). Với nhạc số, điều này có vẻ rất hợp lý bởi các hạng mục đều căn cứ vào hành vi của người dùng/khán giả.

Tuy nhiên, sau nhiều năm kể từ ngày xuất hiện nhạc số hay mạng xã hội nói riêng và internet nói chung, mặt trái về hành vi của người dùng cũng đã được phát lộ. Rất nhiều bài hát/clip có lượt thích cao, chia sẻ nhiều và bình luận rôm rả nhưng không vì sự yêu thích của người dùng mà ngược lại.

Hiện tượng Lệ Rơi và mới đây nhất là Tùng Sơn là minh chứng rõ ràng cho mặt trái về hành vi đó, khi bất kỳ clip ca hát hay vlog (video blog: nhật ký hình ảnh) nào của hai nhân vật này cũng nhận được số lượng khủng về các hành vi trên, nhưng là để… chửi.

Ca sĩ Tiên Tiên nhận giải Ca sĩ mới của năm tại ZMA 2015

Thực tế, ngay từ khi xuất hiện, ZMA đã được kỳ vọng là một thước đo của thị trường nhạc số. Tuy nhiên, điều đó đã không diễn ra, nếu không muốn nói thực tiễn ngày càng xa rời kỳ vọng.

Zing Mp3 (ZP3) đã không còn chiếm thị phần áp đảo như cách đây vài năm, miếng bánh ấy đã được chia sẻ khá nhiều cho một “ông lớn” khác, ví dụ như

Zing Music Awards: Loay hoay... lùi!

 với rất nhiều tổ hợp kênh lớn trong đó thuộc về POPS World Wide, Yeah1... và “kênh” riêng của các nghệ sĩ. Nhạc số, nhất là MV, đang được YouTube thống lĩnh. Trong khi đó, việc bầu chọn của giải thưởng chỉ được dựa vào các ca khúc đang phát hành trên ZP3, và phải thông qua “ngõ” bình chọn là ứng dụng Zalo.

Nói một cách khác, vừa giữ một thị phần không lớn so với thị trường nhạc trực tuyến, vừa hạn chế “ngõ” bình chọn nên ZMA hiện tại chỉ có thể phản ánh được xu hướng người nghe dành cho ZP3, hoàn toàn không thể “phản ánh bức tranh toàn cảnh về thị trường, cũng như thị hiếu khán giả nghe nhạc trực tuyến” như những gì giải thưởng đã tuyên bố.

Một điều khác khiến công chúng không khỏi đặt câu hỏi về sức nặng của giải thưởng, khi ngay chính tiêu chí để bình chọn cho hai hạng mục quan trọng của giải gồm Nghệ sĩ của năm và Nghệ sĩ mới của năm được Ban tổ chức đặt ra là “không có scandal trong năm” nhưng không thể tự mình xác định được như thế nào là scandal mà hoàn toàn “đẩy” trách nhiệm đó cho khán giả.

“Chúng tôi không thể đưa ra tham chuẩn đạo đức nào cả, điều đó do khán giả lựa chọn và Hội đồng nghệ thuật nữa. Năm ngoái, chính Hội đồng nghệ thuật đã quyết định loại Sơn Tùng dù ca sĩ này được bình chọn cao từ khán giả”, ông Nguyễn Anh Tuấn - đại diện BTC cho biết.

Tuy nhiên, nói về tiêu chí scandal này, nhạc sĩ Nguyễn Hải Phong - thành viên Hội đồng nghệ thuật cho biết: “Chúng tôi không có quyền đặt ra tiêu chuẩn đạo đức cho ai, chúng tôi sẽ chỉ xem xét sản phẩm đó có mang lại giá trị gì cho âm nhạc hay không”.

Nói một cách khác, cả Ban tổ chức lẫn Hội đồng nghệ thuật đang cho thấy mình phó thác hoàn toàn điều đó vào khán giả. Mà, đâu là “khán giả bình chọn” và đâu là khán giả thật sự của âm nhạc là điều rất khó nhận diện. Một giải thưởng là thước đo thật sự của thị trường nhạc số, xem ra vẫn còn xa vời.

Vũ Minh