Y Tý: Đừng đến chỉ để săn mây!

Nằm cách thị trấn Sa Pa khoảng 80km, Y Tý là một xã thuộc huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Nơi đây vẫn còn giữ được những nét hoang sơ, độc đáo mà có lẽ bất cứ ai lần đầu ghé đến đều cảm thấy ngỡ ngàng trước cảnh sắc thiên nhiên của mảnh đất này.

Hùng vĩ thác nước giữa đại ngàn

Có thể nói, thác nước chính là một “đặc sản” của Y Tý. Có đến cả chục ngọn quanh xã, trong đó có nhiều ngọn thác lớn đủ khiến du khách bỏ công sức để khám phá.

Từ trung tâm Y Tý ngược về phía Mường Hum khoảng 10km, bạn sẽ gặp một biển chỉ dẫn vào thác Đỏ nằm sâu trong rừng già. Để vào được thác, bạn sẽ phải men theo một con đường mòn, leo qua một đoạn dốc khá cao với nhiều tầng cây rậm rạp xen lẫn những rừng thảo quả của người dân địa phương. Vượt qua cánh rừng, ta sẽ thấy một dòng suối màu vàng nâu, nước mát lạnh chảy qua những tảng đá. Đi thêm chừng 100m nữa, thác Đỏ sẽ hiện ra trước mắt chúng ta.

Thác Đỏ nằm yên bình giữa rừng già. Ảnh: Cường Kaon

Theo người dân địa phương, sở dĩ ngọn thác này được đặt tên như vậy là vì màu vàng nâu đặc trưng của những tảng đá nơi dòng nước từ thác chảy qua. Ngoài ra, người dân quan niệm rằng những ai đã đến đây thì khi trở về thường sẽ gặp may mắn, và đó cũng là lí do cái tên thác Đỏ ra đời.

Ở chân núi phía sau lưng homestay Y Tý Cloud có một ngọn thác mà không phải du khách nào cũng biết đến nếu không được người dân địa phương chỉ dẫn. Ngọn thác này nằm sâu dưới khe núi và để đi xuống được đó cũng không hề dễ dàng.

Thế nhưng, vượt qua được những khó khăn trên quãng đường đi, ta sẽ được chiêm ngưỡng một ngọn thác hùng vĩ với rất nhiều tầng. Điều đặc biệt là ngọn thác này không có tên. Vì thế, mỗi du khách khi đến đây đều có thể tự đặt cho nó một cái tên mà mình yêu thích. Với khoảng nước rộng cùng với những phiến đá phẳng lì ngay dưới chân thác, đây là một địa điểm lý tưởng để chúng ta có một buổi picnic nhẹ nhàng nhưng đầy thơ mộng.

Ngọn thác không tên nằm sâu dưới khe núi. Ảnh: Ly Xá Xuy

Những thửa ruộng bậc thang đẹp mê hồn

Nhắc đến Y Tý, ta không thể không nhắc đến những thửa ruộng bậc thang nơi đây. Không có được sự rộng lớn như ở Mù Cang Chải (Yên Bái), nhưng vẻ đẹp của những thửa ruộng bậc thang nơi đây cũng đủ để khiến cho chúng ta cảm thấy nao lòng.

Tháng 4, 5 và tháng 9, 10 hàng năm là những khoảng thời gian ruộng bậc thang khoe sắc. Trên cung đường từ Y Tý sang Ngải Thầu, ta sẽ bắt gặp những thửa ruộng bậc thang lung linh sắc màu ở thung lũng Thề Pả. Đây là nơi canh tác của đồng bào dân tộc Hà Nhì và H’Mông.

Mùa nước đổ, ruộng bậc thang mặc một lớp áo bùn nâu ánh lên trong nắng chiều tà. Mùa lúa chín, tấm áo nâu ấy được lột bỏ để những thửa ruộng khoác lên mình màu vàng rực rỡ mà bất cứ ai đi qua đều phải dừng chân ghé lại để ôm trọn vào lòng vẻ đẹp mê hồn của chúng.

Ruộng bậc thang mùa nước đổ ở công viên Choản Thèn. Trong tiếng nói của người Hà Nhì, choản thèn có nghĩa là những thửa ruộng hình tròn. Ảnh: Ly Xá Xuy Sắc vàng rực rỡ tại thung lũng Thề Pả. Ảnh: Cường Kaon

Chợ phiên của đồng bào dân tộc

Ở Y Tý, mỗi tuần chỉ có một phiên chợ được mở vào sáng thứ 7 tại trung tâm xã. Các mặt hàng được bán ở chợ chủ yếu là những nông sản do bà con nơi đây tự trồng như khoai, sâm đất; các loại hạt đậu; cải mèo và các loại rau rừng.

Mặt hàng nông sản đặc biệt nhất, phổ biến nhất ở đây có lẽ chính là ớt. Từ ớt xanh tới ớt đỏ, từ ớt tươi cho đến ớt ngâm, tất cả đều được bày bán tại chợ phiên Y Tý. Có lẽ những ai là tín đồ của loại quả này thì đều biết đến vị cay nồng đặc trưng và khác biệt của quả ớt nơi đây.

Nông sản được bày bán tại chợ phiên Y Tý. Ảnh: Cường Kaon

Chợ phiên Y Tý cũng có nhiều món ăn độc đáo mà bạn nên thử khi ghé thăm mảnh đất này. Có thể điểm qua một vài cái tên như thắng cố, bánh phồng, bia Hà Nhì hay xiên nấm nướng.

Nhà trình tường – kiến trúc độc đáo của người Hà Nhì

Những ngôi nhà trình tường là một điểm nhấn đặc biệt đối với du khách khi đến với Y Tý. Đây là kiến trúc độc đáo của người Hà Nhì, được trình bày bằng đất sét với độ dày của tường từ 40- 50 cm, mái nhà được lợp bằng những lớp cỏ gianh xếp chồng lên nhau.

Bức tường dày cùng với lớp cỏ gianh chính là điều tạo nên sự độc đáo của nhà trình tường. Nhiệt độ trong nhà bao giờ cũng có sự chênh lệch so với nhiệt độ ngoài trời. Ngôi nhà được thiết kế để đảm bảo luôn ấm áp vào mùa đông và mát mẻ vào mùa hè. Chính vì thế mà người dân vẫn thường nói với du khách rằng: chỉ cần bước qua ngưỡng cửa để vào nhà là ta sẽ lạc vào một thế giới khác.

Một ngôi nhà trình tường cổ với mái phủ đầy rêu phong. Ảnh: ​Cường Kaon

Những ngôi nhà trình tường cổ cũng được xem như một địa điểm check-in lý tưởng của du khách trong hành trình khám phá mảnh đất Y Tý hoang sơ. Từ trung tâm xã đi về thôn Lao Chải, bạn sẽ bắt gặp những ngôi nhà độc đáo này ở hai bên đường đi.

Cường Kaon