Xu hướng “nghỉ hưu ngắn hạn” ở người trẻ

Xu hướng đang gia tăng

Marina Kausar băn khoăn không biết nên gọi 3 tháng tạm rời thị trường lao động là gì. Sau khi trải nghiệm một loạt công việc trong lĩnh vực tài chính và công nghệ, người phụ nữ 30 tuổi sống tại TP Houston, bang Texas (Mỹ) cảm thấy căng thẳng và kiệt sức.

Nhiều người trẻ hiện nay có xu hướng “nghỉ hưu ngắn hạn” giữa sự nghiệp - Nguồn ảnh: EPA-EFE

Vào tháng 12/2023, với một khoản tiền tiết kiệm, cô quyết định tạm nghỉ việc, dành thời gian quan tâm đến những thứ đã bị bỏ qua trong thời gian tập trung cho sự nghiệp. Kausar bộc bạch: “Tôi có nhiều thời gian hơn để tập thể dục, ăn và ngủ ngon hơn, như một sự thiết lập lại hoàn toàn. Lần đầu tiên trong cuộc đời trưởng thành của mình, công việc không còn che phủ bầu trời của tôi”. Khoảng thời gian tạm nghỉ của Kausar cũng như nhiều người trẻ khác được gọi là “nghỉ hưu ngắn hạn”.

Những năm qua, thế giới chứng kiến nhiều xu hướng mới trong thị trường lao động như “nghỉ việc âm thầm”, “hành động theo mức lương của bạn” hoặc đơn giản là sử dụng ngày nghỉ phép hiệu quả hơn. Hiện, nhiều người trẻ đã lựa chọn tạm nghỉ việc một khoảng thời gian dài giữa các công việc nhằm đầu tư vào các khía cạnh khác của cuộc sống tương tự như Kausar.

Theo Kira Schabram - trợ lý giáo sư tại Đại học Washington (Mỹ), chuyên gia nghiên cứu về những kỳ nghỉ của người lao động - với “nghỉ hưu ngắn hạn”, mọi người sẽ tự quyết định thời gian và cách thức.

Nhìn chung, “nghỉ hưu ngắn hạn” khác so với các cơ hội nghỉ ngơi thông thường như nghỉ cuối tuần, nghỉ lễ, nghỉ phép, nghỉ nghề nghiệp… Ở Úc, nhiều nhân viên được hưởng chế độ nghỉ phép dài hạn có lương sau khi làm việc 7-10 năm cho cùng một chủ lao động, tùy thuộc vào địa phương. Các loại chế độ nghỉ phép dài hạn có thể bao gồm nghỉ phép chăm sóc con, nghỉ phép để hỗ trợ y tế.

Ở Bỉ có chương trình cho phép nhân viên nghỉ việc hưởng lương từ chính phủ trong thời gian lên đến 1 năm. Nghiên cứu về chương trình này cho thấy 76% nhân viên nghỉ phép toàn thời gian ở cả khu vực công và tư nhân đều ở độ tuổi từ 25-49.

Với thế hệ trẻ, “nghỉ hưu ngắn hạn” thường là sự lựa chọn tự nguyện chấm dứt việc làm và trang trải cuộc sống bằng tiền tiết kiệm cá nhân hoặc hỗ trợ từ chính phủ. Tuy nhiên, họ cũng đang cố gắng giải quyết những vấn đề tương tự như với kỳ nghỉ phép dài hạn: rủi ro về sức khỏe và tinh thần liên quan đến làm việc quá sức hoặc quá lâu tại nơi làm việc. Nghiên cứu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phát hiện số ca tử vong do bệnh tim và đột quỵ liên quan đến giờ làm việc quá dài đã tăng 29% từ năm 2000-2016.

“Nghỉ hưu ngắn hạn” cũng bao gồm nhiều hình thức như dành thêm thời gian sau khi bị sa thải để cân nhắc các con đường sự nghiệp khác, xin nghỉ phép không lương và không nhất thiết phải đảm bảo việc quay lại, nghỉ ngơi một khoảng thời gian dài sau khi tự nguyện nghỉ việc.

Theo tiến sĩ Schabram, những người thực hiện các kỳ nghỉ này có xu hướng ổn định về mặt tài chính và bà tin rằng xu hướng “nghỉ hưu ngắn hạn” đang gia tăng.

Cần thay đổi để tất cả đều phát triển

“Nghỉ hưu ngắn hạn” có thể là một xu hướng mới. Nhưng khi so sánh với nghiên cứu về các kỳ nghỉ nghề nghiệp, có bằng chứng về điều gọi là hiệu ứng “sẹo”. Đó là việc mức lương trong tương lai của 1 cá nhân cố gắng quay trở lại thị trường lao động sau thời gian nghỉ việc có thể thấp hơn so với việc họ duy trì công việc, không bị gián đoạn. Tác động này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần, dẫn đến mức lương được hưởng sẽ thấp hơn khi “nghỉ hưu ngắn hạn”.

Các doanh nghiệp thường không chú tâm đến việc xây dựng các chính sách để người lao động thực hiện các kỳ nghỉ có lương như nghỉ phép dài hạn. Điều đó có thể khiến nhiều người trẻ cảm thấy mệt mỏi và quyết định tự nghỉ không lương. Cô Kausar cảm thấy việc “nghỉ hưu ngắn hạn” đã giúp cải thiện cuộc sống của mình, nhưng không phải là không có rủi ro và lo lắng.

Mặc dù Kausar đã tiết kiệm được khoảng 30.000 USD nhưng cô cho biết “lựa chọn lúc đó thật đáng sợ, vì tôi biết có thể mất một thời gian để tìm công việc khác. Tôi đã đặt niềm tin vào vũ trụ”. Sau khi dành thời gian đi thăm gia đình ở Pakistan và trở lại Houston, Kausar chọn làm giáo viên yoga bán thời gian, dọn dẹp không gian sống và bắt đầu chạy bộ. Và may mắn, cô đã tìm được một vị trí công việc với mức lương cao hơn công việc trước đây.

Các chuyên gia cho rằng, điều quan trọng là phải định hình lại hoạt động làm việc truyền thống và tạo ra môi trường để tất cả lao động có thể phát triển. Các doanh nghiệp nên tập trung vào việc giữ chân nhân tài. Tại Mỹ, 18% lực lượng lao động hiện thuộc thế hệ gen Z (sinh từ 1997-2012); 36% là gen Y (sinh từ 1981-1996). 2 thế hệ này cho thấy họ không ngại nghỉ việc và nhảy việc.

Đối với doanh nghiệp, việc phải tuyển dụng để thay thế 1 nhân viên có thể tốn nhiều chi phí hơn là bổ sung chính sách về kỳ nghỉ có lương. Chế độ “nghỉ hưu ngắn hạn” có thể được xem là tương tự 1 nhân viên nghỉ phép chăm con và công việc có thể được phân bổ lại cho các đồng nghiệp khác.

Theo tiến sĩ Bryan Robinson - nhà trị liệu tâm lý và giáo sư danh dự tại Đại học Bắc Carolina (Mỹ) - các nhà tuyển dụng nên tập trung vào cả 2 đầu của phổ tuổi tác. Điều này đòi hỏi việc đảm bảo tất cả các thế hệ đều cảm thấy an toàn, được tôn trọng và được bảo vệ khỏi chủ nghĩa phân biệt tuổi tác, phân biệt đối xử. Theo cách đó, nhân viên có thể lựa chọn lộ trình nghề nghiệp dựa trên kinh nghiệm sống và giá trị hiện tại của họ. Điều này sẽ tạo cơ hội cho những người đã nghỉ hưu muốn quay lại làm việc và những người trẻ thích “nghỉ hưu ngắn hạn”.

Linh La (theo Bloomberg, The Straits Times, Forbes, The New York Times)