Xoa bóp: Phòng và trị bệnh cho trẻ

Với kỹ thuật xoa bóp, day ấn huyệt đơn giản, dễ thực hiện, có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả những bệnh lý trên.

Theo Đông y, để tăng sức đề kháng của cơ thể và điều trị các bệnh lý, có thể tác động vào các vùng da, cụ thể là qua kỹ thuật xoa bóp, day ấn huyệt. Điều này cũng phù hợp với nguyên tắc trị liệu của y học phương Tây là thông qua tác động xoa bóp giúp điều trị hiệu quả những bệnh lý nhất định.

Ảnh mang tính minh họa: Internet

Nâng cao chính khí, tăng đề kháng cho trẻ

Quan trọng nhất là kỹ thuật xoa bóp. Véo da cột sống lưng có thể cải thiện tuần hoàn, tăng cường lưu thông khí huyết, kích thích tiêu hóa và hệ miễn dịch, các tế bào bạch cầu bảo vệ cơ thể tăng số lượng và tăng khả năng hoạt động ở ngoại vi. Cách làm cụ thể như sau:

Đối với trẻ nhỏ chưa tự giữ đầu: Đặt trẻ nằm sấp trên đùi. Sau đó véo da dọc cột sống lưng trẻ, từ cột sống cùng đến đốt sống cổ VII. Véo thành ba đường: một đường chính giữa cột sống, hai đường còn lại ở hai bên cách đường giữa khoảng 1-1,5cm. Mỗi đường véo ba - bốn lần. Sau mỗi lần làm, da vùng cột sống ửng hồng lên là đạt yêu cầu. Nên làm cho trẻ một lần/ngày, xa bữa ăn, tốt nhất là vào buổi tối trước khi đi ngủ.

Đối với trẻ lớn hơn đã tự giữ đầu, xương cổ vững: Cho trẻ tự nằm sấp trên giường, không nằm gối và thực hiện thao tác như trên.

Xoa bóp điều trị khi trẻ đang mắc bệnh

Xoa bóp véo da cột sống lưng, sau đó thực hiện:

Xoa bóp vùng mặt: Đặt các ngón tay lên trán bé và xoa bóp theo cách miết nhẹ sang hai bên thái dương, sau đó vuốt từ chân lông mày sang hai bên. Di chuyển tay dọc xuống hai bên mặt, gò má của bé. Lặp lại động tác này 5-10 lần. Dùng 10 đầu ngón tay vỗ nhẹ lên mặt bé, lặp lại 5-10 lần. Sau đó day huyệt nghinh hương hai bên (giao giữa đường ngang chân cánh mũi và nếp mũi - miệng) từ 5-10 lần.

Xoa bóp lòng bàn chân: Dùng các ngón tay xoa lòng bàn chân trẻ theo những vòng tròn thuận chiều kim đồng hồ, xoa đến khi cảm giác ấm nóng lên thì ngừng.

Thoa dầu tràm hoặc dầu khuynh diệp vào phía sau hai dái tai (huyệt ế phong), vùng sau gáy giáp đáy hộp sọ (huyệt phong trì), vùng ngực trên (dưới đốt sống cổ C7 và vùng cột sống giữa hai xương bả vai), lòng bàn chân (huyệt dũng tuyền - chỗ hõm giữa khối cơ mô út và mô cái), hõm trên xương ức (huyệt thiên đột).

Xoa bóp nâng đỡ tổng trạng sau khi hết bệnh

Sau khi giảm hoặc hết các triệu chứng bệnh lý, trẻ thường biếng ăn, ngoài các biện pháp thực dưỡng, một số thủ thuật xoa bóp sau rất hữu ích, nên lần lượt thực hiện:

Xoa bóp véo da cột sống lưng.

Vuốt dọc xương chày: Cho trẻ nằm ngửa, dùng các ngón tay vuốt dọc bờ ngoài xương chày từ gối đến giữa cổ chân theo chiều từ trên xuống. Lặp lại 10- 15 lần động tác này sẽ giúp trẻ ăn ngon hơn, đồng thời nâng cao sức đề kháng, chuyển hóa tốt hơn.

Xoa vùng bụng: Cho trẻ nằm ngửa, dùng các ngón tay xoa theo hình tròn trên bụng bé theo chiều kim đồng hồ. Lặp lại 10-15 lần động tác này sẽ giúp kích thích nhu động ruột, tiêu hóa tốt hơn.

Xoa vùng ngực: Cho trẻ nằm ngửa, xoa tay thật ấm, nhẹ nhàng dùng các ngón tay vuốt sang hai bên ngực. Lặp lại 10-15 lần động tác này, giúp điều hòa hoạt động phổi và tim.

Một số chú ý khi thực hiện thủ thuật

Khi xoa bóp, phải tập trung tư tưởng, tránh phân tâm, dồn “tâm, khí, lực” vào lòng bàn tay, ngón tay. Dùng các đầu ngón tay, lòng bàn tay áp sát da thịt của trẻ, cảm nhận để phát hiện ra sự đau đớn, sự co cứng cơ, sự đáp ứng của cơ thể trẻ để điều chỉnh phù hợp.

Lần đầu tiên phải làm nhẹ và ít về thời gian hơn những lần sau. Lúc bắt đầu và khi kết thúc, phải làm nhẹ nhàng hơn.

Các thao tác có lực tác động vừa phải, tăng giảm lực từ từ, không đột ngột. Thực hiện chậm, nhẹ nhàng, đúng mức sẽ có tác dụng an thần, giúp cơ bắp thư giãn, các khớp giảm co cứng, mềm mại hơn và đỡ đau đớn.

Các động tác được làm trong khoảng thời gian từ 10-15 phút là vừa, cũng có thể kéo dài hơn, song không nên để trẻ mệt và cha mẹ thực hiện cũng mệt.

Bệnh cấp tính có thể bấm haiba lần/ngày, cách nhau ba-bốn giờ. Nói chung, thời gian và số lần xoa bóp bấm huyệt để chữa bệnh tùy theo tình trạng bệnh lý và sự đáp ứng của trẻ.

Xoa bóp, day ấn huyệt để chữa bệnh có thể làm bất kỳ thời gian nào trong ngày, còn xoa bóp day ấn huyệt để tăng cường sức khỏe cần phải làm thường xuyên vào buổi sáng sau ngủ dậy và buổi tối trước khi đi ngủ.

ThS-BS Nguyễn Văn Đàn (Giảng viên Trường ĐH Y Dược TP.HCM)