Xét xử vụ “chuyến bay giải cứu”: Kỷ lục hơn 500 lần nhận hối lộ

Sáng nay, 11/7, TAND TP Hà Nội mở phiên sơ thẩm xét xử vụ đại án “chuyến bay giải cứu”. Phiên tòa sẽ kéo dài trong 30 ngày, do thẩm phán Vũ Quang Huy làm chủ tọa.

18 người bị truy tố đến khung tử hình

Theo cáo trạng của Viện KSND tối cao, 54 bị cáo vụ "chuyến bay giải cứu" bị truy tố về 5 tội danh khác nhau. Trong đó có 21 người nhận hối lộ, 23 người đưa hối lộ, 4 người môi giới hối lộ, 4 người lợi dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ, 2 người lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

4 bị cáo từ trái qua: Tô Anh Dũng, Nguyễn Quang Linh, Trần Văn Tân và Chử Xuân Dũng

Trong số 21 người nhận hối lộ, có tới 18 bị cáo bị truy tố với khung hình phạt cao nhất đến tử hình. Điển hình như: Tô Anh Dũng - cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Nguyễn Thị Hương Lan - cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự, Nguyễn Quang Linh - cựu Trợ lý Phó thủ tướng, Chử Xuân Dũng - cựu Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội, Trần Văn Tân - cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam…

Viện kiểm sát cáo buộc, khi đại dịch COVID-19 bùng phát, Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước, còn được gọi là “chuyến bay giải cứu” (công dân chỉ cần trả tiền vé máy bay và chi phí cách ly) và “chuyến bay combo” (công dân chi trả toàn bộ chi phí).

Việc tổ chức chuyến bay được giao cho Văn phòng Chính phủ và tổ công tác gồm các Bộ: Ngoại giao, GTVT, Công an, Y tế và Quốc phòng. Quá trình thực hiện cấp phép chuyến bay và phê duyệt cách ly tại địa phương, từ tháng 9/2020 đến tháng 12/2022, nhiều cá nhân là lãnh đạo, cán bộ thuộc các bộ, ngành, địa phương nêu trên đã lợi dụng vị trí công việc được giao để nhận tiền hối lộ từ các doanh nghiệp, nhằm ưu ái cho những doanh nghiệp này được tham gia thực hiện các chuyến bay.

Tương tự, các doanh nghiệp mạnh tay chi tiền cho các quan chức ở hầu hết các bộ, ngành, địa phương, các khâu trong quy trình xét duyệt và cấp phép chuyến bay.

Theo quyết định đưa vụ án ra xét xử, hiện có 105 luật sư tham gia bào chữa cho 54 bị cáo tại phiên tòa. Trong số này có một số luật sư cùng lúc bào chữa cho 2 bị cáo. Hai bị cáo có nhiều người bào chữa nhất (lên đến 6 luật sư) là Vũ Hồng Quang - cựu cán bộ Cục Hàng không Việt Nam và Nguyễn Thị Thanh Hằng - Tổng giám đốc Công ty Bluesky.

Trong khi đó, cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng có 3 luật sư bào chữa, Nguyễn Quang Linh - cựu Trợ lý Phó thủ tướng - có 2 luật sư bào chữa, cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế có 3 luật sư bào chữa.

“Kỷ lục” về đưa, nhận hối lộ

Vụ án này có lẽ đã tạo lên một "kỷ lục buồn" về tiêu cực, khi cơ quan tố tụng xác định 21 bị can ở nhóm tội nhận hối lộ có tới hơn 500 lần nhận tiền từ doanh nghiệp, với tổng cộng gần 165 tỉ đồng.

Ví dụ, bị cáo Tô Anh Dũng nhận hối lộ 37 lần với tổng số tiền 21,5 tỉ đồng, Nguyễn Thị Hương Lan nhận hối lộ 32 lần với tổng số tiền hơn 25 tỉ đồng, Nguyễn Quang Linh nhận 5 lần với tổng số tiền hơn 4,2 tỉ đồng, Chử Xuân Dũng nhận 7 lần với tổng số tiền hơn 2 tỉ đồng, Trần Văn Tân nhận 9 lần với tổng số tiền 5 tỉ đồng, Vũ Hồng Nam - cựu Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản - nhận 2 lần với tổng số tiền hơn 1,8 tỉ đồng.

Đáng chú ý, bị cáo Phạm Trung Kiên - cựu thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế - dù không phải là người có chức vụ cao nhất nhưng lại là người nhận hối lộ nhiều nhất, khi có tới 253 lần nhận tiền, với hơn 42,6 tỉ đồng. Hoặc như như bị cáo Vũ Tuấn Anh - cựu Phó trưởng phòng thuộc Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an - 49 lần nhận tiền, với hơn 27,3 tỉ đồng.

Vẫn theo cơ quan tố tụng, để có tiền “đi đêm” với quan chức mà vẫn đảm bảo lợi nhuận thu được từ các chuyến bay, các doanh nghiệp sẽ nâng giá vé máy bay và các khoản chi phí phát sinh. Hậu quả, người dân chịu thiệt khi số tiền phải bỏ ra cho mỗi suất bay về nước bị đội lên nhiều lần.

Kết quả điều tra cho thấy 23 bị cáo là đại diện các doanh nghiệp đã có hơn 400 lần đưa hối lộ, với tổng số tiền hơn 226 tỉ đồng. Trong đó, để được cấp phép 109 chuyến bay, 2 bị cáo Nguyễn Thị Hằng - cựu Phó tổng giám đốc Công ty Bluesky và Lê Hồng Sơn - cựu Tổng giám đốc Công ty Bluesky - cùng bị xác định có 76 lần đưa hối lộ, với tổng số tiền hơn 100 tỉ đồng.

Tương tự, để được cấp phép 66 chuyến bay, bị cáo Hoàng Diệu Mơ - Tổng giám đốc Công ty An Bình - đã 41 lần chi hối lộ cho các quan chức, với tổng số tiền hơn 34,6 tỉ đồng…

Chi Mai