Xem vòng xoay ảo, thấy vòng xoay thực

The Circle không chỉ là tên của tập đoàn công nghệ và mạng xã hội thao túng thế giới ở tương lai gần mà còn mang ý nghĩa biểu tượng về những vòng tròn bao phủ con người trong xã hội hiện đại. Trong phim, Circle mang bóng dáng của hàng loạt cái tên đình đám trong địa hạt công nghệ hôm nay như Facebook, Google, Youtube, Apple, Microsoft, Telsa… 

Tom Hanks và Emma Watson trong bộ phim ra rạp chiếu Việt Nam từ 5/5/2017

Ở Circle, nhà lãnh đạo tập đoàn là Bailey (Tom Hanks) xây dựng đế chế của mình từ ước mơ của cậu con trai bị thương tật. Nhờ công nghệ, cậu bé có thể giao tiếp, kết nối, theo dõi cuộc sống của người khác. Cho đến khi Circle phát triển với quy mô toàn cầu thì tập đoàn và mạng xã hội này dần đi quá xa mục tiêu ban đầu, chạm đến những khía cạnh nhạy cảm về quyền con người.

Nhân vật trung tâm của phim là Mae (Emma Watson), cô nhân viên mới của Circle. Từ sự hào hứng, phấn khích ban đầu, Mae dần nhận ra những đe dọa tiềm ẩn đối với cuộc sống con người trên khắp hành tình từ sự bành trướng và sức ảnh hưởng ngày càng lớn của những phương tiện công nghệ cùng hệ thống mạng xã hội. Chính Circle đang dần thít chặt đời sống, quyền riêng tư của mỗi cá nhân. 

Đã có nhiều bộ phim về mặt trái của sự bùng nổ công nghệ, nhưng có lẽ chưa có tác phẩm điện ảnh nào cảnh báo về cái chết của quyền riêng tư, sự tự do cá nhân trực diện như The Circle.

Trong tương lai rất gần thôi, những thông tin thuộc về cá nhân của bạn sẽ được theo dõi, lưu trữ và truy xuất ngay khi cần thiết. Khi ấy thế giới được tung hô là công khai, minh bạch hơn, nhưng những gì tưởng như bí mật của bạn sẽ không còn thuộc về riêng bạn. Con người cá nhân được mã hóa và nằm lơ lửng trên “đám mây” nào đó, việc tiếp theo là sử dụng nó như thế nào dường như phụ thuộc vào sự “minh bạch” của những siêu tập đoàn như Circle và những ai có khả năng thao túng nó.

Đối với người nghiện hoặc lạm dụng mạng xã hội, khoảng cách từ “tín đồ” đến “tội đồ” có thể rất gần khi mỗi hành tung được “tải” lên đó bị kẻ gian lợi dụng. Điều đáng nói hơn là khi chiếc vòng kết nối mỗi ngày một mở rộng, đến mức bao phủ khắp địa cầu thì liệu còn ai có thể đứng ngoài, và nếu đứng ngoài thì có trở nên lạc lõng, như thể “người từ hành tinh khác”? 

Là bộ phim thể loại tâm lý, khoa học viễn tưởng và có pha chút kinh dị, nhưng The Circle không “mặn mà” lắm về yếu tố giải trí, thậm chí dễ bị coi là buồn tẻ với người ít quan tâm đến công nghệ.

Tuy vậy, nếu lùi lại một chút để “quan sát” bộ phim và tìm kiếm ý đồ của đạo diễn kiêm đồng tác giả kịch bản James Ponsoldt thì có thể thấy điều thú vị ở đây là câu chuyện về thế giới thực chứ không phải thế giới ảo, hay đúng hơn là hai thế giới này đang dần hòa trộn làm một.

Kể cả những người kiên quyết đứng ngoài “vòng xoay ảo”, khước từ đặt chân vào “vòng tròn” thao túng của Circle như bạn trai và bố mẹ của Mae thì cũng khó có thể sống yên ổn, bình lặng khi “vòng tròn kết nối” kia đang ngày càng trở nên khổng lồ, với bao người thân quen đang từng giờ, từng phút hít thở chung bầu không khí nhân tạo đó.  

Được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết ăn khách ra mắt năm 2013 của Dave Eggers, bộ phim của đạo diễn James Ponsoldt dường như không được lòng khán giả bằng tác phẩm gốc. Nguyên do có lẽ là cách kể chuyện thiếu điểm nhấn và mải mê diễn tả vấn đề thời sự mà lơ là khắc họa chiều sâu nhân vật.

Đạo diễn để đoạn đầu hơi dài dòng, trong khi lại bỏ phí những trường đoạn kịch tính, đáng lẽ cần đẩy thành cao trào lúc dựng phim. Cuối cùng, diễn xuất của Emma Watson và Tom Hanks - những ngôi sao của hai thế hệ - trở thành điểm gây tò mò, chú ý hơn cả.

Ở The Circle, “thuyền trưởng Sully” gây ấn tượng ở phong thái lãnh đạo cuốn hút, thông thái; còn “người đẹp cổ tích Belle” dần thuyết phục khán giả ở những cảnh chèo thuyền kayak và đứng ra vạch trần những mưu đồ bất chính của tập đoàn mà cô can dự. Trong phim, như thể Tom Hanks đã lùi lại cho Emma Watson tỏa sáng và cả hai đã có màn hóa thân tròn vai trên nền một bộ phim chưa thực sự được đào sâu. 

Bùi Dũng