Xem giết người trên Facebook mà không tố giác, cũng bị coi là đồng phạm?

Cảnh sát bang Ohio (Mỹ) cùng cảnh sát các bang  Pennsylvania, New York, Indiana và Michigan đang ráo riết truy tìm tay súng da màu được xác định là Steve Stephens. 

Cảnh Steve Stephens ra tay lạnh lùng với nạn nhân Robert Godwin - Ảnh: Cleveland

Hắn đã ra tay bắn chết nạn nhân 74 tuổi Robert Godwin hôm 17/4. Vụ việc chấn động xảy ra tại bang Ohio, buộc các bang lân cận phải vào cuộc.

Chi tiết ghê rợn là thủ phạm thản nhiên ra tay rồi trực tiếp quay lại cảnh tượng ấy qua công cụ livestream trên facebook và công khai cho phép mọi người cùng theo dõi. Tổng cộng, Steve Stephens đã livestream ba lần.

Lần đầu tiên, hắn ta tuyên bố sẽ tìm ai đó để giết, lần thứ hai là cảnh hắn ra tay với nạn nhân. Lần livestream thứ ba, hắn còn thách thức cơ quan an ninh và dư luận rằng hắn đã giết chết ít nhất 13 người, đe dọa sẽ tìm kiếm đối tượng kế tiếp. 

Trong đoạn video, kẻ sát nhân 37 tuổi điên cuồng lái xe tìm kiếm bất cứ ai. Khi thấy ông Robert Godwin bên đường, Steve Stephens dừng xe, chĩa thẳng súng vào đầu nạn nhân, hỏi tên tuổi rồi bắn chết không thương tiếc.

Steve Stephens tiết lộ, hắn thấy cuộc sống sụp đổ sau khi chia tay vợ cũ Joy Lane và vướng những khoản nợ kếch sù do cờ bạc. Hắn cho rằng, bản thân không còn lựa chọn nào khác là giết người nhằm thỏa cơn giận, ăn vạ cuộc đời.  

Vụ việc gây chấn động cộng đồng không chỉ vì tính chất nghiêm trọng và mức độ tàn ác của kẻ gây án mà mọi người lo rằng, chính công cụ livestream đã tạo nên một cấp bậc tàn khốc hơn của tội ác, đó chính là buộc tất cả mọi người cùng quan sát, cùng chứng kiến hành vi bất nhân.

Điều đáng sợ là thay vì báo cho facebook tháo dỡ đoạn video đẫm máu ấy, người dùng mạng thay phiên nhau chia sẻ, phát tán nỗi sợ hãi. Họ nghĩ rằng làm như thế sẽ giúp cảnh báo tội ác nhưng thực chất, họ đang vô tình tiếp tay cho Steve Stephens gieo rắc kinh hoàng.

Ryan Godwin, cháu trai của nạn nhân ngay sau đó đã đăng tải nội dung trên Twitter, khẩn khoản yêu cầu cộng đồng mạng: “Xin mọi người hãy ngừng chia sẻ đoạn video ấy, hãy báo về facebook tài khoản kẻ đã thực hiện hành vi này. Nạn nhân là ông của tôi. Hãy cho chúng tôi một chút tôn trọng”. 

Với đoạn livestream đầu tiên, không một ai báo cáo về facebook. Bộ phận quản lý mạng xã hội này chỉ nhận được báo cáo về sự tồn tại của đoạn ghi hình thứ hai sau gần hai tiếng đồng hồ kể từ khi án mạng xảy ra. Ba tiếng đồng hồ kể từ khi đoạn video được livestream, facebook mới tạm thời xử lý xong, tháo gỡ tài khoản và cả nội dung đoạn video quay cảnh giết người.

Một lần nữa, trang mạng xã hội này lại cam kết sẽ không để cho các nội dung như thế xuất hiện trên facebook nữa. Facebook tuyên bố rằng họ đang nỗ lực từng ngày đảm bảo một môi trường an toàn trên mạng xã hội. Thế nhưng, vụ việc này cho thấy facebook chưa thực sự sẵn sàng cho những tình huống tương tự.

Facebook hứa sẽ có hệ thống rà soát sử dụng trí tuệ nhân tạo nhưng khi được truyền thông chất vấn chính xác thời điểm ra mắt hệ thống này, họ im lặng. Việc cung cấp tính năng quay trực tiếp livestream nhằm cạnh tranh với những nền tảng mạng xã hội khác là một bước tiến trong công nghệ của facebook nhưng lại đánh dấu bước lùi trong việc xuống cấp của thái độ người dùng mạng. 

Đây không phải lần đầu tiên nội dung, hình ảnh bạo lực xuất hiện trên mạng xã hội lớn nhất hành tinh. Giữa tháng 3/2017, một vụ việc gây phẫn nộ cũng xuất phát từ nền tảng facebook. Một người mẹ sống ở Chicago đến báo cảnh sát việc con gái 15 tuổi bị một nhóm năm-sáu người đàn ông tấn công, cưỡng hiếp tập thể.

Những tên này còn livestream cảnh tượng đồi bại đó lên facebook. Có đến 40 người nhấn theo dõi nhưng không một ai lên tiếng báo cảnh sát cũng như báo về hệ thống quản lý facebook. Họ im lặng theo dõi, hiển nhiên chấp nhận mình trở thành đồng phạm, dễ dàng thỏa hiệp với tội ác. 

Có mặt từ tháng 3/2016, tính năng quay hình trực tiếp livestream của facebook dần dẫn dắt người dùng đến vùng tối mà tội ác được ví như một màn trình diễn. Đầu năm nay, ba thanh niên đã dùng tính năng livestream đăng toàn bộ cảnh cưỡng hiếp một cô gái Thụy Điển lên facebook.

Ít nhất 200 người theo dõi, phần lớn cười nhạo nạn nhân, bày tỏ thái độ cổ vũ cho hành động phạm pháp. Chỉ duy nhất một người báo với cảnh sát. Ba thanh niên xuất hiện trong đoạn livestream đó đã bị bắt.

Giáo sư Sarah Roberts thuộc Đại học California tại Los Angeles (UCLA) chuyên nghiên cứu về ứng dụng công nghệ thông tin cho biết, mạng xã hội tạo nên vùng trũng cho những tên khủng bố, phe nhóm cực đoan và tội phạm phô bày sự ảnh hưởng của mình.

Điểm khác biệt khiến nền tảng truyền thông này phát triển, vừa là thế mạnh đồng thời cũng là điểm yếu chính là nó không có người gác cổng. Giáo sư Raymond Surette chuyên ngành tư pháp hình sự thuộc Đại học Trung tâm Florida cho biết, tính năng livestream vô tình khuyến khích hành vi tội ác được lan rộng, khiến người dùng bị tiêm nhiễm hình ảnh bạo lực mà không biết rằng im lặng chính là tiếp tay cho điều sai trái tràn lan. 

Livestream đang dần đi vào mọi ngóc ngách và bất cứ ai cũng có thể trở thành nhân vật chính, cùng có mặt và chứng kiến sự việc của bất kỳ người xa lạ nào. Mặt trái của tính năng livestream chính là lôi kéo cộng đồng mạng vào thế giới tội ác mà chỉ im lặng cũng đủ để trở thành kẻ đồng lõa. 

THIÊN NHƯ (Theo Cleveland, Mirror, Guardian)