Xe buýt “thông minh”, tài xế… khổ!

 Tự động nhờ… tay

Khoảng 8g30, tại trạm xe buýt (XB) Bến Thành, hơn 20 hành khách chen chúc chuẩn bị bước lên tuyến XB số 1 (Bến Thành - Chợ Lớn). Xe vừa mở cửa, tài xế T. một tay bấm nút cho vé chạy ra, miệng liên tục nhắc: “Bỏ tiền lẻ vào máy, lấy vé, tiền thối bên dưới, bước nhanh vô trong, kẹt bây giờ…”. Nhắc như vậy, nhưng anh T. vẫn dán mắt vào từng cử chỉ của hành khách. Trong khoảng năm phút, toàn bộ hành khách đã lên xe, xe bắt đầu lăn bánh. Lúc này vẫn còn một số hành khách đứng lớ ngớ ở thùng vé bán tự động, anh T. phải giúp họ mua vé, thối tiền. Cứ như vậy, mỗi lần rước khách, mắt, miệng, tay, chân của tài xế không lúc nào ngừng hoạt động.

Trên tuyến XB số 59 (bến xe Q.8 - ngã tư Ga), kế bên ngăn thối tiền của thùng bán vé tự động là… bịch tiền lẻ treo lủng lẳng. Mỗi khi thối tiền cho khách, thay vì bấm vào thùng bán vé tự động thì tài xế thò tay vào túi lấy tiền lẻ thối cho khách. Nhìn cảnh này, một số hành khách không thể nhịn cười: “Đây là cái thùng khoét lỗ để bỏ tiền vào chứ bán vé tự động gì”.

Xe chạy đến trạm gần cầu Chánh Hưng (Q.8), một hành khách lên xe, bỏ tiền vào máy nhưng quên xé vé. Tài xế phải nhắc nhở người này mới bước lên xé vé. Tương tự, tại một trạm xe buýt trên đường Phạm Thế Hiển, một cụ già lên xe, cũng quên xé vé. Tài xế phải dừng xe giữa chừng, xé vé rồi bước xuống ghế đưa cho bà cụ. Anh H. (tài xế XB tuyến số 59) thở dài: “Cái này dễ chết như chơi. Nếu bị cơ quan quản lý kiểm tra đột xuất giữa đường là đứt ngay hai triệu đồng tiền phạt”.

Anh B. (tài xế XB tuyến 65, Bến Thành - bến xe An Sương) than: “Vì cái thùng vé bán tự động này mà không ít lần tôi không kịp ăn trưa, do lái XB bán vé tự động tài xế phải dừng lại chờ đón khách rất lâu. Rồi hàng loạt chuyện phiền toái trên xe, tài xế phải một tay làm hết. Trong khi đó, nếu về bến trễ quá 10 phút là bị phạt ngay”.

Tài xế vừa lái xe vừa thực hiện nhiều thao tác gây mất an toàn giao thông, nguy hiểm cho hành khách

Trăm dâu đổ đầu… tài xế

Trong đơn phản ánh gửi đến Báo Phụ Nữ, anh Nguyễn Khắc Lợi - tài xế XB tuyến 59 của Công ty TNHH vận tải (CT vận tải) TP cho biết, chính vì cái thùng vé bán tự động mà anh bị mất việc. Theo Quyết định kỷ luật lao động của CT vận tải TP, anh Lợi bị sa thải vì thu tiền không giao vé cho hành khách. Anh Lợi kêu oan: “Bán vé tự động là hành khách tự bỏ tiền vào thùng, tự xé vé. Đằng này hành khách quên bỏ tiền vào thùng, quên xé vé, chúng tôi phải lãnh đủ!”.

Theo anh Lợi, khi lái XB bán vé tự động, anh phải chịu rất nhiều áp lực. Theo quy định, XB về trễ quá quy định bị phạt, nhưng nhiều lúc đông khách, xe phải dừng lâu, gặp người già, người khuyết tật tài xế phải bước xuống dìu họ lên xe, rồi vừa lái xe vừa thối tiền… Khoảng một năm gần đây, anh bị phạt tổng cộng gần 10 triệu đồng cũng vì các bất cập của việc bán vé tự động mà ra.

Ông Phạm Vương Bảo - Phó trưởng phòng điều hành Trung tâm Quản lý và điều hành vận tải hành khách công cộng TP.HCM cho rằng, sau hơn bốn năm đưa vào thử nghiệm XB bán vé tự động đã giúp tạo thói quen tự giác cho hành khách trong việc đi lại bằng XB; chấm dứt tình trạng phân biệt đối xử giữa tiếp viên với hành khách; giúp doanh nghiệp tiết giảm chi phí hoạt động (không thuê tiếp viên).

Tuy nhiên, ông Bảo thừa nhận, XB bán vé tự động phát sinh không ít vấn đề, nhất là việc tài xế vừa lái xe vừa phải thực hiện nhiều thao tác gây mất an toàn giao thông, nguy hiểm cho hành khách. Vì sao tài xế không thực hiện thối tiền xong cho khách mới lái xe? Các tài xế phân trần, nếu làm như thế rất mất thời gian, trong khi khoảng cách điểm dừng giữa các tuyến rước khách rất ngắn, hành khách lên xuống liên tục. Tuy nhiên, đại diện Trung tâm Quản lý và điều hành vận tải hành khách công cộng TP.HCM lập luận: đối với những tuyến XB bán vé tự động, tài xế được giãn biểu đồ giờ dài hơn so với những tuyến XB khác.

Hiện nay, việc bán vé tự động do doanh nghiệp tự đề xuất, Trung tâm khảo sát thấy hợp lý thì cho áp dụng chứ không ép buộc. Việc bán vé tự động hiện chỉ áp dụng đối với những tuyến XB ít khách để hạn chế áp lực cho tài xế. Để giải quyết vấn đề này, theo ông Bảo, sắp tới, Trung tâm sẽ khảo sát lại toàn bộ các tuyến XB bán vé tự động. Tuyến nào có lượng khách cao sẽ… chuyển trở về loại hình bán vé bình thường để tránh gây áp lực cho tài xế. Về lâu dài, sẽ tiến tới áp dụng sử dụng thẻ smart card XB khi đề án này hoàn thành. Tuy nhiên, theo ông Bảo, hiện đề án này vẫn còn đang được các cơ quan chức năng nghiên cứu, vì phải làm sao cho thẻ smart card sử dụng được đại trà với nhiều tuyến, nhiều loại hình giao dịch khác thì mới phát huy hiệu quả.

 Phan Trí - Quỳnh Mai