Xây xẩm vì... xay

Thời gian gần đây, người dân huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên cất công lên tận rừng già La Hiên, Suối Mun, Chín Cụm, Trại Tôn thuộc xã vùng cao Phú Mỡ (khu vực lâm phần của rừng phòng hộ huyện Đồng Xuân), cưa, hạ cây xay hái trái về chất đầy phòng khách. Thương lái đến hỏi mua nhưng giá rẻ bèo, người hái xay không bán. Chờ một thời gian, đến nay không có ai hỏi mua, nhiều người… méo mặt, bỏ nghề hái xay.

Trái xay phơi đầy sân không ai mua

Bà Nguyễn Thị T, ở xã Xuân Quang 3 (huyện Đồng Xuân) loay hoay mở mấy miệng bao tải đựng xay cho thoát hơi khỏi ẩm móc, miệng luôn than vãn: “Con trai tui cùng mấy người trong xóm rủ nhau lên La Hiên hái xay về, bữa trước thì bữa sau xay hạ giá. Từ 35.000 đồng xuống còn 25.000 đồng/kg, tôi bàn với con không bán. Đến nay gần 5 ngày, không có người nào đến hỏi mua”.

Cạnh đó, ông Nguyễn Văn Q, thổ lộ: “Tốp của tui 3 người, dỡ gạo, mang theo cá mặn lên ăn ngủ tại rừng sâu Suối Mun. Ở đó 3 ngày hái 12 bao xay, trong đó có 7 bao xay mõ (xay chín), 5 bao xay vàng mơ (ruột màu xanh). Say mõ thương lái đến hỏi mua 35.000 đồng/kg, còn xay vàng mơ thì 30.000 đồng/kg. Tôi không bán riêng mà đem phơi xay vàng mơ 3 nắng thì thành xay mõ trộn lại bán chung, thế nhưng khi phơi xay khô xong thì không ai hỏi mua, để chật phòng khách”.

Xay khô đổ bao chất chật phòng khách

Giá xay hạ lại bán không ai mua nên mấy ngày nay, ông Bùi Văn B, ở xã Xuân Phước (Đồng Xuân), lo cắt cỏ voi nuôi bò, không lội rừng hái xay như trước nữa. “Tui gắng sức cắt cỏ “thúc” bò mau mập bán kiếm đồng lời chắc ăn, chứ đi hái xay về để mãi trong nhà không ai mua, nghĩ lại hàng loạt cây xay bị cưa đứt gốc mà tiếc”, ông B nói.

Nói đến “nghề” đi hái xay, đến bây giờ ông B chưa khỏi rùng mình khi nhớ lại lúc cưa, hạ cây xay. Ông B kể, tốp người của ông lội suối, trườn dốc lên các khu rừng Suối Mun, Trại Tôn, sau một hồi tìm gặp được cây xay, đưa máy cưa từ từ “nghiến” răng. Cây xay đứt gốc nhưng chỉ nghiêng qua một bên không ngã hẳn vì vướng vào cây rừng to cao cạnh đó. Vì vậy phải cưa cây bị vướng, cây xay mới ngã.

Tuy nhiên, có lúc cưa cây thứ 2 vẫn chưa ngã vì tiếp tục vướng cây thứ 3. Rừng già có nhiều cây to lớn vì vậy người hái xay phải ra tay cưa cây thứ 3. Lúc cưa cây thứ 3 thì cả 3 cây ngã cùng lúc, cành nhánh của 3 cây to rộng đổ ập xuống, không nhanh chân thì cành nhánh đập vào đầu hết sức nguy hiểm. Cũng chính vì cây vướng cây mà nhiều cây rừng khác “chết oan” theo cây xay.

Vào rừng tìm xay

Ở xã Xuân Phước, có ông Nguyễn Văn S, đi rừng hái xay bị nhánh cây xay đập trúng vai ngã sấp, về nhà ho ra máu, bỏ tiền ra chạy chữa nhiều nơi, ra đến Bệnh viện đa khoa Đà Nẵng.

Ông Nguyễn Lộc, Giám đốc Ban quản lý rừng phòng hộ Đồng Xuân cho biết: Cách đây 1 tuần, nhiều người vào rừng phòng hộ Đồng Xuân cưa xay hái trái, lực lượng của ngành kiểm lâm kiểm tra, tổ chức ngăn chặn, bắt giữ. Có một số đối tượng “liều mạng” chạy xe máy tông thẳng vào lực lượng kiểm lâm, rất may cán bộ kiểm lâm tránh kịp chỉ bị thương nhẹ.

Ngoài ra lực lượng kiểm lâm cũng tổ chức truy quét, tịch thu trái xay từ các đầu nậu thu mua, ngăn chặn việc mua bán sản phẩm trái phép từ rừng. Trái xay có giá trị thấp hơn trái ươi, giá lại hạ so với trước, nên dân nghèo xây xẩm, méo mặt vì xay.

La Hai (Huyện Đồng Xuân, Phú Yên)