Xây dựng lộ trình phù hợp để tăng thuế suất VAT

Ông dẫn chứng, thuế suất thuế giá trị gia tăng (VAT) trung bình trong khu vực châu Á là 12%, khu vực Mỹ La tinh là 14%, châu Phi 16%, khối OECD (Tổ chức Hợp tác châu Âu) 19%, EU 22%, thuế suất trung bình toàn cầu hiện nay là 15%. So sánh này cho thấy, Việt Nam có thể tăng thuế suất thuế VAT trong tương lai. Ông cũng cho biết thêm, một số nước - trong đó có các nước ASEAN - đã và đang tăng thuế suất VAT như một giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thu ngân sách từ sau đại dịch COVID-19. Chẳng hạn, Indonesia tăng thuế suất từ 10% lên 11% vào tháng 4/2022, Singapore tăng thuế suất theo lộ trình 2 năm, từ 7% lên 8% từ tháng 1/2023 và lên 9% từ tháng 1/2024.

Thuế suất VAT 8% áp dụng với một số mặt hàng, dịch vụ giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn sẽ được áp dụng đến hết năm nay. Trong ảnh: Hoạt động sản xuất của Công ty Ba Huân - Ảnh: T.Hoa

Theo ông, chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030 (được ban hành kèm theo Quyết định số 508/QĐ-TTg ngày 23/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ) cũng nêu định hướng “nghiên cứu tăng thuế suất VAT theo lộ trình”. Đây là định hướng phù hợp với xu thế chung của các nước trong khu vực, trên thế giới và nhu cầu ngân sách nhà nước hiện nay. Vì vậy, ông đề nghị Chính phủ đánh giá tác động đối với một số phương án tăng thuế suất theo lộ trình để quy định về lộ trình tăng thuế suất VAT trong dự thảo luật một cách phù hợp sau khi nền kinh tế đã được phục hồi, có thể vào cuối giai đoạn 5 năm 2026-2030.

Ông Vũ Hồng Thanh - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội - đánh giá, đây là dịp sửa đổi toàn diện Luật Thuế VAT, nên cần đảm bảo cải cách phù hợp với thuế quốc tế. Mức thuế suất hiện nay ở Việt Nam đang thấp hơn nhiều so với các nước. Do đó, Việt Nam phải có lộ trình tăng VAT, đồng thời có đánh giá tác động, đảm bảo tính khả thi trong quá trình thực hiện.

Một trong những nội dung trong dự thảo Luật Thuế VAT (sửa đổi) được các đại biểu quan tâm là bổ sung quy định không thu thuế VAT đối với quà biếu, quà tặng, tài sản di chuyển trong định mức miễn thuế nhập khẩu, miễn VAT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ. Liên quan tới vấn đề này, ông Lê Quang Mạnh nói, việc miễn VAT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ dựa trên thực tế là số thuế thu được không đáng kể so với chi phí quản lý thu của cơ quan hải quan và chi phí tuân thủ của người nộp thuế.

Ông Lê Quang Mạnh - Ảnh: M.Quang

Ông cho hay, trước đây, số hàng hóa có giá trị nhỏ được nhập khẩu không quá nhiều nên tác động tổng thể tới số thu là không đáng kể. Tuy nhiên, với sự bùng nổ của thương mại điện tử xuyên biên giới như hiện nay, lượng giao dịch hàng hóa có giá trị nhỏ xuyên biên giới tăng gấp nhiều lần. Theo số liệu của Tổng công ty cổ phần Bưu chính Viễn thông, trong tháng 3/2023, có khoảng 4-5 triệu đơn hàng/ngày được vận chuyển từ Trung Quốc vào Việt Nam, giá mỗi đơn hàng chỉ từ 100.000-300.000 đồng nhưng tổng tiền cũng khoảng 45-63 triệu USD/ngày, khoảng 1,3-1,9 tỉ USD/tháng.

Ông Lê Quang Mạnh đề nghị Chính phủ tham khảo xu thế chung để cân nhắc việc thu thuế, tạo điều kiện mở rộng và bao quát các nguồn thu trong bối cảnh hạn chế về ngân sách hiện nay.

Bên cạnh đó, dự thảo luật quy định, tổ chức nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam, cá nhân ở nước ngoài là đối tượng không cư trú tại Việt Nam có doanh thu phát sinh tại Việt Nam sẽ được áp dụng tỉ lệ tính thuế là 1% đối với việc phân phối, cung cấp hàng hóa và 5% đối với dịch vụ. Theo ông Lê Quang Mạnh, với sự phát triển của giao dịch điện tử, giao dịch trên nền tảng số như hiện nay, quy định trên là không phù hợp, tạo ra sự bất bình đẳng cho các nhà cung cấp trong nước.

Ông dẫn chứng: “Dịch vụ xem phim trực tuyến của Netflix chịu mức thuế 5% nhưng cũng dịch vụ này do FPT cung cấp thì chịu mức thuế 10%. Đây là sự bất hợp lý cho các nhà cung cấp trong nước và làm mất nguồn thu ngân sách”. Theo ông, các nước đều áp dụng bình đẳng 1 mức thuế suất VAT đối với hàng hóa, dịch vụ do các doanh nghiệp trong nước cũng như nước ngoài không có cơ sở thường trú cung cấp.

Do đó, Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội đề nghị Chính phủ cân nhắc, áp dụng mức thuế suất VAT thông thường (10%), không áp dụng phương pháp tính trực tiếp để bảo vệ nguồn thu và tránh phân biệt đối xử theo hướng bất lợi cho các nhà cung cấp trong nước.

Minh Quang