Xâm hại trẻ em trên địa bàn TP.HCM: Vẫn có quận huyện báo cáo 'chưa trung thực'

Con số 31 vụ xâm hại trẻ em xảy ra trong hơn hai năm (2017-2019) ở huyện Củ Chi (TP.HCM) được báo cáo sáng hôm qua, 7/5, khiến đoàn giám sát của HĐND thành phố bàng hoàng, bởi trong năm quận huyện mà đoàn đã làm việc trước đó, mỗi địa phương chỉ xảy ra khoảng 10 vụ. 

Đừng báo con số ảo!

Bà Thi Thị Tuyết Nhung - Trưởng ban Văn hóa - Xã hội, HĐND TP.HCM - trăn trở: “Tình hình xâm hại trẻ em trên địa bàn TP.HCM thời gian qua diễn biến phức tạp. Thế nhưng tôi rất băn khoăn là đến thời điểm này rồi mà khi tiếp đoàn giám sát, vẫn có quận huyện báo cáo chưa trung thực. Có đơn vị báo không xảy ra vụ xâm hại trẻ em nào mà không biết đơn khiếu nại, kêu cứu của dân, đã đến HĐND thành phố từ trước đó. Đã đến lúc chúng ta phải nhìn nhận thẳng vấn đề: đừng báo con số ảo”.

Theo bà Tuyết Nhung, từ năm 2018, khi tiếp nhận vụ kêu cứu của gia đình cháu bé L. (6 tuổi, ở xã Bình Mỹ, H.Củ Chi, nạn nhân của một vụ hiếp dâm trẻ em) rằng, vì sao hung thủ từng nhận tội lại không bị cơ quan điều tra bắt và khởi tố, HĐND TP.HCM đã bắt đầu lưu tâm đến vấn đề nhức nhối này.

Bà nói: “Chúng tôi vô cùng trăn trở, vì sao điều tra viên lại có thể mắc lỗi nghiệp vụ cơ bản, không thu thập, lưu giữ kịp thời và đủ chứng cứ ngay từ đầu… để cơ quan điều tra phải đình chỉ vụ án khi kết quả giám định pháp y bé đã có dấu hiệu bị xâm hại. Và cho dù HĐND thành phố vào cuộc, thì việc “lật lại” vụ án cũng không dễ dàng. Từ bài học đau lòng đó, chúng tôi đã đề ra kế hoạch sẽ phải tổ chức đoàn giám sát việc triển khai thực hiện công tác phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em trên địa bàn thành phố”.

Bà Thi Thị Tuyết Nhung: “Vì sao đến thời điểm này vẫn có quận huyện báo cáo chưa trung thực?”

Đến nay đoàn đã thực hiện giám sát ở sáu quận huyện (gồm các quận 8, 12, Bình Tân, Tân Bình và hai huyện Hóc Môn, Củ Chi), ghi nhận không ít thực tế đau lòng. Bà Trần Thị Phương Hoa - Phó chủ tịch Hội LHPN TP.HCM, thành viên của đoàn - cho biết: điều bà băn khoăn nhất là nơi nơi đều khẳng định mình có quy trình can thiệp, giám sát, nhưng mỗi lần xảy ra chuyện, gia đình đứa trẻ cứ phải ôm con chạy vòng vòng không biết kêu cứu ở đâu.

“Cần phải xem lại công tác triển khai những quy trình can thiệp này. Cán bộ còn lúng túng, không nắm rõ quy trình, thì làm sao giúp dân?” - bà Phương Hoa nói.

Khi kẻ thủ ác mang gương mặt người thân

Xấp xỉ 80 vụ xâm hại trẻ em được ghi nhận tại sáu quận huyện thì vẫn cứ là “tảng băng chìm”, bởi rất nhiều vụ đã được các gia đình tự thỏa thuận với nhau.

Nguyên nhân khiến các gia đình nạn nhân không lên tiếng, che giấu tội phạm thì rất nhiều, nhưng đau lòng nhất chính là do những kẻ xâm hại trẻ hầu hết đều là người thân quen với gia đình. 31 vụ xâm hại trẻ em xảy ra tại H.Củ Chi từ năm 2017 đến nay thủ phạm đều là cha ruột, cha ghẻ, dượng, chú… của trẻ.

Ở các quận huyện khác, tình hình cũng tương tự. Ấy vậy mà từ trước đến nay chúng ta lại sai lầm khi dạy trẻ phải phòng vệ bằng cách tránh xa người lạ! 

Ngày 1/5 vừa qua, nếu không có sự phát hiện và chỉ dẫn kịp thời của một cán bộ phụ nữ về cách thức đi trình báo, tố cáo và cam kết sẽ bảo vệ thì chị Đ., (tạm trú xã An Nhơn Tây, H.Củ Chi) đã mang con gái ruột, 12 tuổi, đi trốn kẻ đã xâm hại cháu, đồng thời cũng là chồng sau của chị. Đau lòng hơn, dù đã tố cáo và công an đã bắt kẻ xâm hại, nhưng chị Đ. vẫn phập phồng lo sợ. Được Hội LHPN xã tạo điều kiện cho tạm lánh, hỗ trợ xe máy để đi làm, nhưng chị Đ. vẫn không yên lòng, lo sợ nhà chồng trả thù, sợ hai đứa con trai hận mẹ… 

Hội LHPN xã An Nhơn Tây vận động và trao tặng cho chị Đ. chiếc xe máy làm phương tiện mưu sinh. Bên cạnh hỗ trợ chỗ ở, Hội cùng chính quyền xã còn cử người tham vấn tâm lý cho chị và con gái

Cũng tâm trạng hoang mang đó mà nhiều gia đình đã không sớm tố cáo người thân và tự làm mất đi những chứng cứ quan trọng của vụ án, gây khó khăn cho việc xử lý.

Trong buổi trò chuyện về “Phòng, chống xâm hại tình dục cho trẻ” ngày 4/5 với các phụ huynh tại Q.3, thạc sĩ Lê Minh Huân - giảng viên khoa Tâm lý học, Trường đại học Sư phạm TP.HCM - cho biết, theo ghi nhận của ông, trong các vụ xâm hại tình dục trẻ em mà ông can thiệp, hỗ trợ tâm lý, có 93% thủ phạm gây ra là người quen và 47% thủ phạm là họ hàng và người trong gia đình. Chính vì thế, thạc sĩ Huân khuyên phụ huynh: trẻ em cần cảnh giác đối với người xung quanh, ngay cả với người thân quen!

Thiết nghĩ, thông tin này cần được truyền thông rộng rãi và hơn hết, cần thay đổi gấp quan điểm lẫn nội dung về giáo dục phòng, chống xâm hại trẻ em cho phù hợp với thực tế: yêu râu xanh có thể đang ở ngay bên cạnh bé! 

Nỗi ám ảnh ở những khu nhà trọ

Bà Trần Thị Hải Yến - Phó trưởng ban Văn hóa - Xã hội, HĐND TP.HCM - đau lòng: “Đa số các vụ xâm hại trẻ em xảy ra tại các khu nhà trọ và hầu như đều là dân nhập cư”.

Bà Lê Thị Phương Hồ - Chủ tịch Hội LHPN H.Củ Chi - cho biết, có đi đến từng phòng trọ mới thấy nguy cơ trẻ bị xâm hại luôn chực chờ. Nếu tôi là mẹ của các cháu, tôi cũng bất an. Nhiều phòng trọ mười mấy mét vuông là nơi sinh hoạt, ăn, ngủ, nghỉ, vệ sinh của cả gia đình 5 - 6 người, tránh sao khỏi sự chung đụng…

Xác minh thông tin từ đường dây khẩn (0913 959 315), phóng viên báo Phụ nữ TP.HCM không ít lần chứng kiến cảnh những bé gái ngồi chơi một mình trong phòng trọ mở toang cửa. Họ không biết rằng, có trường hợp, chỉ trong tích tắc khi mẹ quay vào lấy đồ ăn thì con gái ba tuổi đã bị một tên yêu râu xanh cùng dãy trọ bồng đi xâm hại như vụ việc từng xảy ra tại Q.Thủ Đức năm 2016.

Hàng trăm ngàn phòng trọ, hàng triệu dân nhập cư với hàng trăm ngàn đứa trẻ có nguy cơ bị xâm hại. Thế nhưng, mỗi buổi tuyên truyền phòng chống xâm hại thường chỉ vài chục đến khoảng 100 người đến nghe. Đó là chưa kể, việc truyền thông đến từng nhóm đối tượng của các quận huyện so với mật độ dân cư còn quá mỏng.

Ở H.Củ Chi có khoảng 19.400 hộ kinh doanh phòng trọ thì các ban ngành tổ chức được 432 buổi truyền thông với hơn 54.000 lượt phụ huynh, học sinh tham dự; tổ chức 8 lớp kỹ năng và 16 buổi tọa đàm “Làm cha mẹ tốt” cho hơn 1.800 người, nhưng số phụ huynh đang sống ở các khu nhà trọ chiếm một tỷ lệ vô cùng ít ỏi. Đó cũng là nguyên do vì sao hễ một vụ xâm hại trẻ em xảy ra là lại có cảnh mẹ ôm con chạy vòng vòng, không biết trình báo với ai, thậm chí còn sợ kẻ xâm hại con mình trả thù… 

***

Các thành viên của đoàn giám sát đã lặp đi, lặp lại với lãnh đạo các địa phương rằng: công tác bảo vệ trẻ em, đặc biệt là bảo vệ trẻ em trước vấn nạn xâm hại tình dục cần thiết thực hơn, cụ thể hơn; phải đảm bảo làm tốt từ khâu tuyên truyền đến chăm lo, bảo vệ. Đừng chạy theo từng vụ việc! 

Đoàn giám sát cũng đã chỉ ra nhiều lỗ hổng trong việc thực thi pháp luật về bảo vệ trẻ em. Bà Thi Thị Tuyết Nhung cho biết: “Ngay sau các buổi giám sát, đoàn sẽ có kiến nghị đến HĐND thành phố, đến Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM để thay đổi những quy định pháp luật liên quan đến quy trình tố tụng về xâm hại trẻ em”. 

Bà Nhung nói: thực tế chứng minh, nhiều vụ việc, nếu chiếu theo Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự hiện hành thì chưa đủ khởi tố kẻ thủ ác, mà phải soi qua những điều cấm của Luật Trẻ em mới có thể truy cứu được trách nhiệm hình sự. Điều đó cho thấy, rất cần có sự giải thích, quy định pháp luật rõ ràng và thống nhất hơn để có thể bảo vệ trẻ và buộc kẻ thủ ác phải đền tội. 

Nghi Anh