“Xài chùa": Chưa hiểu luật hay thiếu trách nhiệm?

Hạnh phúc của mẹ là phim đoạt giải Cánh diều Vàng năm nay. Niềm vui chưa trọn thì mới đây, ê-kíp sản xuất phim vướng vào lùm xùm. Ca sĩ Thu Thuỷ lên tiếng tố nhà sản xuất (NSX) sử dụng ca khúc Mẹ con ta là của nhau do cô trình bày nhưng không xin phép. Nữ ca sĩ bức xúc khi ở phần cuối phim, NSX cũng không ghi tên bài hát, ca sĩ thể hiện.                

“Câu chuyện sẽ không có gì đáng nói nếu NSX hay đạo diễn phim gọi trực tiếp cho tôi để xin phép việc sử dụng ca khúc này trong phim. Việc này khiến tôi cảm thấy hoàn toàn không được tôn trọng” - nữ ca sĩ chia sẻ.

Tuy nhiên, trước khi phim ra mắt, NSX đã liên hệ với nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường (tác giả ca khúc) để mua bản quyền tác giả sử dụng ca khúc trong phim.

“Tôi nghĩ khi NSX chủ động tìm đến mình, họ có thể đã hiểu luật. Vì thế, tôi không trao đổi lại với chị Thuỷ. Tôi nghĩ có thể NSX chưa nắm hết được luật hiện hành, chứ không có ý định lách hoặc làm trái luật” - nhạc sĩ Nguyễn Minh Cường chia sẻ.

Ê-kíp sản xuất Hạnh phúc của mẹ vướng lùm xùm sau khi phim đoạt giải Cánh diều vàng

NSX Hạnh phúc của mẹ khẳng định đã nắm được quy định hiện hành, và lấy làm tiếc về sự việc xảy ra. NSX Bá Cường cho biết: “Chúng tôi đã tìm đến nhạc sĩ để mua tác quyền thì không việc gì phải né chuyện trả thù lao cho ca sĩ. Đây là sơ suất của ê-kíp sản xuất. Chúng tôi nhận trách nhiệm. Chúng tôi sẽ có buổi làm việc với ca sĩ Thu Thuỷ vào đầu tháng 6 tới đây để giải quyết vụ việc”. Với việc phần cuối phim không có chú thích tên ca khúc, ca sĩ trình bày, NSX Bá Cường nói đang cho kiểm tra lại khâu hậu kỳ. 

Năm 2019, NSX phim Ngôi nhà bươm bướm cũng vướng lùm xùm sử dụng nhạc không xin phép của Thu Minh, Noo Phước Thịnh để đưa vào phim. 

Theo hợp đồng giữa NSX và Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) ký ngày 6/11/2018, ê-kíp Ngôi nhà bươm bướm đã mua bản quyền sáng tác cho 4 ca khúc (gồm Mãi mãi bên nhau, Taxi, Đường cong, Nỗi lòng) với nhuận bút 15 triệu/bài. Tổng chi phí gồm thuế mà ê-kíp đã mua bản quyền là 66 triệu VND.

Tuy nhiên, khi đưa các ca khúc vào phim, họ sử dụng bản thu âm của ca sĩ Noo Phước Thịnh và Thu Minh mà không hề xin phép, trả tiền theo quy định hiện hành. 

“Ê-kíp đã nhầm lẫn giữa quyền tác giả và quyền liên quan đến quyền tác giả. Cụ thể, thay vì đoàn phim phải liên hệ ca sĩ và producer để mua quyền sử dụng các bản thu thì ê-kíp lại đến Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) để mua quyền tác giả. Chính sự nhầm lẫn đối tượng pháp lý này dẫn đến thiếu sót như hiện tại, khiến ca sĩ và producer - chủ sở hữu các bản thu cảm thấy bức xúc” - đại diện nhà sản xuất Ngôi nhà bươm bướm lý giải khi bị tố.

NSX Ngôi nhà bươm bướm vì hiểu không đúng luật dẫn đến lùm xùm bị tố sử dụng ca khúc nhưng không xin phép

Một số đoàn phim như: Quỳnh búp bê, Cả một đời ân oán, Hôn nhân trong ngõ hẹp từng vướng lùm xùm vì “xài chùa” ca khúc. Còn hai trường hợp gần đây lại xuất phát từ việc thiếu trách nhiệm và hiểu chưa đúng luật. NSX đã có thực hiện một phần trách nhiệm theo luật nhưng không đầy đủ, kéo theo không ít phiền toái. 

Hạnh phúc của mẹ vừa đoạt giải Cánh diều Vàng năm nay. Sự việc này khiến hình ảnh của phim bị ảnh hưởng ít nhiều. Nhiều dấu hỏi được đặt ra xoay quanh trách nhiệm của NSX với một sản phẩm vừa đoạt giải cao như thế.

Trước lùm xùm này, ban tổ chức (BTC) giải cho biết NSX đã đặt họ vào “thế khó”. “Nếu sử dụng trái phép ca khúc, chắc chắn, nhà sản xuất Hạnh phúc của mẹ phải gửi lời xin lỗi đến ca sĩ. Còn về phía giải thưởng, sau khi về Hà Nội, tôi sẽ bàn bạc lại trường hợp này với Hội Điện ảnh để tránh những đáng tiếc tương tự tại các mùa giải sau” - đạo diễn Thanh Vân nói. 

Ông cũng cho rằng giải thưởng đã trao nên rất khó để đưa ra quyết định thu hồi hay thay đổi. Theo ông, âm nhạc chỉ là một thành tố nhỏ để làm nên bộ phim bên cạnh các yếu tố khác, do vậy phải xem xét nhà sản xuất vô tình vi phạm hay cố ý.

Trong khi đó, NSX Ngôi nhà bươm bướm vẫn đang vướng vào vụ kiện với phía ca sĩ Noo Phước Thịnh vì không đạt được thoả thuận chung trong quá trình hoà giải. Hình ảnh của NSX bị ảnh hưởng khá nghiêm trọng từ sự cố này.

“Chúng tôi quyết theo đuổi vụ kiện này đến cùng để mọi người nhìn nhận đúng đắn hơn về luật tác quyền. Chúng ta đang trên con đường chuyên nghiệp hoá thì cần hoạt động đúng luật. Điều đó cũng thúc đẩy một môi trường làm nghề văn minh hơn” - anh Tuấn Khanh, quản lý của Noo Phước Thịnh cho biết.

Phía Noo Phước Thịnh cho biết vẫn đang chờ ngày vụ kiện được đưa ra xét xử

Câu chuyện tác quyền đã được nhắc đến rất nhiều trong những năm qua, trên nhiều lĩnh vực. Luật hiện hành cũng đã quy định chi tiết, cụ thể về việc chi trả tác quyền cho tác giả, quyền liên quan. NSX không khó để tiếp cận thông tin này.

“Vấn đề đã được nhắc đến rất nhiều năm, nói nhiều lần nhưng không hiểu vì sao các NSX cứ mắc lỗi. Hiểu đơn giản, sau khi mua quyền tác giả, NSX có thể mời ca sĩ hát, hoà âm phối khí theo mong muốn. Nhưng một khi sử dụng bản ghi có sẵn của ca sĩ thì phải xin phép và trả tiền tác quyền cho họ. Luật định hiện tại dễ hiểu, dễ nắm bắt” - ông Đinh Trung Cẩn, Giám đốc VCPMC cho biết.

Để một bộ phim ra mắt khán giả là hành trình đầy khó khăn, nhiều áp lực. Bất kỳ sự cố nào cũng có thể đạp đổ mọi công sức của ê-kíp khi làm mất lòng tin của khán giả. Rõ ràng, những sự việc trên hoàn toàn có thể không xảy ra nếu NSX có trách nhiệm, cẩn trọng và hiểu đầy đủ về luật hiện hành.

Trung Sơn - Diễm Mi