Xã hội sẽ chết nếu phụ nữ chối từ thiên chức

Làm mẹ phải chăng là bước lùi? Xoay quanh câu hỏi này, phóng viên báo Phụ Nữ TP.HCM có cuộc phỏng vấn ngắn với phó giáo sư, tiến sĩ xã hội học Lê Ngọc Văn (Viện nghiên cứu Gia đình và Giới, thuộc Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam).  

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Phóng viên: Theo ông, “sự nghiệp” làm mẹ có là rào cản đối với sự thăng tiến của phụ nữ, nhất là khi ở thời hiện đại, phụ nữ luôn phải vươn xa, khẳng định mình?

Phó giáo sư, tiến sĩ Lê Ngọc Văn: Làm mẹ là thiên chức hay chức năng tự nhiên của phụ nữ, vì chỉ có phụ nữ mới có thể sinh đẻ và cho con bú. Nếu phụ nữ không sinh đẻ hoặc từ chối sinh đẻ thì xã hội sẽ chết, theo đúng nghĩa đen của nó. Như thế, phụ nữ là sứ giả của tạo hóa giúp duy trì nòi giống. Nếu nhận thức như vậy thì xã hội và gia đình phải bù đắp những thiệt thòi cho người phụ nữ để không biến niềm hạnh phúc được làm mẹ trở thành gánh nặng tâm lý và rào cản đối với sự thăng tiến của họ. Vì sinh đẻ và nuôi con nhỏ không phải là công việc riêng mà là chức năng xã hội của người phụ nữ.

Hiện nay, tại nhiều nước phát triển, một thực tế rất đáng lo ngại là tình trạng suy thoái dân số do tỷ lệ sinh quá thấp, không bảo đảm mức thay thế. Việt Nam đang trong giai đoạn “dân số vàng”. Giai đoạn này kéo dài được bao lâu còn tùy thuộc vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội, chính sách dân số và quan niệm của người dân, nhất là của phụ nữ, về việc làm mẹ. Hơn bao giờ hết, Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ thật tốt đối với phụ nữ sinh con để làm chậm quá trình già hóa dân số trong những năm sắp tới và ngăn chặn nguy cơ suy thoái dân số trong tương lai.

“Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh” nhưng theo ông, đâu là sự chọn lựa thông minh, vẹn toàn nhất cho “bài toán” làm mẹ hay thăng tiến?

Làm mẹ và thăng tiến đều mang lại hạnh phúc cho phụ nữ. “Sự cân bằng giữa gia đình và công việc” là thông điệp gửi đến phụ nữ trong xã hội hiện đại. Từ trong lịch sử, phụ nữ Việt Nam cũng đã rất ít phụ thuộc kinh tế vào chồng. Ngày nay, Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ phụ nữ tham gia lao động xã hội cao nhất trên thế giới. Việc người chồng và gia đình hỗ trợ hay cung cấp tài chính cho phụ nữ trong thời gian nghỉ làm để sinh đẻ và nuôi con là lẽ công bằng.

Vậy những điều gì cần thay đổi, những ai cần thay đổi nhằm xóa bỏ thực tế là vẫn còn bao người mẹ vượt cạn một mình và đơn độc trong cả hành trình chăm sóc, nuôi dạy con?

Trong một số gia đình mà người chồng giàu có, kiếm được nhiều tiền, người vợ thường được khuyến khích là không cần thiết phải đi làm, kiếm tiền ở bên ngoài, vì khoản tiền kiếm được sẽ không đáng là bao và không có lợi hơn so với việc ở nhà sinh đẻ, nuôi con và làm nội trợ. Tuy nhiên, việc này có nguy cơ dẫn đến sự phụ thuộc kinh tế vào người chồng.

Mặt khác, cuộc sống của người phụ nữ hiện đại không chỉ dừng lại ở việc bảo đảm nhu cầu vật chất, kinh tế mà họ còn có nhu cầu được độc lập về nhân cách, được tự do sáng tạo và cống hiến trí tuệ của mình cho tiến bộ xã hội. Đó là lý do vì sao cả người vợ và người chồng đều cần đồng hành trong việc sinh đẻ, nuôi dạy con, làm công việc nhà, chứ không phải để cho người phụ nữ độc hành trong những công việc này.

Ý nghĩa xã hội to lớn của việc phụ nữ thực hiện thiên chức làm mẹ là điều không cần phải bàn cãi. Vấn đề còn lại là gia đình, xã hội cần làm gì để hỗ trợ phụ nữ làm tốt thiên chức đó. Cần coi việc phụ nữ sinh đẻ và nuôi con là một sứ mệnh xã hội chứ không phải công việc cá nhân và Nhà nước có thể theo từng giai đoạn, có những điều chỉnh pháp luật, chính sách và phát triển dịch vụ xã hội mang lại sự hỗ trợ tốt nhất cho bà mẹ và trẻ em, như các chế độ thai sản, nghỉ sinh, trợ cấp xã hội khi có con nhỏ, phát triển nhà trẻ, mẫu giáo chất lượng cao…

Thay đổi nhận thức về vai trò của người cha trong gia đình hiện đại cũng có ý nghĩa rất quan trọng. Đó không chỉ là người cha quyền uy với vợ con trong xã hội truyền thống, mà là người cha có trách nhiệm và giàu lòng yêu thương, chia sẻ…

X

Tô Diệu Hiền

Thực hiện