‘West Side Story’: Phản đối bạo lực bằng âm nhạc

Tác phẩm đánh dấu sự trở lại của Steven Spielberg sau ba năm vắng bóng kể từ Ready Player One (2018). Đây cũng là dự án phim ca nhạc (musical) đầu tiên của đạo diễn kỳ cựu suốt hơn 50 năm làm nghề. Ngay sau khi ra mắt, phim được giới phê bình đón nhận nồng nhiệt, nhận bảy đề cử tại mùa Oscar 2022 bao gồm những giải quan trọng như Phim truyện xuất sắc và Đạo diễn xuất sắc. 

Đặt bối cảnh thập niên 1950 tại New York, phim kể lại chuyện tình giữa đôi trẻ đến từ hai băng đảng đường phố đối nghịch. Họ là Tony (Ansel Elgort) đến từ nhóm Jets và Maria (Rachel Zegler) thuộc nhóm Sharks. Chàng thông minh và lãng mạn, nàng hiền lành và yếu ớt. Chàng là dân da trắng bản địa, nàng là người Puerto Rico nhập cư. Họ lập tức phải lòng nhau khi tình cờ gặp lần đầu trong buổi tiệc khiêu vũ. Vấn đề duy nhất là các thành viên nhóm Jets không ưa gì Sharks và ngược lại, bởi lẽ hai bên có quá nhiều khác biệt. Bi kịch bắt đầu khi giữa hai nhóm xảy ra mâu thuẫn. Ham muốn trả thù dần khiến bộ đôi rời xa nhau trước những cuộc ẩu đả, đánh đấm.

West Side Story là phim ca nhạc đầu tiên của đạo diễn Steven Spielberg.

Kịch bản do Tony Kushner – biên kịch của Munich (2005), Lincoln (2012) - chấp bút, chuyển thể từ vở kịch Broadway nổi tiếng cùng tên ra đời năm 1957. Bốn năm sau đó, câu chuyện từng được bộ đôi đạo diễn Robert Wise và Jerome Robbins đưa lên màn ảnh rộng lần đầu. Phiên bản điện ảnh lập tức gây sốt, thắng 10 giải Oscar bao gồm Phim truyện xuất sắc, lập kỷ lục là phim có doanh thu cao nhất năm. Giới phê bình đánh giá đây là một trong những phim âm nhạc hay nhất mọi thời. Thư viện Quốc hội Mỹ đánh giá tác phẩm "mang ý nghĩa về văn hóa, lịch sử và thẩm mỹ", đưa vào Viện lưu trữ phim quốc gia năm 1997.

Cốt truyện đơn giản, gợi nhớ vở kịch Romeo và Juliet kinh điển của đại văn hào Shakespeare. Thông qua chuyện tình giữa Tony và Maria, Steven Spielberg muốn làm nổi bật nhiều vấn đề nhức nhối trong xã hội Mỹ đương thời, từ nạn phân biệt chủng tộc, giai cấp giàu nghèo đến rắc rối về dân nhập cư. Phản đối bạo lực cũng là một thông điệp được đạo diễn cài cắm khéo léo. Xen lẫn mối tình lãng mạn, ngọt ngào là các trường đoạn đánh nhau giữa hai băng đảng tạo cảm giác căng thẳng, ngột ngạt. Súng đạn và dao kiếm không làm con người xích lại gần nhau mà chỉ làm bùng phát mâu thuẫn, dẫn đến đổ máu.

Âm nhạc trở thành chất kết dính câu chuyện lẫn mạch cảm xúc của các nhân vật. Ngồi ghế sản xuất là David Newman – nhà soạn nhạc nổi tiếng từng được đề cử Oscar cho phim hoạt hình Anastasia (1997). Ông sử dụng phần lớn các sáng tác gốc của Leonard Bernstein trong nguyên tác, kết hợp phần nhạc từ bản điện ảnh năm 1961, sau đó thêm gia vị vừa phải để làm mới. Một số ca khúc trở thành điểm nhấn cho cả phim. Chẳng hạn như bài Maria – trùng tên nữ chính – vang lên khi nam chính Tony biết được mùi vị tiếng sét ái tình. Trong một cảnh khác, hai nhân vật chính cùng song ca bài One Hand, One Heart cho thấy con tim đã chung một nhịp đập.

Phim kể về chuyện tình giữa đôi trẻ đến từ hai băng nhóm khác biệt

Kể lại câu chuyện cũ, Steven Spielberg thổi vào phim tinh thần hiện đại bằng cách nhấn mạnh phần nhìn. Các khâu trang phục, hóa trang, làm tóc đến thiết kế sản xuất đều được đầu tư. Những màn nhảy múa, ca hát gây ấn tượng bằng kỹ thuật dàn dựng công phu. Đặc biệt là các phân cảnh đòi hỏi sự hỗ trợ từ dàn diễn viên quần chúng đông đảo. Đạo diễn tiếp tục hợp tác cộng sự lâu năm là nhà quay phim Janusz Kaminski. Bộ đôi tạo nên những thước phim đẹp mắt, với nhiều cú máy dài (long take) giúp người xem cuốn theo nhịp điệu của âm nhạc. Tông màu được sử dụng tạo cảm giác hoài cổ mà vẫn rực rỡ, giàu sức sống. 

Sức hút của phim còn đến từ màn hóa thân của các diễn viên. Họ vừa phải lột tả tâm lý nhân vật, vừa phải trực tiếp trình bày các ca khúc, thực hiện các động tác vũ đạo theo yêu cầu đạo diễn. Đảm nhận vai chính Tony là Ansel Elgort – nổi tiếng qua các phim The Fault in Our Stars (2014) và Baby Driver (2017). Nam diễn viên sinh năm 1994 thực sự trở thành chàng trai si tình, quyết làm mọi thứ để có được tình yêu trong đời.

Đóng cặp Elgort là Rachel Zegler – gương mặt mới toanh của làng điện ảnh. May mắn của diễn viên sinh năm 2001 là được cộng tác với tên tuổi lớn như Steven Spielberg ngay lần đầu đóng phim. Cô chứng minh rằng đạo diễn không chọn lầm người khi lột tả thành công vẻ ngây thơ, trong sáng của Maria. Diễn viên Gen Z cũng để lại nhiều cảm xúc trong phân đoạn khi nhân vật mất đi người thân, giằng xé giữa cảm giác yêu đương và tội lỗi.

Tác phẩm gây ấn tượng bằng những màn ca hát, vũ đạo được dàn dựng công phu

Ấn tượng nhất là Ariana DeBose trong vai Anita – bạn gái của anh trai Maria. Diễn viên sinh năm 1991 có kinh nghiệm trình diễn trên sân khấu Broadway từ năm 2011 nên không gặp nhiều cản trở khi thể hiện vai diễn. Cô gần như chiếm trọn sự chú ý của người xem mỗi khi xuất hiện trước khung hình. Trong cuộc đua Oscar năm nay, DeBose vượt mặt các đàn chị như Judi Dench, Kirsten Dunst để đoạt giải Nữ phụ xuất sắc nhờ màn trình diễn trong phim.

Với thời lượng lên đến 156 phút, West Side Story tạo cảm giác hơi dông dài ở hồi cuối. Song, tác phẩm tiếp tục khẳng định bản lĩnh đạo diễn của Steven Spielberg. Bước sang độ tuổi 75, nhà làm phim vẫn không ngừng sáng tạo, không ngừng đổi mới để đưa đến khán giả những tác phẩm tâm huyết nhất.

Sơn Phước