Vượt sóng: Những thước phim đồ sộ về thành phố 50 năm mùa hoa

3 giai đoạn lịch sử

Đài Truyền hình TPHCM, hãng phim TFS vừa giới thiệu bộ phim tài liệu mang tên Vượt sóng kể về chặng đường từ gian lao đến phồn vinh trong 50 năm xây dựng và phát triển của thành phố mang tên Bác. Lên sóng HTV9 lúc 7g35 từ ngày 25/3 đến 30/4, tổng cộng 37 tập phim sẽ khắc họa TPHCM từ lúc mới giải phóng đến giai đoạn “xé rào” bao cấp để hôm nay trở thành đầu tàu kinh tế của cả nước.

Đoàn phim gặp gỡ ghi hình nhân chứng, người dân - Nguồn ảnh: TFS

3 giai đoạn lịch sử được tái hiện trong phim gồm thời bao cấp, thời kỳ đổi mới và thời kỳ hội nhập. 12 tập phim về giai đoạn 1975-1985 nhắc người xem nhớ về một thành phố mang đầy “vết thương” chiến tranh. Thời điểm này đất nước thống nhất nhưng kinh tế kiệt quệ, hàng hóa khan hiếm. Nữ đạo diễn Mỹ Khanh đem đến những thước phim khai thác niềm vui hòa bình khi vừa được giải phóng, những công trình mang tính kiến thiết thành phố như lực lượng thanh niên xung phong trên các nông trường, công trình thủy điện Trị An. Phần phim này còn nhắc đến những cuộc “xé rào” về lương thực, xuất nhập khẩu; chuyện thành lập 4 công ty xuất nhập khẩu...

Kể năm 1986 trở đi, chính sách đổi mới đánh dấu bước ngoặt thay đổi TPHCM. 9 tập phim tập trung về quãng thời gian 1986-1999, khai thác sự bùng nổ kinh tế và đô thị hóa của thành phố với những cây cầu đầu tiên được xây dựng, những khu đô thị mới bắt đầu hình thành, những trung tâm thương mại lớn xuất hiện. Các nhân vật nổi bật thời kỳ này cũng được đề cập. Với giai đoạn từ năm 2000 đến nay, 16 tập phim khắc họa sự vươn mình mạnh mẽ của thành phố thông qua sự hình thành của khu đô thị Phú Mỹ Hưng và 2 đại lộ, việc cải tạo các dòng kênh, những cây cầu mới và những đổi mới giáo dục đại học. Đặc biệt, ấn tượng không thể quên trong giai đoạn này là nghĩa tình người dân qua đợt dịch COVID-19. Tổng đạo diễn phần phim giai đoạn 2 và 3 là Phạm Việt Phước.

Vượt khó để hoàn thành

Trong buổi ra mắt chiều 20/3, ê kíp các đạo diễn Mỹ Khanh, Quốc Thái, Quốc Sơn, Thu Trang, Ngọc Thảo, Mỹ Trang, Ngọc Hà, Ngọc Lan, Lưu Trọng Tín, Trần Thuyết, Thùy Trang… đã chia sẻ về việc tất cả chia thành 5-6 đoàn phim, mỗi đoàn chịu trách nhiệm 1-2 nội dung trong từng giai đoạn để kịp tiến độ thực hiện. Tác phẩm cũng là dịp để TFS giới thiệu lớp đạo diễn trẻ, kế thừa thế mạnh làm phim tài liệu truyền hình. Để gói gọn hành trình 50 năm vào 37 tập phim có thời lượng 20 phút/tập thực sự là thách thức đối với ê kíp. Sự thuận lợi chỉ nằm ở việc có nhiều tư liệu cũ, có nhân chứng nhưng khó khăn chất chồng khi khối lượng nghiên cứu khá nhiều, rộng khắp. Có đề tài trải dài như metro quay trong 17 năm. Một số đề tài nhạy cảm, có những lằn ranh có thể và không thể chia sẻ…

Đoàn phim ghi hình về những đổi thay trên mảnh đất TPHCM trong 50 phát triển (ảnh: TFS)

Đạo diễn Mỹ Khanh - người chịu trách nhiệm chính cho phần phim khó nhất, giai đoạn bao cấp - cho biết: “Tôi là đời thứ năm được sinh ra và lớn lên ở TPHCM nên làm phim với tất cả tình yêu dành cho nơi này, coi đây là cơ hội hiếm có để tri ân thành phố. Khi làm phim, tôi có đồng đội làm việc hết mình, chịu cực chịu khó. Nhiều anh chị làm báo, nghiên cứu, nhiều bạn bè ủng hộ và hỗ trợ. Tài liệu về chữ viết phong phú, nhân chứng khá đông. Các nhân vật phỏng vấn khiến tôi vỡ òa sung sướng khi nhận ra trong khó khăn khủng hoảng cùng cực, người dân thành phố vẫn giữ được phẩm giá cao đẹp, rất khí khái, hào sảng, mạnh mẽ, quyết liệt, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm. Tuy nhiên, tôi cũng gặp nhiều khó khăn. 1975-1985 là giai đoạn nhiều sự việc xảy ra gây xáo trộn đời sống của người dân; chọn sự việc nào, cách kể ra sao, liều lượng thế nào khi mà nhiều chuyện vẫn còn những lằn ranh nhạy cảm… là những việc mất nhiều thời gian nhất.

Nhiều người là nhân chứng quan trọng đã ở tuổi ngấp nghé 90, việc tìm gặp, lắng nghe, ghi hình, dựng hình không dễ. Vài người làm tôi nghẹn ngào thương nhớ và nuối tiếc khi đã ra đi mãi mãi. Tài liệu bằng chữ viết rất nhiều, đa chiều, tư tưởng và chính kiến khác nhau nên việc nghiên cứu tính xác thực, trung lập cũng đầy thử thách. Trong khi đó, tài liệu hình ảnh, video rất hiếm và nếu có thì quá cũ, chất lượng không cao, một số bị cháy. Việc sử dụng 3D, kỹ xảo, hình vẽ, motion graphic tốn rất nhiều thời gian, nhân lực nên thời gian làm hậu kỳ rất lâu và tốn kém hơn các phim tài liệu khác. Về phần nhạc cho phim, việc tìm kiếm những tác phẩm thời kỳ này được viết, phối và trình bày bởi dàn nhạc giao hưởng khá gian nan, chỉ tìm được 4 bài phù hợp”.

Lên sóng chào mừng ngày lễ lớn của đất nước, Vượt sóng không chỉ kể về những con đường, những tòa nhà chọc trời hay những khu đô thị hiện đại, mà quan trọng hơn là kể câu chuyện về con người TPHCM - những người đã biến thành phố này thành một biểu tượng của sự kiên cường, sáng tạo và không ngừng tiến lên. Bộ phim không chỉ là một cuốn phim lịch sử mà còn là lời tri ân dành cho những người đã sống, làm việc, góp phần dựng xây thành phố này từ những ngày gian khó nhất và cả những người trẻ hôm nay - những người đang tiếp tục viết tiếp giấc mơ về một TPHCM không ngừng chuyển động, vươn xa.

Hương Nhu