Vừa đau khổ mất cha mẹ, vừa đối diện làn sóng thù hận ập tới

Park Han-shin, người mất em trai trong vụ tai nạn máy bay Jeju Air, đã bị cáo buộc là "giả mạo người thân"

Vụ tai nạn máy bay kinh hoàng ở Hàn Quốc vào tháng 12/2024 năm ngoái đã khiến Park Guen-woo, 22 tuổi, trở thành một người mồ côi. Chưa kịp nguôi ngoai nỗi đau mất mát, anh đã phải đối mặt với "những cơn lũ" lăng mạ và những trò đùa ác ý nhắm vào các nạn nhân.

Chiếc máy bay của hãng Jeju Air, trên đường trở về từ Bangkok, Thái Lan, đã hạ cánh khẩn cấp tại sân bay quốc tế Muan vào ngày 29/12/2024 và phát nổ sau khi đâm vào hàng rào bê tông cuối đường băng, cướp đi sinh mạng của 179 trong số 181 người có mặt trên máy bay.

Cảnh sát đã xác định và bắt giữ 8 người bị cáo buộc đăng tải những bình luận xúc phạm và phỉ báng trên mạng. Những bình luận này bao gồm những lời lẽ cho rằng các gia đình nạn nhân "vui mừng" khi nhận được tiền bồi thường từ chính quyền, hoặc họ là "nạn nhân giả mạo" - đến mức một số người phải chứng minh rằng họ thực sự đã mất người thân.

Cho đến nay, các nhà chức trách đã gỡ bỏ ít nhất 427 bài đăng như vậy.

Tuy nhiên, đây không phải là lần đầu tiên các gia đình tang quyến ở Hàn Quốc trở thành mục tiêu của sự lăng mạ trên mạng. Các chuyên gia mô tả một nền văn hóa Hàn Quốc, nơi những khó khăn kinh tế, ganh đua tài chính và các vấn đề xã hội như sự cạnh tranh độc hại đang cổ xúy cho ngôn từ thù hận.

Ganh đua, bất bình về tài chính

Sau vụ chen lấn của đám đông vào lễ Halloween ở Seoul năm 2022, các nạn nhân và gia đình cũng đau buồn cho biết họ bị bôi nhọ tương tự. Một người đàn ông mất con trai trong vụ việc đã bị các nhóm thù hận chỉnh sửa ảnh - cho thấy ông đang cười sau khi nhận được tiền bồi thường.

Những người có người thân thiệt mạng trong vụ chìm phà Sewol năm 2014 - một thảm họa hàng hải khiến 304 người thiệt mạng, chủ yếu là học sinh - trong nhiều năm cũng là mục tiêu của các bài phát biểu thù hận tương tự.

Thảm kịch này khiến chính phủ phải bồi thường trung bình 420 triệu won (292.840 USD) cho mỗi nạn nhân - gây ra nhiều bình luận cho rằng con số này cao một cách vô lý.

Park Guen-woo đã mất cả cha lẫn mẹ trong vụ tai nạn máy bay nhưng bị những bình luận ác ý cho rằng đang rất vui vì hưởng tiền đền bù quá lớn

Koo Jeong-woo, giáo sư xã hội học tại Đại học Sungkyunkwan, chia sẻ: "Những người đang sống qua ngày cảm thấy khoản bồi thường quá cao và nói rằng những người chịu tang đang đang làm quá lên để được bồi thường khi mà cuộc sống của mọi người đều khó khăn".

Giáo sư Koo cho rằng căng thẳng kinh tế và thị trường việc làm cạnh tranh - đặc biệt là sau đại dịch COVID-19 đã khiến nhiều người cảm thấy bị cô lập về mặt xã hội, làm trầm trọng thêm vấn đề ngôn từ kích động thù hận.

Ông cho biết nhiều người Hàn Quốc hiện nay "không coi người khác là bạn bè mà là đối thủ", điều này cho thấy văn hóa so sánh đang lan rộng ở Hàn Quốc.

"Chúng ta có xu hướng so sánh rất nhiều... nếu bạn hạ thấp người khác, bạn sẽ dễ cảm thấy mình hơn người khác hơn. Đó là lý do tại sao có một chút xu hướng ở Hàn Quốc là sử dụng lời nói thù địch hoặc đưa ra những nhận xét mang tính xúc phạm, nhằm hạ thấp người khác để nâng cao bản thân".

Anh Park cho biết gia đình các nạn nhân vụ tai nạn máy bay Jeju Air vừa qua đã bị coi là "những kẻ ăn bám phung phí tiền của quốc gia". Nhiều bình luận ác ý, ám chỉ tiền thuế đã được sử dụng quá nhiều. "Có vẻ như gia đình các nạn nhân ở Sân bay Muan đã trúng số độc đắc. Họ hẳn phải vui mừng lắm", một bình luận cho biết. Park cho biết khi đọc những bình luận này, anh rất sốc.

"Ngay cả khi có tiền bồi thường cho vụ tai nạn, làm sao chúng tôi có thể cảm thấy muốn nhận tiền đó bởi nó là cái giá phải trả là mạng sống của những người thân yêu của chúng tôi. Mỗi bình luận đó đều khiến chúng tôi đau đớn khủng khiếp. Chúng tôi đâu muốn mất người thân để ở đây kiếm tiền?. Quá nhiều người, thay vì thương cảm, lại xây dựng sự giải trí của họ trên nỗi đau khổ của người khác, họ dễ da phun ra những lời nhận xét đầy thù hận" - Park tâm sự.

Joshua Uyheng, một giáo sư tâm lý học tại Philippines chuyên nghiên cứu về sự thù hận trực tuyến, cho biết sự thù hận thường hướng đến những người mà họ tin rằng đang giành được lợi thế từ hoặc hơn mình. "Chúng ta cảm thấy căm ghét khi nghĩ rằng mình đang phải chịu thiệt thòi".

Lợi dụng nỗi đau của người khác

Park Han-shin, người có em trai đã tử nạn trong vụ tai nạn máy bay, cho biết ông đã bị cáo buộc "giả mạo là người có nạn nhân trong vụ tai nạn" khiến ông bị trầm cảm. Những cáo buộc này lan rộng đến mức con gái ông đã lên mạng xã hội để chỉ trích.

"Tôi vô cùng đau lòng khi thấy cha tôi, người đã mất đi người em trai trong một thảm kịch như vậy, bị gắn mác là 'kẻ lừa đảo'. Tôi cũng lo rằng thông tin sai lệch này có thể khiến cha tôi đưa ra những lựa chọn sai lầm vì tuyệt vọng", cô viết trên Threads 2ngày sau vụ việc.

Cảnh sát đã bắt giữ 6 người liên quan đến những bình luận thù hận chống lại những người có liên quan đến các nạn nhân của vụ tai nạn máy bay Jeju Air

Park Han-shin cho biết ông rất ngạc nhiên khi thấy mọi người dường như "thích lợi dụng nỗi đau của người khác". "Đó không phải là điều mà một con người nên làm" - ông nói.

Mặc dù không có giải pháp hoàn hảo nào cho vấn đề thù hận, các chuyên gia cho rằng các công ty truyền thông xã hội nên thiết lập chính sách về những gì cấu thành nên ngôn từ thù hận và kiểm duyệt nội dung được đăng trên nền tảng của họ cho phù hợp.

"Người dùng trực tuyến có thể báo cáo các bài đăng và bình luận độc hại một cách dễ dàng và các công ty nền tảng phải chủ động xóa những nội dung như vậy", giáo sư Koo nói. Ông cũng nói thêm rằng các cơ quan thực thi pháp luật cũng nên xử lý những kẻ vi phạm. "Những thảm kịch như thế này là mối quan tâm chung của tất cả chúng ta - và rằng các nạn nhân xứng đáng được đồng cảm và thương cảm, chứ không phải chỉ trích và lên án" - Giáo sư Uyheng cho biết.

Thảo Nguyễn (theo BBC)