Vụ 'vi phạm quy định cho vay' tại Agribank Cần Thơ: Cơ quan tố tụng định giá tài sản thấp hơn thị trường nhiều lần

Ngày 26/4, TAND TP. Cần Thơ đã tiếp tục phiên tòa xét xử sơ thẩm đối với các bị cáo Lê Thanh Hải, Trần Huy Liệu, Bùi Tuấn Anh, Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân, Phạm Tường Thi và Nguyễn Văn Đạt về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” theo Điều 179 Bộ luật Hình sự (BLHS) xảy ra tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Chi nhánh Cần Thơ (Agribank Cần Thơ).

Sau 6 ngày tiến hành các thủ tục khai báo và xét hỏi, toà bước sang phần tranh luận trước khi tuyên án.

Siêu thị Citimart (51 Nguyễn Trãi, Cần Thơ) được cơ quan tố tụng định giá thấp hơn đến 3 lần so với giá thị trường

Như Báo Phụ Nữ đã đưa tin, đây là một trong những vụ án gây dự luận lớn tại Đồng bằng sông Cửu Long, không phải vì mức độ “nghiêm trọng” mà là vì dấu hiệu hình sự hoá quan hệ dân sự của các cơ quan tố tụng.

Tất cả các bị cáo - bao gồm 3 bị cáo thuộc ngân hàng (Hải, Liệu, Tuấn Anh) và 3 bị cáo là người đi vay (Nhân, Thi, Đạt) - ban đầu đều bị khởi tố về các hành vi khá nghiêm trọng như “cố ý làm trái quy định nhà nước về quản lý kinh tế”, “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”…

Sau đó, cơ quan điều tra buộc lòng phải liên tục thay đổi tội danh. Sau khi không đủ cơ sở để kết các tội đã khởi tố ban đầu, cuối cùng cơ quan điều tra đành chuyển qua buộc tội “vi phạm quy định cho vay trong các tổ chức tín dụng” đối với cả người cho vay và người đi vay?

Riêng đối với các bị cáo là bên đi vay, đặc biệt là ông Nguyễn Huỳnh Đạt Nhân, tại khoản vay 289 tỷ đồng của Công ty TNHH MTV Nông thủy sản Tây Nam do ông làm giám đốc, còn có dấu hiệu oan sai. Bởi khoản vay này được phía ngân hàng xác định cho vay ưu đãi đúng đối tượng, thời hạn vay đến 10 năm và có tài sản thế chấp là siêu thị Citimart Cần Thơ (51 Nguyễn Trãi, Q.Ninh Kiều, TP.Cần Thơ) trị giá 333 tỷ đồng và các tài sản hình thành từ vốn vay để đầu tư vào cụm dự án nhà máy chế biến thuỷ sản tại TP.Vị Thanh (Hậu Giang) có giá trị 190 tỷ đồng.

Như thế, tổng giá trị tài sản thế chấp lên đến 523 tỷ đồng, dư trả nợ cho khoản vay. Và chính Agribank Việt Nam cũng như Bộ Tài chính đều khẳng định ngân hàng không thiệt hại về khoản vay nói trên.

Hầu hết các luật sư bào chữa cho 6 bị cáo đều yêu cầu HĐXX trong quá trình xét xử phải triệu tập Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự khi cần thiết. Bởi lẽ kết quả định giá tài sản thế chấp cho các khoản vay của hội đồng này quyết định và ảnh hưởng trực tiếp đến vấn đề xác định có thiệt hại xảy ra hay không?

Tại phần xét hỏi diễn ra ngày 19/4, ông Nguyễn Trường Thành (Đoàn Luật sư TP.Cần Thơ) - luật sư của phía bị cáo nguyên là cán bộ Agribank Cần Thơ - đã hỏi ông Nhân và được ông này xác nhận theo Điều 8 của hợp đồng tín dụng, tài sản thế chấp cho khoản vay 289 tỷ đồng của Công ty Tây Nam bao gồm nhà và đất tại số 51 Nguyễn Trãi (siêu thị Citimart, Q.Ninh Kiều, Cần Thơ), tài sản hình thành từ vốn vay tại dự án nhà máy nông thuỷ sản tại Vị Thanh (Hậu Giang). Ông Nhân tự tin cho rằng chỉ riêng trị giá của siêu thị Citimart đã hoàn toàn có thể dư trả cho khoản vay gốc cộng lãi suất tính đến thời điểm ông bị khởi tố bắt giam là 358 tỷ đồng.

Luật sư Thành cũng đề nghị HĐXX cho hoãn phiên toà, cho bị cáo Nhân được tại ngoại để cùng với phía ngân hàng thanh lý hợp đồng tín dụng và xử lý tài sản thế chấp nhằm giải quyết dứt điểm các khoản vay. Khi đó, nếu có thiệt hại hay hậu quả gì, toà sẽ có căn cứ chính xác để tiếp tục xét xử.

Tại toà, ông Thành cũng đã trưng ra các tài liệu cho thấy các tài sản nhà đất gồm các tài sản đã thế chấp cho ngân hàng (trong đó có tài sản nằm trên đường Nguyễn Trãi, khu vực siêu thị Citimart tọa lạc) đã được giao dịch với giá trị lớn hơn rất nhiều so với giá trị mà cơ quan điều tra đã định giá.

Trao đổi với phóng viên, luật sư đưa ra bảng giá của 50 tài sản nhà và đất cùng trên tuyến đường Nguyễn Trãi vừa được giao dịch gần đây nhất. Bảng liệt kê cho thấy giá trị trung bình của nhà đất khu vực này gần 146 triệu đồng/m2. Giá trên thị trường này cao hơn gấp 3 lần so với giá mà các cơ quan tố tụng Cần Thơ đã định giá thể hiện trong cáo trạng - cơ sở quan trọng để xác định có thiệt hại hay không. Thế mà cáo trạng định giá Siêu thị Citimart (diện tích 2.938,7m2)  mà ông Nhân đã thế chấp cho ngân hàng chỉ có hơn 139 tỷ đồng, tức chỉ khoảng 47 triệu đồng/m2.

Nếu tính theo giá thị trường 146 triệu đồng/m2, thì tài sản này của ông Nhân hiện phải có giá trị hơn 428 tỷ đồng.

Nếu tính giá trị 4 tài sản thế chấp chính của vụ án là Siêu thị Citimart, đất thương mại - dịch vụ số 12 Nguyễn Trãi, văn phòng Công ty Tây Nam (Q.Ninh Kiều, TP.Cần Thơ) và đất cụm công nghiệp xây dựng dự án nhà máy Tây Nam (TP.Vị Thanh, Hậu Giang), thì cơ quan tố tụng định giá tổng trị giá chỉ có hơn 275 tỷ đồng.

Trong khi đó, nếu tính theo giá thị trường, tổng giá trị 4 tài sản này phải lên đến hơn 939 tỷ đồng, cao hơn nhiều lần cách tính của cơ quan tố tụng.

Luật sư Bùi Quang Nghiêm - Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM - cho biết, theo Thông tư số 55/2006/TT-BTC năm 2006 của Bộ Tài chính quy định, việc định giá tài sản trong tố tụng hình sự phải phù hợp với giá thị trường tại thời điểm và nơi tài sản bị xâm phạm; phải đảm bảo sự trung thực, khách quan, công khai và kịp thời.

Ngoài ra, ông Nghiêm còn cung cấp cho HĐXX tài liệu cho thấy cơ quan điều tra đã thuê Công ty Cổ phần Thẩm định - Giám định Cửu Long (TP.Cần Thơ) thẩm định giá cho các tài sản thế chấp liên quan trong vụ án.

Kết quả mà công ty này đưa ra chính là kết quả giám định tài sản thế chấp thể hiện trong cáo trạng hoàn toàn không thuyết phục các bị cáo và luật sư.

Đại diện Cơ quan An ninh điều tra Công an TP.Cần Thơ giải thích sở dĩ phải “thuê” Công ty Cửu Long thẩm định giá là vì làm theo yêu cầu của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự (?).

Theo các luật sư tại phiên toà, điều này hoàn toàn trái quy định pháp luật.

Quốc Ngọc