Vụ Vạn Thịnh Phát: Thủ đoạn rất đơn giản, nhưng kéo dài

Theo ĐBQH Trịnh Xuân An, thủ đoạn của bà Trương Mỹ Lan và SCB rất đơn giản nhưng lại kéo dài, để lại hậu quả "ghê gớm"

Vụ án nghiêm trọng với nhiều kỷ lục

Đánh giá về vụ việc liên quan đến Công ty Vạn Thịnh Phát và ngân hàng SCB, bên lề hành lang Quốc hội, ĐBQH Trịnh Xuân An (tỉnh Đồng Nai) nhấn mạnh, đây là một vụ án đặc biệt nghiêm trọng với rất nhiều kỷ lục.

“Trước tiên là kỷ lục về số tiền bị chiếm đoạt, kỷ lục về thời gian diễn ra vụ việc, kỷ lục về số lượng các bị cáo, kỷ lục về số lượng người bị tác động, kỷ lục gây ra hệ lụy vô cùng lớn với nền kinh tế và niềm tin của người dân, khách hàng với hoạt động tín dụng” - ông nói.

Đây không đơn giản là một vụ án hình sự bình thường, mà nó tác động đến nhiều vấn đề liên quan đến kinh tế - xã hội, tâm lý, niềm tin của người dân. ĐBQH đề nghị các cơ quan chức năng xử lý quyết liệt và chặt chẽ, đặc biệt là xử lý hệ quả, làm sao để không ảnh hưởng, hoặc ảnh hưởng thấp nhất đến kinh tế - xã hội, quyền lợi hợp pháp của các tổ chức, cá nhân.

Ông cũng đặt vấn đề, dù kết luận điều tra đã được công bố, song khâu phòng ngừa đã để lộ nhiều lỗ hổng: “Trách nhiệm cơ quan quản lý thế nào để bây giờ dẫn đến tình trạng mất bò mới lo làm chuồng”. Ông nhấn mạnh, trong các vụ việc đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật, khâu phòng là khâu vô cùng quan trọng. Nếu làm tốt khâu phòng, công tác kiểm soát, xử lý được từ sớm, từ xa, thì chắc chắn sẽ không để lại hệ quả “ghê gớm”.

“Một công ty lại có thể chiếm đoạt tới 1 triệu tỉ đồng, thời gian diễn ra dài như vậy. Cứ chia bình quân cho 100 triệu người dân, thì mỗi người phải gánh cho vụ việc này 10 triệu, một con số rất lớn” - đại biểu phân tích.

Đại biểu cũng nêu trách nhiệm của cơ quan quản lý đối với hoạt động tín dụng của ngân hàng SCB: "Đây là ngân hàng thương mại cổ phần, hoạt động theo luật các tổ chức tín dụng, theo các quy định của Nhà nước. Tại sao lại để xảy ra tình trạng “một cá nhân có thể lách, dùng thủ đoạn để nắm giữ, chi phối một ngân hàng như vậy?"".

Đáng lưu ý, trong vụ việc, Trưởng đoàn thanh tra liên ngành Ngân hàng Nhà nước lại vi phạm pháp luật, bị mua chuộc bằng hàng triệu USD để "xóa mờ" nhiều sai phạm nghiêm trọng của ngân hàng SCB. Đây là bài học vô cùng đắt giá.

"Chưa thực sự yên tâm với hệ thống tổ chức tín dụng"

Để kiểm soát, ngăn chặn những vụ việc như Vạn Thịnh Phát và SCB, ĐBQH Trịnh Xuân An cho rằng, phải đánh giá thực trạng hoạt động hệ thống ngân hàng xem đã an toàn, chuẩn mực chưa.

Vụ việc của Vạn Thịnh Phát và ngân hàng SCB gây chấn động bởi những con số kỷ lục

“Cá nhân tôi từng chất vấn về câu chuyện sở hữu chéo, chất vấn về cả quản trị rủi ro hệ thống ngân hàng. Trách nhiệm Ngân hàng Nhà nước thời gian qua làm tốt, nhưng dường như chúng ta đang bị cuốn theo “lối đá” của các tổ chức tín dụng. Chúng ta chưa thực sự yên tâm với hệ thống tổ chức tín dụng” - ĐBQH Trịnh Xuân An chia sẻ quan điểm.

Theo ông, phương thức, thủ đoạn của Trương Mỹ Lan và Công ty Vạn Thịnh Phát là thành lập doanh nghiệp mượn đứng tên, tạo ra các hệ sinh thái, lực lượng "ma" để làm méo mó các hoạt động tín dụng. Đây là thủ đoạn rất đơn giản. Không chỉ chuyên gia, mà ngay cả người dân, cổ đông cũng hình dung được. Song thủ đoạn này lại được thực hiện kéo dài. Nếu không cẩn trọng, các tổ chức tín dụng rất dễ rơi vào tình trạng tương tự.

“Biến tướng của sở hữu chéo đang là cả vấn đề, các cặp sở hữu chéo trong tổ chức chức tín dụng rất dễ nhận ra. Song, chúng ta đang lúng túng về giải pháp để chặt vòi bạch tuộc này” - ông nói.

ĐBQH Trịnh Xuân An nhận định, việc hướng tới sửa Luật Các tổ chức tín dụng theo hướng giảm tỉ lệ sở hữu cổ phần chỉ là biện pháp rất kỹ thuật và hình thức. Quan trọng là phải tăng cường kiểm tra, giám sát, và công khai minh bạch nhất có thể.

Một bài học khác từ vụ việc này là phải lành mạnh hóa các hoạt động tín dụng, nhất là đối với các ngân hàng thương mại. Tại Việt Nam, có vài chục ngân hàng đang hoạt động, ĐBQH đề nghị phải áp dụng hệ thống quản trị rủi ro theo chuẩn thế giới, đơn vị nào không đáp ứng được thì bị loại.

Ông đặc biệt lưu ý về khâu quản lý, chống tiêu cực: “Việc Cục trưởng của Ngân hàng Nhà nước nhận hơn 5 triệu USD là hệ lụy dẫn đến hậu quả thảm khốc. Nếu không nhận tiền đó, nếu SCB được xử lý sớm khi nó còn manh nha… thì đến bây giờ sẽ không xảy ra hậu quả như vậy”.

ĐBQH Trịnh Xuân An cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước bảo đảm quyền lợi tối đa nhất cho người gửi tiền. Ngoài ra, cần có cơ chế để khuyến khích các tổ chức tín dụng “dũng cảm” đứng ra mua lại các ngân hàng hoạt động không hiệu quả, làm sạch môi trường tín dụng.

M.Quang