Vụ “ÐH Luật đình chỉ học tập sinh viên photo giáo trình”: Hãy gây ý thức tốt một cách mềm mại để đi vào lòng người

Tiến sĩ Nguyễn Kim Quang, Phó hiệu trưởng Trường ÐH Khoa học tự nhiên (ÐH Quốc gia TP.HCM): 

Nên thực hiện từng bước với lộ trình cụ thể

Lâu nay nhiều SV vẫn thường sử dụng tài liệu photo. Tuy nhiên, về lâu dài thì phải thay đổi thói quen này.

Ở một số nước, SV trường ĐH cũng có thể được phép sử dụng tài liệu phô-tô, nhưng họ có quy định hạn mức rất cụ thể. Chẳng hạn, với một quyển sách, họ quy định hẳn có thể được photo khoảng 10-20 trang. Bên cạnh đó, họ cũng có nguồn học liệu phong phú từ thư viện để SV có thể tra cứu được tài liệu gốc nếu như không có điều kiện.

Trường ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM cũng thường xuyên tập huấn về quyền sở hữu trí tuệ và không khuyến khích SV phô-tô, sử dụng tài liệu của người khác. Trường tổ chức xuất bản tài liệu của giảng viên do khoa, trường biên soạn, nhưng kèm theo đó là hình thức trợ giá để mức giá sách gốc bằng hoặc có thể thấp hơn cả tài liệu photo để khuyến khích SV dùng sách gốc và cũng tạo điều kiện cho SV khó khăn có thể tiếp cận được giáo trình gốc.

Riêng với những tài liệu nước ngoài, thư viện trường cho phô-tô theo định mức, không cho phô-tô tất cả để SV không vi phạm, hạn chế dần thói quen không tôn trọng tài sản, trí tuệ của người khác.

Không thể cấm ngay, nhà trường từng bước đưa ra những biện pháp với lộ trình kiểm soát như thế để SV không vi phạm quyền sở hữu trí tuệ mà vẫn đảm bảo tất cả SV đều có cơ hội được tiếp cận giáo trình rồi dần dà xây dựng thói quen tốt.

 Tiêu Hà (ghi)

Tiến sĩ Trần Ðình Lý, Trưởng phòng Ðào tạo Trường ÐH Nông Lâm TP.HCM:

Không ủng hộ vi phạm bản quyền, nhưng đó là một thực tế

Thực hiện “sở hữu trí tuệ” ở Việt Nam vẫn còn là một vấn đề gian nan. Thực tế thì việc SV sử dụng tài liệu (sách, giáo trình) photo rất phổ biến. Nếu nhìn ở khía cạnh luật pháp thì không cần phải bàn cãi, nhưng ở khía cạnh nhân văn, thói quen và điều kiện hoàn cảnh thì lại khác.

Ở nhiều trường, SV vẫn vô tư photo sách và giáo trình của thầy cô để sử dụng mà thầy cô không cảm thấy khó chịu. Vả lại, có những quyển sách, kể cả sách mà thầy cô là tác giả, được in với số lượng rất khiêm tốn, vì thế có tiền mua cũng không dễ, trong khi cầm nó đi photo thì lại rất dễ.

Vì sự tiện lợi này nên thực tế là cả thầy cô giáo cũng sử dụng tài liệu phô-tô. Chúng ta không ủng hộ vi phạm bản quyền nhưng đó là một thực tế. Muốn chấm dứt tình trạng này cần có giải pháp đồng bộ từ phía nhà trường, các em SV, các thầy cô giáo và cả những người hành nghề photocopy.

 Minh Nhật (ghi)

Luật sư Trần Thị Ngọc Nữ, Ðoàn Luật sư TP.HCM:

“Một bồ cái lý không bằng một tí cái tình”

Theo quan điểm của tôi, nếu SV đó photo tài liệu để bán kiếm lời thì cần áp dụng pháp luật về sở hữu trí tuệ  xử lý. Việc “tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân” (quy định tại điểm a khoản 1 điều 25 Luật Sở hữu trí tuệ 2005), không phải là hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Năm 2016, Bộ GD-ĐT ban hành quy chế công tác SV, kèm theo Thông tư số 10/2016, trong đó quy định 10 hành vi SV không được làm, kèm theo đó là các hình thức kỷ luật tương ứng. Theo đó, SV vi phạm lần đầu bị khiển trách, lần hai bị khiển trách, lần ba bị đình chỉ học có thời hạn, lần bốn bị buộc thôi học.

Trong thông tư này hoàn toàn không quy định hành vi “sao in và phát hành các loại giáo trình, tài liệu học tập”. Phần cuối bảng liệt kê chỉ nêu “các vi phạm khác”. Vì vậy, có thể xem hành vi “sao in và phát hành các loại giáo trình, tài liệu học tập” mà nội quy trường học của ĐH Luật TP.HCM quy định thuộc “các vi phạm khác”.

Như vậy, khi em SV đó sao chép tám bản, nhưng mỗi bản lại từ một tác phẩm khác nhau nên vẫn chưa vi phạm pháp luật. Có điều lại vi phạm nội quy, do vậy nên chịu chế tài của nhà trường.

Tuy nhiên, việc nhà trường gửi thông báo đình chỉ về cho gia đình em SV này vào dịp tết, dịp đoàn tụ gia đình, dịp mà tất cả các tòa án đều hạn chế xét xử các vụ việc liên quan đến giềng mối gia đình… là một hành vi thiếu cân nhắc. 

Đứng trên bục giảng, không ít giảng viên ĐH Luật vẫn thường nói với SV câu “một bồ cái lý không bằng một tí cái tình”. Ở đây, theo tôi chỉ cần soi lại vấn đề, câu chuyện sẽ không trở nên gay gắt, thái quá như vậy nữa. Rất mong nhà trường xem xét lại sự việc, giúp cho SV đó một hướng mở hợp tình, hợp lý.

Nghi Anh (ghi)