Vụ Dustin Nguyễn: Nếu còn cảm tính, đừng mơ chuyên nghiệp

"Thòng lọng" từ lối làm việc cảm tính

Tròn 1 tuần sau ngày Dustin Nguyễn tổ chức họp báo tố nhà sản xuất (NSX) New Arena vô cớ cắt vai diễn của anh, đến nay, sự việc có dấu hiệu lắng xuống. Trả lời Báo Phụ Nữ TP.HCM, nhà điều hành sản xuất - đạo diễn Minh Đô - người cùng Dustin Nguyễn lên tiếng về vụ việc nói, phía NSX có gửi email hẹn giải quyết nhưng còn một số bất cập anh cần làm rõ trước khi gặp.

“Họ có gửi cho tôi email hẹn lên giải quyết nhưng thật sự, tôi không nhớ hợp đồng của mình số bao nhiêu, nội dung như thế nào. Tôi đề nghị họ trả hợp đồng về để tôi xem lại quyền hạn và trách nhiệm mình đã ký. Tôi muốn biết mình đã đúng và đã sai điều gì trước khi làm việc cùng họ. Tuy nhiên, sau khi gửi nội dung trả lời như trên, họ không có bất kỳ phản hồi nào”, đạo diễn Minh Đô cho biết.

Điểm mấu chốt trong sự việc của diễn viên Dustin Nguyễn và đạo diễn Minh Đô là bản hợp đồng mà cả 2 khẳng định đã ký. Thời điểm ký, NSX nói rằng sẽ đưa lại bản có chữ ký của NSX để 2 bên cùng giữ nhưng cho đến khi sự việc ồn ào, bản hợp đồng đã “không cánh mà bay”. NSX khẳng định cả 2 chỉ dừng ở mức thương lượng, phủ nhận sự xuất hiện của bản hợp đồng.

Từ trái sang: Đạo diễn Minh Đô, diễn viên Dustin Nguyễn và quản lý của nam diễn viên

Sự việc có thêm tình tiết khi NSX liên hệ phía Dustin Nguyễn để thông qua một “Biên bản ghi nhận”. Theo biên bản đã được người đại diện Dustin Nguyễn ký nhận thay anh, có nội dung chi trả khoản tiền 80 triệu đồng cho 6 ngày làm việc.

Tại buổi họp báo ngày 19/12, NSX New Arena cho biết sẽ liên hệ để giải quyết tiền công cho đạo diễn Minh Đô, tương tự như Dustin Nguyễn. Tuy nhiên, như đã nói ở trên, khi NSX liên hệ, đạo diễn Minh Đô hỏi ngược hợp đồng thì câu chuyện rơi vào im lặng.

Đạo diễn Minh Đô cho biết anh sẽ có biện pháp mạnh hơn để buộc NSX New Arena phải đưa ra câu trả lời rõ ràng. Tuy nhiên, "thời điểm mạnh tay" phải diễn ra sau khi anh em trong đoàn phim B.Đ (phim mà Dustin Nguyễn và Minh Đô đang kiện NSX) nhận được tiền đợt quay thứ 2 và thứ 3. Đạo diễn Minh Đô cho biết nếu vụ việc ồn ào hơn, có thể ảnh hưởng đến việc nhận lương ăn tết của tất cả anh em.

"Rất nhiều anh em lâu nay bị chèn ép nhưng không dám lên tiếng, vì sợ bị "triệt" đường làm nghề. Họ cần phải kiếm tiền, phải sống”, Dustin Nguyễn nói. Đạo diễn Minh Đô cũng khẳng định, có “đầy” trường hợp như anh nhưng chẳng qua là chuyện hậu trường, ít người mang ra kể.

Dustin Nguyễn lên tiếng trước thái độ làm việc thiếu chuyên nghiệp của NSX nhưng một phần nguyên nhân để xảy ra sự vụ, có trách nhiệm của anh.

Sự việc của Dustin Nguyễn và đạo diễn Minh Đô có nhiều tình tiết liên quan nhưng chung quy, cả hai đang không nắm trong tay bản hợp đồng – điểm mấu chốt để giải quyết. Thiếu bản hợp đồng cũng đồng nghĩa với việc thiếu cơ sở pháp lý để phân định đúng sai và trong trường hợp này, cả hai đáng thương nhưng cũng đáng trách.

Chính cách làm việc thiếu chuyên nghiệp, cảm tính của Dustin Nguyễn và đạo diễn Minh Đô đẩy cả hai vào tình huống thua thiệt dù sự việc chưa ngã ngũ. Đạo diễn Minh Đô thừa nhận vì không lường trước được sự việc nên lơ là trong khâu hợp đồng ban đầu. Tuy nhiên, với công việc trong ngành điện ảnh, đạo diễn Minh Đô nói không phải sự việc nào/đối tác nào cũng giấy trắng, mực đen. 

Đường chuyên nghiệp hãy còn xa

Trên Vanity Fair – tạp chí hàng tháng của Mỹ, vào năm 2017, từng có một bài tổng hợp mà nhiều bạn đọc phì cười nhiều hơn là suy ngẫm về những gì tác giả muốn nói tới. Bài viết đề cập đến 8 diễn viên có những yêu cầu khó tin nhất trong bản hợp đồng lao động.

Lời đề dẫn của bài viết nói rằng khi bạn là một diễn viên nổi tiếng, bạn có quyền đưa ra những yêu cầu làm việc nhất định. Đó gọi là đặc quyền. Chắc chắn, những đặc quyền đó là "con dao hai lưỡi" đồng nghĩa với việc bạn được chọn hoặc không được chọn vào dự án nhưng bạn biết chính xác, mình muốn gì và được đáp ứng gì khi hợp đồng ký kết.

Samuel L. Jackson (trái) là diễn viên đưa ra yêu cầu trong hợp đồng rằng mỗi tuần, anh phải được chơi golf 2 lần.

Câu chuyện muốn nói ở đây không nằm ở sự kỳ lạ, thậm chí là hà khắc của một số yêu cầu từ các ngôi sao, mà nó phản ánh đặc quyền của diễn viên. Họ có luật chơi riêng và nếu đồng ý với điều khoản hợp đồng họ đưa ra, NSX phải thực hiện đúng như thế.

Trên Guardian, NSX của Fast & Furious presents: Hobbs & Shaw nói rằng Dwayne Johnson (được biết đến với biệt danh The Rock) đưa ra điều kiện rằng không nên có quá nhiều cảnh đánh đấm trên phim. Anh gọi đó là việc “hạn chế hình phạt” cho diễn viên trên màn ảnh. Sau khi thương lượng, điều kiện không được thông qua nhưng NSX cam kết, sẽ không có chiến bại nào thảm hại cho Luke Hobbs và Deckard Shaw. Với đề nghị đưa ra, Dwayne Johnson đồng ý ký vào hợp đồng.

Diễn viên Dwayne Johnson cũng được biết đến là ngôi sao có một số điều khoản đặc biệt

Có nhiều bản hợp đồng tưởng chừng như vô lý nhưng để chuyên nghiệp hơn, mọi điều khoản cần được viết ra giấy. Họa sĩ thiết kế phim Ký sinh trùng - Lee Ha Jun, bên lề hoạt động Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 21, diễn ra vào tháng 11, có tiết lộ về một số bản hợp đồng đặc biệt.

Trong đó, ông nói rằng các phân cảnh quay ở nhà vệ sinh ngập nước, đoàn phim phải thoả thuận kỹ với các diễn viên thông qua hợp đồng. Riêng với đạo diễn Bong Joon-ho, sẽ có một số hợp đồng riêng về đạo cụ, tức là khi tổ mỹ thuật tìm đúng ý đạo diễn đưa ra ban đầu, anh không được phép thay đổi để tránh kéo dài thời gian quay phim. 

Một cảnh quay trong phim Ký sinh trùng của đạo diễn Bong Joon-ho

Nhìn lại ngành điện ảnh Việt Nam, đáng buồn khi nhiều diễn viên còn chưa quan trọng hợp đồng khi làm việc. Quay trở lại yếu tố “ngoại lệ” trong điện ảnh mà đạo diễn Minh Đô nói ở phần trước, giới làm phim cũng có những trường hợp mà khi đưa vào bản hợp đồng, nhiều người xem đó là sự không tin tưởng.

“Sau sự việc này, nếu làm việc với hãng phim mới, tôi phải cẩn thận hơn. Còn nếu làm việc với người quen thì tôi sẽ vẫn cảm tính, vẫn lối làm việc cũ. Trước đây, khi làm điều hành sản xuất cho một đơn vị phát hành, tôi soạn một hợp đồng theo đúng tiêu chuẩn của nhà phát hành đó và gửi cho một đạo diễn.

Đạo diễn này gọi ngược cho tôi và hỏi: "Bộ anh em mình canh me để bắt phạt nhau hay sao mà hợp đồng tới 5-7 trang?". Chỉ cần 2 trang, trang 1 thông tin 2 bên, trang 2 gồm thời gian làm việc và số tiền cần chi trả" - đạo diễn Minh Đô nói. Sau đó anh phải giải thích ngược rằng đây là hợp đồng làm theo yêu cầu của nhà phát hành, còn “anh em làm việc nhiều lần thì dựa trên uy tín, chỉ cần nói nhau một tiếng là được”.

Đạo diễn Minh Đô nói thêm về cái gọi là “thấu tình, đạt lý” trong công việc. Anh cho rằng nếu đã tin tưởng ai, chỉ cần thoả thuận miệng, anh sẽ tham gia vào dự án mà không cần “lý” - ở đây là hợp đồng.

Điều đáng buồn nhưng đây là thực trạng của không chỉ điện ảnh mà ở nhiều hoạt động nghệ thuật khác, khi chuyện tình nghĩa đặt trên những yêu cầu pháp lý sơ đẳng nhất. Với những sự việc bẽ bàng đã và đang xảy ra trong giới điện ảnh, một số nghệ sĩ mong muốn có nghiệp đoàn để bảo vệ quyền lợi của họ. Nhưng thật khó có ai bảo vệ được nghệ sĩ khi chính họ lại chưa thẳng thắn, chưa nhìn nhận đúng đắn về giá trị của những thoả thuận giấy trắng, mực đen chứ chưa nói đến những quyền lợi và nghĩa vụ khác.

Diễm Mi