Vụ Alexei Navalny bị đầu độc: Chờ câu trả lời từ Moscow

Thủ tướng Đức, Angela Merkel cho biết các cuộc thử nghiệm được thực hiện tại một phòng thí nghiệm quân sự đã "xác định rõ ràng" Alexei Navalny bị đầu độc bởi chất độc thần kinh được phát triển từ Liên Xô (cũ). Bà gọi đây là một “vụ giết người có chủ đích” và cho biết vụ việc đưa ra “những câu hỏi mà chỉ có chính phủ Nga mới có thể trả lời và buộc phải trả lời”.

Thủ tướng Anh, Boris Johnson, gọi đây là sự “tàn nhẫn” và nói: "Chính phủ Nga phải giải thích những gì đã xảy ra với ông Navalny". 

Nhà Trắng gọi vụ tấn công là "điều không thể chấp nhận".

Alexei Navalny bị đầu độc bởi chất độc thần kinh

Navalny, người nhiều lần công bố các cuộc điều tra về tham nhũng giữa các quan chức cấp cao ở Nga, đã gặp vấn đề về sức khỏe trên chuyến bay trở về Moscow từ Siberia vào ngày 20/8 và được chuyển đến Berlin hai ngày sau đó.

Các bác sĩ điều trị cho Navalny ở thành phố Omsk của Siberia, nơi chuyến bay của ông hạ cánh khẩn cấp, khẳng định không có bằng chứng về việc đầu độc và miễn cưỡng cho phép ông rời khỏi đất nước trên một chiếc máy bay được trang bị đặc biệt.

Việc phát hiện ra Novichok được sử dụng để đầu độc ông Navalny khiến nhiều người cho rằng đây là một thông điệp trơ trẽn gửi đến những người chỉ trích Điện Kremlin, và các cộng sự của Navalny đã nhanh chóng chỉ tay vào Putin.

“Chọn chất Novichok để đầu độc Navalny vào năm 2020 cũng giống như để lại chữ ký tại hiện trường vụ án”, Leonid Volkov, cộng sự của Navalny viết trên Twitter, kèm theo hình ảnh chữ ký của Putin vào dòng tweet.

Ivan Zhdanov, giám đốc tổ chức chống tham nhũng của Navalny, viết: "Không thể nghi ngờ, chỉ có các an ninh của Nga mới có thể sử dụng Novichok".

Chất độc thần kinh này từng được sử dụng đầu độc cựu điệp viên Nga Sergei Skripal và con gái Yulia ở Anh cách đây hai năm. Đó là một chất ức chế cholinesterase, một phần của nhóm các chất mà các bác sĩ tại Bệnh viện Charité ở Berlin (Đức) đã tìm được ở Navalny.

Theo tạp chí Der Spiegel của Đức, các chuyên gia tại Charité đã tìm kiếm lời khuyên từ Porton Down, phòng thí nghiệm bí mật của Anh về nghiên cứu vũ khí hóa học và sinh học, vì có thể có những điểm tương đồng với vụ tấn công Skripal năm 2018. Việc sử dụng chất độc thần kinh Novichok đã bị cấm vào năm ngoái sau khi Novichok được thêm vào danh sách các chất được kiểm soát của công ước vũ khí hóa học.

Ngoại trưởng Anh, Dominic Raab, cho biết: “Chính phủ Nga có một trường hợp cụ thể để trả lời. Việc loại vũ khí hóa học đã bị cấm này lại được tiếp tục sử dụng là điều không thể chấp nhận, và một lần nữa chúng ta lại chứng kiến ​​bạo lực nhắm vào một nhân vật đối lập hàng đầu của Nga ”.

Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ nhấn mạnh việc Nga đã sử dụng Novichok “trong quá khứ” và cho biết Hoa Kỳ sẽ “làm việc với các đồng minh và cộng đồng quốc tế để bắt giữ những người có liên quan, đồng thời theo dấu và kiểm soát để giới hạn nguồn tiền sử dụng cho các hoạt động xấu xa này”.

Tuyên bố chính thức của chính phủ Đức mô tả cuộc tấn công vào ông Navalny là một "hành động đáng kinh ngạc" và kêu gọi chính phủ Nga khẩn cấp đưa ra lời giải thích.

Ngoại trưởng Heiko Maas cho biết: “Chúng tôi lên án vụ tấn công này bằng những điều kiện mạnh mẽ nhất có thể”, và nói thêm rằng Đại sứ Nga tại Berlin đã được triệu tập sau khi có phát hiện mới về vụ đầu độc.

Phản ứng chính thức của Moscow vào chiều thứ Tư bao gồm sự phủ nhận và cả những động thái khó hiểu. Điện Kremlin cho biết họ vẫn chưa được thông báo về những phát hiện này, trong khi một số quan chức khác đề nghị Nga hãy sẵn sàng làm việc với các nhà điều tra Đức, nhưng lại thể hiện sự nghi ngờ về kết quả xét nghiệm.

Alexei Navalny được đưa lên xe ra sân bay để sang Đức từ Siberia

Bộ Ngoại giao Nga cho biết: “Phía Nga vẫn đang mong đợi câu trả lời chính thức từ Berlin đối với cuộc điều tra từ văn phòng tổng công tố Nga và các cơ sở y tế của Nga”.

Các bác sĩ người Nga điều trị cho ông Navalny ở Siberia đã nhiều lần tranh cãi kết luận của bệnh viện Đức, họ loại trừ khả năng đầu độc vì xét nghiệm chất độc của họ cho kết quả âm tính. “Chúng tôi sẽ yêu cầu người Đức gửi các bản phân tích của họ để chúng tôi có thể so sánh với dữ liệu của mình và tìm ra điều gì đã thực sự xảy ra”, Vladimir Dzhabarov, Thượng viện Nga, nói với Interfax. “Chúng tôi sẵn sàng hợp tác.Tốt nhất là họ nên mời chúng tôi và cho nhóm điều tra của chúng tôi tiếp cận với tài liệu của họ”.

Steffen Seibert, người phát ngôn của chính phủ Đức nói chính phủ sẽ thông báo cho các đối tác của họ ở EU và Nato về kết quả thử nghiệm. Ông cho biết họ sẽ tham vấn với các đối tác về các bước tiếp theo trước bất kỳ phản ứng nào của Nga.

Sau vụ giết hại một nhà bất đồng chính kiến ​​người Chechnya ở công viên trung tâm Berlin vào tháng 8 năm ngoái, chính phủ Đức rất thận trọng khi quy trách nhiệm cho Điện Kremlin, ngay cả sau khi các công tố viên liên bang cáo buộc rằng các cơ quan nhà nước Nga đã giao nhiệm vụ cho kẻ ám sát. Tuyên bố của chính phủ Đức về vụ Navalny có thể thúc đẩy một phản ứng quyết liệt hơn. Hôm thứ Tư, bà Merkel nói rằng vụ tấn công bằng chất độc đã “đi ngược lại các giá trị cơ bản mà chúng tôi ủng hộ”.

Sergey Lagodinsky, cựu sinh viên của ông Navalny tại Đại học Yale, cho biết: “Tôi rất ấn tượng trước cách phản ứng rõ ràng của chính phủ. Việc xác nhận một chất độc thần kinh bị cấm được sử dụng để đầu độc một chính trị gia đối lập của Nga đã đưa vụ việc này lên tầm quốc tế. Chúng tôi cần một cuộc điều tra quốc tế ”.

Liệu Tổ chức Cấm Vũ khí Hóa học (OPCW) có đủ năng lực để thực hiện một cuộc điều tra như vậy hay không, điều này vẫn chưa được xác định rõ ràng.

Hôm thứ Ba, trước khi việc sử dụng Novichok được xác nhận, bà Merkel đã một lần nữa cho biết chính phủ của bà sẽ tiếp tục và hoàn thành việc xây dựng đường ống dẫn khí Nord Stream, bất chấp áp lực từ chính phủ Mỹ. Đây là dự án cơ sở hạ tầng, mà các quốc gia Đông Âu lo ngại sẽ thúc đẩy sức mạnh địa vị chính trị của Nga, có một vai trò quan trọng ở bang Mecklenburg-Vorpommern, nơi có khu vực bầu cử của chính bà Merkel.

Ông Navalny vẫn đang trong tình trạng hôn mê và phải thở máy tại phòng chăm sóc đặc biệt của bệnh viện Charité. 

Khánh Vân (theo theguardian)