Vốn có, nhưng khó vay ngân hàng, vì sao?

Vốn là "điểm nghẽn" của doanh nghiệp

Ông Đỗ Hà Nam - Phó chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) kiêm Phó chủ tịch Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam - cho biết, từ đầu năm 2025, giá cà phê xuất khẩu dao động mức 5.500 USD/tấn, giúp lợi nhuận của nông dân tăng gấp 3-4 lần. Nhưng với nông dân trồng lúa thì trái ngược khi giá gạo từ 8.000 - 9.000 đồng/kg giờ giảm chỉ còn 6.000 đồng/kg.

“Người nông dân trồng cà phê sẵn sàng trữ hàng, không vội bán, kiểm soát được giá cả. Người nông dân trồng lúa nghèo hơn, không có khả năng dự trữ nên không tránh khỏi tình trạng rớt giá. Thay vì để người dân vay nóng từ bên ngoài, tôi mong cần có chính sách ưu tiên để người dân và doanh nghiệp uy tín được vay, chấp nhận thế chấp tiền, hàng hóa, hợp đồng” - ông Đỗ Hà Nam đề xuất.

Toàn cảnh buổi hội thảo - Ảnh: Quang Định

Đại diện nhiều doanh nghiệp phản ánh tình trạng khó khăn trong việc tiếp cận vốn do thiếu tài sản thế chấp, thời gian thuê đất ngắn, thủ tục vay phức tạp và lãi suất cao.

Theo ông Võ Quan Huy - Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, doanh nghiệp ở lĩnh vực nông nghiệp hiện nay đều thuê đất của nông dân hay lâm trường nên không có tài sản thế chấp. Trong khi đó, thời gian thuê đất chỉ có 3 năm, thời gian tiếp cận hồ sơ thì lâu, dòng tiền trong nông nghiệp quay vòng khá chậm nên hầu như doanh nghiệp không được hưởng lãi suất ưu đãi.

Ông nói: "Cuối năm 2024 vừa qua, chúng tôi gặp nhiều khó khăn về vốn do phải cơ cấu lại vùng trồng, các ngân hàng hứa cho vay nhưng đến nay vẫn không vay được".

Ông Đỗ Phước Tống - Chủ tịch hội Doanh nghiệp cơ khí - điện TPHCM cho rằng, các gói cho vay hỗ trợ lãi suất bị gián đoạn suốt thời gian dài, mới đây vừa được mở lại nhưng các dự án cũ chưa được hỗ trợ. Nếu muốn tham gia các chương trình kích cầu thì phải vay với Công ty Đầu tư tài chính nhà nước TPHCM (HFIC), nhưng vấn đề thẩm duyệt khó khăn hơn nhiều.

Chính vì vậy đa số các doanh nghiệp đành phải vay ngân hàng, nhưng chủ yếu vay ngắn hạn để được hưởng lãi suất thấp, nhưng sau đó lại dùng vốn ngắn hạn để đầu tư trung dài hạn. Đây là cái vòng lẩn quẩn và là rào cản lớn nhất của ngành hiện nay mà chưa có giải pháp tháo gỡ để doanh nghiệp yên tâm đầu tư.

Ngân hàng cam kết hỗ trợ, doanh nghiệp cần chủ động

Ông Đặng Trung Hiếu - Giám đốc sản phẩm và giải pháp Ngân hàng Techcombank - thừa nhận, số tiểu thương đang chiếm 90% người bán lẻ hiện tại, nhưng chỉ có 10% tiếp cận được dịch vụ ngân hàng. Nguyên nhân là do thủ tục vay còn phức tạp, ngân hàng cần thời gian thẩm định trong khi tiểu thương cần vốn nhanh. Nhiều tiểu thương ngại thay đổi, chưa quen số hóa, việc quản lý vận hành thu chi của tiểu thương còn đơn giản, thủ công.

Nhiều doanh nghiệp vẫn còn gặp khó khăn về hàng tồn kho, nợ đọng, mong được hỗ trợ vốn tín dụng, giảm lãi suất - Ảnh: Thanh Hoa

Ông Nguyễn Phước Hưng - Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM chia sẻ, khảo sát gần đây của hiệp hội với các doanh nghiệp tại TPHCM cho thấy, có tới 75% doanh nghiệp chưa giải phóng triệt để được hàng tồn kho; 67% doanh nghiệp bị nợ đọng dây dưa khó đòi, có 21% số doanh nghiệp buộc phải lên kế hoạch giảm lao động và có tới 50% số doanh nghiệp đề nghị hỗ trợ vốn tín dụng, giảm lãi suất.

“Chúng tôi kiến nghị các tổ chức tín dụng tăng cường khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp như đơn giản hóa thủ tục cho vay, ổn định mặt bằng lãi suất cho vay và tín dụng dựa trên dòng tiền đối với doanh nghiệp có đầu ra ổn định và phương án kinh doanh khả thi” - ông Nguyễn Phước Hưng đề xuất.

Ông Nguyễn Đức Lệnh - Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước TPHCM - thông tin, tổng số tiền đăng ký tham gia gói tín dụng ưu đãi để tham gia chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp trên địa bàn lên đến 517.065 tỉ đồng, cao hơn mức 510.000 tỉ đồng của năm ngoái.

Về phản ánh liên quan đến tiếp cận vốn, đặc biệt các gói cho vay ưu đãi, ông Lệnh cho biết, thời gian qua, lĩnh vực xuất khẩu, ngành lương thực, cà phê được ưu đãi rất nhiều, lãi suất cũng rất ưu đãi, vì đây là những ngành hiệu quả, là động lực tăng trưởng của nền kinh tế.

"Những vướng mắc của doanh nghiệp, chúng tôi sẽ ghi nhận và tháo gỡ trong thời gian tới. Tuy nhiên doanh nghiệp cũng phải chia sẻ, nếu lỗi xử lý hồ sơ chậm thì chúng tôi giải quyết được, nhưng nếu là thuộc về quy định, nguyên tắc tín dụng thì ngân hàng phải tuân thủ để đảm bảo an toàn tín dụng, tránh phát sinh thêm nợ xấu" - ông Lệnh nhấn mạnh.

Thanh Hoa