PNO - PNO - Lúc 12g30 trưa nay (3/3), cụ Hà Thị Cầu - nghệ nhân hát Xẩm cuối cùng của thế kỷ 20 đã từ trần sau một thời gian đau ốm.
Nghệ nhân dân gian Hà Thị Cầu - Ảnh tư liệu
Nghệ nhân Hà Thị Cầu sinh năm 1917 trong một gia đình ba đời hát xẩm. Đến tuổi lấy chồng, bà nhận làm lẽ (thứ 8) cho ông "trùm Xẩm" Nguyễn Văn Mậu. Từ đó, bà theo gánh Xẩm của chồng đi hát rong khắp nơi. Thời kỳ đất nước chiến tranh, cũng như nhiều loại hình diễn xướng âm nhạc truyền thống khác, hát Xẩm phải “bặt giọng” đến hàng thập kỷ. Cho đến khi cụ Hà Thị Cầu đã cao tuổi, người ta mới kịp tìm đến cụ, để phục dựng Xẩm.
Trung tâm phát triển Nghệ thuật Âm nhạc Việt Nam sau mấy năm đi điền dã, sưu tầm, cử nghệ sĩ về nghe và học từng ngón đàn, câu hát của lão nghệ nhân già - đã tìm và giữ được khoảng 100 bài Xẩm của các làn điệu. Từ người hát Xẩm duy nhất còn lại là cụ Hà Thị Cầu giờ đã có thêm “đệ tử chân truyền” là các nghệ sĩ Thanh Ngoan, Văn Ty, Thúy Ngần, Thanh Bình, Xuân Hoạch…
Năm 2004, cụ Hà Thị Cầu được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú và Hội Văn nghệ dân gian VN trao trặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian. 28/1/2008, lần đầu tiên hát Xẩm được trình diễn trong không gian trang trọng của NHà hát Lớn (Hà Nội). Đêm đó, cũng là lần cuối cùng công chúng Hà Nội còn được chứng kiến “báu vật nhân văn sống” Hà Thị Cầu biểu diễn “live”. Khi ấy, cụ đã lẩy bẩy như nến trước gió.
Cũng trong buổi biểu diễn đó, cụ Cầu được nhận giải thưởng Đào Tấn tưởng thưởng cho những đóng góp vào việc giữ gìn vốn quý nghệ thuật dân tộc (công cứu Xẩm). Cùng thời điểm đó, hồ sơ tiến cử hát Xẩm vào danh sách di sản phi vật thể của thế giới cũng được tích cực hoàn thành.
Có điều, những người chủ thực sự của các loại hình nghệ thuật dân gian hầu hết đều phải sống khốn khó và túng đói trong những ngày còn lại của tuổi già. NSƯT Thanh Ngoan nghẹn ngào kể: “Cụ Cầu sống cùng con gái trong một túp nhà dột nát. Mùa đông của miền Bắc buốt giá với sương muối, cụ Cầu thường ngồi co ro giữa khung cửa trống, đến một tấm đệm nằm để chống đỡ cái rét, con cái cụ cũng không đủ tiền để mua cho mẹ. Mẹ Cầu nói với tôi: "Con ơi, cả đời đi hát mẹ chỉ ước có mụn vàng đeo ở tai thôi. Rồi mẹ vạch cho tôi xem, gia sản tích cóp đời mẹ chỉ là một mẩu bạc bằng hạt đỗ lắt lẻo trên vành tai. Ước ao bé mọn của cụ nghệ nhân khiến tất cả chúng tôi hôm ấy đều ứa nước mắt”.".
Cho đến ngày nghệ nhân Hà Thị Cầu từ giã cõi đời, cuộc sống của cụ vẫn chưa một ngày thoát khỏi cảnh túng khổ, gia đình cụ thuộc diện hộ nghèo khó nhất của xã Yên Phong (Yên Mô - Ninh Bình). Có lẽ, đó sẽ là điều day dứt không yên với những người yêu Xẩm và ngưỡng mộ tài năng của “thần Xẩm” Hà Thị Cầu.
Lễ viếng nghệ nhân Hà Thị Cầu sẽ diễn ra từ 7g, ngày 4/3, an táng sáng 5/3 tại nghĩa trang Đàm Thuần - Yên Mô, Ninh Bình.
QUỲNH LAM
| Chia sẻ bài viết: |
Theo đánh giá của Cục Điện ảnh, TPHCM có đầy đủ các yếu tố để trở thành trung tâm điện ảnh, thành phố điện ảnh.
Hội đồng đánh giá bộ sách “Gia Định - Sài Gòn - TPHCM dặm dài lịch sử” của tác giả Nguyễn Đình Tư là công trình đồ sộ.
Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô (BTDTCĐ) Huế và Trung tâm Gugak Quốc gia Hàn Quốc tổ chức giao lưu biểu diễn âm nhạc cung đình Việt Nam, Hàn Quốc.
Tập thơ “Ru những muộn phiền” được nhà báo Cao Thanh Hương viết trong khoảng 2 năm trở lại. Trong tác phẩm, cô phơi bày và giải toả nhiều tâm tư.
Trong sách “Đời sống thường nhật ở Nam kỳ”, xuất hiện nhiều bức vẽ về chợ Bà Chiểu, chợ Bình Tây, khu cầu Ông Lãnh...
Các cơ sở kinh doanh thường đối phó bằng cách cho người theo dõi lịch trình và gắn các thiết bị để tắt hoạt động karaoke trái phép khi bị kiểm tra.
Sau 3 năm trùng tu, điện Thái Hòa chuẩn bị mở cửa đón du khách tham quan trở lại. Đây là công trình kiến trúc quan trọng của nhà Nguyễn.
Sân khấu Trịnh Kim Chi mang đến Liên hoan Sân khấu TPHCM lần I vở "Ngày ấy Cổng Trời" về những nữ thanh niên xung phong ở Trường Sơn.
Vài ngày qua, thông tin chỉ có 2/12 rạp hát tại TPHCM được sử dụng gây chú ý trong dư luận.
TP Hội An sẽ tổ chức nhiều sự kiện nhằm kỷ niệm 25 năm Đô thị cổ Hội An được UNESCO công nhận Di sản văn hóa thế giới.
Trên màn ảnh Việt, người khuyết tật có cơ hội đóng phim chỉ ở những vai nhân vật khuyết tật.
Không để thiếu em nào có lẽ là một trong những bộ phim “khiêm tốn” nhất của Trương Nghệ Mưu, với kinh phí cực kỳ ít ỏi.
Gần đây, nhiều hoạt động giao lưu văn hóa trong ngành xuất bản giữa Việt Nam và Trung Quốc đã diễn ra.
Những năm qua, di sản văn hóa đã gắn chặt với việc bảo tồn, khai thác, phát huy giá trị, thúc đẩy du lịch phát triển.
Tác giả Lê Hà (sinh năm 1983, TP Huế) đã đưa bạn đọc trở về những ngày xưa cũ, để thưởng thức những món ăn bình dị, dân dã...
Việc Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam phải làm rào chắn, lần nữa cho thấy văn hóa ứng xử kém của một bộ phận công chúng.
Trong hải trình về với quân dân vùng biển đảo Tây Nam của Tổ quốc (từ 9 - 16/11), âm nhạc như chất xúc tác đặc biệt,
“Hẹn sáng Chủ nhật ở chợ quê nghen”. Chợ quê mà chị em nhắn nhau rần rần trên Facebook nằm ở số 7 Nguyễn Thị Minh Khai, quận 1, TPHCM
