Vĩnh biệt nhà báo Lý Tiến Dũng: Người tử tế

“Trên môi vẫn nở nụ cười” là hình ảnh cuối cùng của nhà báo Lý Tiến Dũng lúc mãi mãi xa rời cõi tạm. Tôi nghĩ, anh hài lòng với sự ra đi nhẹ nhàng đó. Những yêu thương, ấm áp, êm ái nhất là năm tháng cuối đời, anh được vợ con chăm sóc rất chu đáo, tận tụy.

Khi biết mình mang căn bệnh quái ác, anh vẫn dũng cảm chống chọi. Trần gian này, có những lần mệt mỏi, ngao ngán, chán chường nhưng rồi lúc biết sắp từ bỏ, bất kỳ ai cũng muốn tìm cách nấn ná lại đôi chút, càng lâu càng hay. Người bạn đời tuyệt vời của anh - chị Nông Thanh Vân đã làm hết sức mình vì anh. Thế mới biết, với tình chồng nghĩa vợ thì con người ta, nói như Pascal chỉ là “cây sậy giữa thiên nhiên” nhưng lại có một sức mạnh kỳ diệu.

Vợ chồng Lý Tiến Dũng về công tác tại báo Phụ Nữ khoảng thập niên 1990. Cùng thế hệ cầm súng ngay sau ngày đất nước “vừa hòa bình, vừa chiến tranh”, cùng tuổi Kỷ Hợi nên chúng tôi dễ gần gũi. Dũng chiến đấu ở mặt trận biên giới phía Bắc, tôi đóng quân ở phía Tây Nam. Trong các cuộc lai rai, bia bọt lúc làm chung cơ quan, cả hai thường có dịp san sẻ về nghiệp vụ.

Khác với nhiều nhà báo, hình thức bề ngoài của Dũng giống như ông giáo dạy học, lúc nào cũng chỉn chu, đạo mạo. Tôi thấy anh thường xách cái cặp to đùng nên hỏi. Không trả lời, Dũng mở cặp ra, tôi nhìn thấy trong đó có nhiều tài liệu, hồ sơ phục vụ cho những bài báo sắp viết. Thời đó, Dũng là một trong những cây bút xông xáo, bản lĩnh của báo Phụ Nữ, đã điều tra những vụ việc lớn, tạo được tiếng vang trong dư luận.

Còn nhớ, lúc cơ quan tổng kết liên hoan cuối năm, tôi ghé tai bạn hỏi nhỏ: “Làm sao ông moi ra nhiều tài liệu giỏi thế”. Hỏi, vì thú thật, bọn tôi làm lĩnh vực văn hóa nghệ thuật cũng muốn “học đòi” viết được những bài báo tương tự. Dũng trả lời ngay: “Ông là dân lính mà không biết áp dụng kỹ năng của người lính à?”. Trời, nghe choáng quá. Làm báo với đánh nhau ngoài chiến trường, có liên quan gì nhỉ? Dũng cười: “Có nội gián thì trăm trận trăm thắng”.

Dần dần tôi hiểu ra, đó chính là tài liệu từ phía cơ quan của họ tuồn ra cho nhà báo. Tôi giật mình và mãi về sau mới nhận ra nhiều đồng nghiệp khác cũng sử dụng “chiêu” này. Thế nhưng, Dũng khác ở chỗ anh biết chọn lọc, sử dụng tài liệu. Nhờ vậy, có những bài phóng sự, điều tra các báo cùng thông tin thì báo Phụ Nữ vẫn không bị bắt bẻ, thưa kiện và đạt hiệu ứng tích cực, mạnh mẽ.

Thế hệ làm báo phụ trách lĩnh vực nội chính, kinh tế xã hội thời đó có nhiều người tạo nên được tên tuổi. Nhắc đến họ, không ít nơi kiêng dè, khâm phục và bản thân tôi cũng thế. Gần đây, tôi lại nghĩ khác. Số là, do mối quan hệ sẵn có từ năm tháng trước, thỉnh thoảng tôi lại gặp những nhân vật đình đám một thời, có người từng mang án tử, suýt “dựa cột”, từng vào tù ra khám vì sai phạm về kinh tế, có người nay đã thành đạt… Tôi có dò hỏi họ về thế hệ làm báo chúng tôi, không ngờ, họ đã có những nhận xét khác nhau về người này người nọ, không như lâu nay mình nghĩ.

Riêng về Lý Tiến Dũng, tịnh không nghe ai nhắc đến một lời xem thường nào. Dù bị Dũng phanh phui, điều tra đến “ngã ngựa” nhưng đến nay họ vẫn kính nể, coi trọng. Tại sao? Có thể nói vắn tắt một lời như họ nhận xét: “Dũng là người sạch sẽ”. Tôi hiểu, đó là mẫu người tử tế. Rất tử tế. Chưa hề có điều tiếng gì về lèm nhèm tiền bạc. Đức tính tốt ấy, chắc chắn Dũng ảnh hưởng sâu đậm từ ông bố là GS Lý Chánh Trung - một người có đời sống khắc kỷ, nguyên tắc, mô phạm như bậc tu hành. Không phải do suy đoán, chính Dũng đã thừa nhận điều đó, lúc anh em cùng tâm sự chuyện riêng tư.

Sáng nay, tôi đến thăm và thắp Dũng cây nhang, cảm động khi nhận ra “nhân vật” của bìa báo Phụ Nữ Chủ nhật đã in chừng hơn 20 năm trước. Đó là bé Bông, con gái của vợ chồng Lý Tiến Dũng. Ngày tháng đó đã qua nhanh. Thời tòa soạn còn ở trên đường Lý Chính Thắng nhỏ như hộp diêm, vợ chồng Dũng mỗi lần vào cơ quan là gửi Bông - bé nhóc ba tuổi lại cho đồng nghiệp và yên tâm đi tác nghiệp.

Thoáng đó, Dũng đã về một cõi khác. Năm tháng qua nhanh.  Như mọi lần gặp nhau, sau lúc có men bia bọt, tôi thường choàng vai bạn và nói: “Ông tốt số hơn tôi. Gửi lời thăm Vân. Có được bạn đời như Vân thì ham hố gì nữa?”. Hắn ta luôn cười khì khì, khoái chí lắm. Sáng nay, bùi ngùi vĩnh biệt Lý Tiến Dũng, tôi viết đôi dòng tiễn bạn:

Đến với trần gian một lát thôi

Trăm năm cát bụi cũng xa rời

Dũng à, kỷ niệm ngày tháng cũ

Nhớ bạn, bây giờ thấy đắng môi

Đến với trần gian một cuộc vui

Một ngày còn lại cũng một đời

Dũng ơi, trên cõi thiên đàng ấy

Nhẹ nhàng tâm thế vẫn rong chơi.

 Vui nhé, bạn mình!

Lê Minh Quốc