Vĩnh biệt GS Phùng Văn Tửu, chuyên gia đầu ngành về văn học phương Tây

GS Phùng Văn Tửu sinh năm 1935 tại xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, Hà Nội trong một gia đình Nho học. Các anh chị em của ông phần nhiều đều là những nhà giáo, kỹ sư, nhà hoạt động xã hội nổi tiếng.

Theo thông tin trên website của Khoa Ngữ văn, Đại học Sư phạm Hà Nội, sau khi tốt nghiệp đại học vào năm 1959, GS Phùng Văn Tửu giảng dạy tại Trường đại học Tổng hợp Hà Nội từ năm 1959 - 1961, tại Đại học sư phạm Vinh từ năm 1961 - 1968, tại Khoa Ngữ văn - Đại học Sư phạm Hà Nội từ năm 1969 cho đến khi nghỉ hưu năm 2002.

Ông được phong hàm giáo sư từ năm 1991, được Nhà nước công nhận là Nhà giáo ưu tú (NGƯT), được trao tặng Huân chương kháng chiến hạng nhì, Huy chương Hữu nghị Campuchia, Huy chương Vì sự nghiệp giáo dục.

GS Phùng Văn Tửu

GS là một chuyên gia suốt đời nghiên cứu chuyên sâu về văn học phương Tây. Ông là tác giả của hàng mấy chục giáo trình, công trình nghiên cứu về những vấn đề của văn học phương Tây, như: Lui Aragông (1987); Tiểu thuyết Pháp hiện đại, những tìm tòi đổi mới (1990); Danh nhân, dưới dạng tiểu thuyết hóa: Jean-Jacques Rousseau (1978, tái bản 1996); Cảm thụ và giảng dạy văn học nước ngoài (2002, tái bản 2008); Tiểu thuyết trên đường đổi mới nghệ thuật (2010)…

Cuốn Cảm thụ và giảng dạy văn học nước ngoài của ông cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Cụm công trình Tiểu thuyết Pháp nửa sau thế kỷ 20 của giáo sư được Giải thưởng Nhà nước về KHCN năm 2005. Cuốn chuyên khảo sau cùng của ông - "Cách tân nghệ thuật Văn học Phương Tây" (Nxb KHXH, HN, 2017) được Giải thưởng Hội nhà văn năm 2017.

Có một thời gian rộ lên chủ nghĩa hậu hiện đại trong văn học và không ít người xem đó là trào lưu, xu hướng tân tiến. Trong một lần trả lời báo chí, ông từng nói: “Đến bây giờ mà còn đem ra bàn về chủ nghĩa hậu hiện đại trong văn chương chắc không khỏi bị thiên hạ chê cười là lỗi thời, là tát nước theo mưa”.

Tuy nhiên, đây vẫn là một vấn đề đáng bàn. “Bàn đến nó như một hiện tượng lịch sử, như ngày nay ta vẫn có thể nghiên cứu về các trào lưu văn học trong quá khứ từ điểm nhìn mới của chúng ta, góp tiếng nói để làm sáng tỏ thêm bản chất, những ưu điểm, nhược điểm, chứ không phải chỉ để tán dương như một cái gì hết sức mới mẻ”, giáo sư Tửu nói.

Sự ra đi của GS Phùng Văn Tửu để lại nhiều sự mất mát đối lớn đối với nền văn học Việt Nam. Nhiều đồng nghiệp, các thế hệ học trò bày tỏ niềm thương tiếc đối với một trí thức lỗi lạc, uyên bác.

Cuốn "Cảm thụ và giảng dạy văn học nước ngoài" của GS Phùng Văn Tửu cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị

 Nhà nghiên cứu Vương Trí Nhàn chia sẻ: “Vĩnh biệt nhà nghiên cứu đáng kính.Tôi đã được nghe các bài giảng của ông hồi học ở ĐHSP Vinh 1961/1963. Ông là người có ý thức khuyến khích và trân trọng các thế hệ sau”.

Được học thầy Phùng Văn Tửu từ thời còn là sinh viên đại học, sau này mời ông về giảng dạy môn Văn học phương Tây cho khoa Sáng tác, Lý luận và Phê bình Văn học (nay là Khoa Viết văn - Viết báo, Đại học Văn hóa Hà Nội), PGS Văn Giá từng kể nhiều kỉ niệm về người thầy đáng kính.

“Nhớ nhất những giờ thầy lên lớp về Xecvantex, về chủ nghĩa hiện sinh, kịch phi lý... Có lúc thăng hoa, thầy vừa làm điệu bộ, vừa đọc thuộc lòng một đoạn thoại của Đôn Ki-hô-tê với giám mã Xanchô Panxa bằng cái giọng hóm hỉnh, hài hước, lũ học trò khoái chí chưa từng thấy. Nhiều thế hệ học trò của thầy chúng khẩu đồng từ đều cho rằng thầy có một phẩm chất mô phạm mẫu mực. Thầy có khả năng biến những điều vô cùng cao siêu, phức tạp, rắc rối thành những điều giản dị, dễ hiểu không ngờ. Thầy đối xử với trò theo cách chan hòa, thân gần, dễ chịu”, PGS Văn Giá nhớ.

Lễ tang của GS Phùng Văn Tửu được cử hành từ 7g - 7g50 ngày 16/3 tại Nhà tang lễ 125 Phùng Hưng Hà Nội; Lễ truy điệu và đưa tang vào hồi 8g cùng ngày. An táng tại Thiên Đức Vĩnh hằng viên, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ.

C.Vũ