PNO - Một chủng coronavirus dường như đã quét qua Đông Á vào hơn 20.000 năm trước, để lại dấu vết trong DNA của người dân ở Trung Quốc, Nhật Bản và Việt Nam hiện đại.
Nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Current Biology (ấn phẩm trực thuộc nhà xuất bản Elsevier, Hà Lan) đã tìm thấy bằng chứng về sự thích nghi di truyền với họ virus corona tại 42 gen, trong các quần thể cư dân hiện đại ở Trung Quốc, Nhật Bản và Việt Nam.
Đại dịch COVID-19, do coronavirus SARS-CoV-2 gây ra, cho đến nay đã gây ra hơn 3,8 triệu ca tử vong và thiệt hại kinh tế hàng tỷ USD trên toàn thế giới. Họ coronavirus cũng bao gồm virus MERS và SARS, cả hai đều đã gây ra các đợt bùng phát dịch chết người đáng kể trong 20 năm qua.
Các đại dịch gắn liền lịch sử loài người
Con người từng đối mặt nhiều đại dịch trước đây. Chỉ trong thế kỷ 20, ba biến thể của virus cúm từng dẫn đến các đợt bùng phát trên diện rộng khiến hàng triệu người thiệt mạng: "Cúm Tây Ban Nha" năm 1918-20, "Cúm châu Á" 1957-58 và "Cúm Hồng Kông" của năm 1968-69.
Ghi chép lịch sử về các đợt bùng phát do virus và các mầm bệnh khác gây ra đã kéo dài hàng ngàn năm. Do đó, dễ nhận ra rằng những tương tác này thậm chí còn lâu đời hơn nữa, vào những thời kỳ sơ khai nhất của loài người.
Những cuộc di cư cổ đại chứng kiến tổ tiên loài người rời châu Phi đến khắp nơi trên thế giới, buộc họ đối mặt những mầm bệnh mới. Giống như nhiều thách thức về môi trường khác, những cuộc gặp gỡ virus cổ đại này có thể đã kích hoạt sự thích nghi giúp tổ tiên của chúng ta tồn tại.
Sự thích nghi có thể bao gồm những thay đổi về sinh lý hoặc miễn dịch giúp cải thiện khả năng chống nhiễm trùng hoặc giảm tác động đến sức khỏe của bệnh.
 |
| Tổ tiên của người Đông Á từng đối mặt và thích nghi với virus corona |
Bệnh tật có thể để lại dấu vết di truyền
Trong vài thập kỷ qua, các nhà di truyền học đã phát minh ra các công cụ thống kê mạnh mẽ, nhằm khám phá dấu vết di truyền của các sự kiện thích nghi lịch sử vẫn còn tồn tại trong bộ gen của những người sống ngày nay.
Những công cụ này cho phép các nhà khoa học khám phá ra các gen đánh dấu sự thích nghi với cuộc sống ở độ cao lớn và việc tiêu thụ sữa của người trưởng thành, cùng nhiều thứ khác.
Do đó, nhóm tác giả nghiên cứu muốn xem liệu những cuộc gặp gỡ lịch sử với các loài coronavirus cổ đại có để lại dấu vết nào trong loài người ngày nay hay không. Bên cạnh việc tiết lộ các đợt bùng phát coronavirus trong lịch sử, thông tin này có thể cung cấp những hiểu biết mới về cơ sở di truyền của nhiễm coronavirus, và cách những loại virus này gây bệnh cho người hiện đại.
Virus là những sinh vật đơn giản với một mục tiêu: tạo ra nhiều bản sao của chính chúng. Nhưng cấu trúc sinh học đơn giản của chúng có nghĩa là chúng không thể sinh sản độc lập.
Thay vào đó, chúng phải xâm nhập vào tế bào của các sinh vật khác, chiếm đoạt bộ máy phân tử dùng để sản sinh tế bào mới. Sự xâm nhập của virus liên quan đến việc gắn và tương tác với các protein cụ thể do tế bào chủ tạo ra, chúng ta gọi là protein tương tác virus (VIP).
Dấu vết của coronavirus cổ đại
Hai tác giả chính của nghiên cứu, Yassine Souilmi - điều tra viên thỉnh giảng và Ray Tobler - nghiên cứu sinh Tiến sĩ từ Đại học Quốc gia Úc giải thích, họ đã áp dụng các phân tích tính tiên tiến vào bộ gen của hơn 2.500 người từ 26 cộng đồng trên khắp thế giới. Kết quả cho thấy dấu hiệu của sự thích nghi trong 42 gen người khác nhau, chịu trách nhiệm mã hóa VIP.
Những tín hiệu VIP này chỉ xuất hiện trong năm quần thể, tất cả đều đến từ Đông Á - quê hương của coronavirus. Điều này cho thấy tổ tiên của người Đông Á hiện đại ban đầu đã tiếp xúc với coronavirus vào khoảng 25.000 năm trước.
Thử nghiệm sâu hơn cho thấy 42 VIP chủ yếu biểu hiện ở phổi, đây là mô bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi các triệu chứng của COVID-19. Đồng thời, nhóm cũng xác nhận những phân tử VIP này tương tác trực tiếp với virus SARS-CoV-2 gây ra đại dịch hiện nay.
 |
| Người dân Việt Nam từng chiến thắng đại dịch vào hơn 20.000 năm trước, và điều đó sẽ đến một lần nữa! - Ảnh: EPA |
Các nghiên cứu độc lập khác chỉ ra rằng đột biến trong gen VIP có thể làm trung gian cho tính nhạy cảm với SARS-CoV-2 và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng COVID-19. Điều này có thể lý giải một phần lý do vì sao người gốc châu Á ít chịu ảnh hưởng lâu dài từ COVID-19 hơn so với các dân tộc khác. Ngoài ra, một số gen VIP hiện đang được sử dụng làm mục tiêu cho các phương pháp điều trị COVID-19, hoặc là một phần của các thử nghiệm lâm sàng cho mục đích này.
Một số VIP thích nghi được xác định trong nghiên cứu mới cũng là mục tiêu của thuốc đối với các loại virus khác, chẳng hạn như virus Zika và viêm gan C. Một số loại thuốc trong số này đã được sử dụng thành công trong việc điều trị COVID-19.
Nhóm tác giả kết luận: “Bằng cách khám phá các gen bị ảnh hưởng bởi những đợt bùng phát virus trong lịch sử, nghiên cứu đưa ra hướng đi mới về phân tích gen tiến hóa như một công cụ để chống lại các đợt bùng phát dịch bệnh trong tương lai”.
Linh La (theo Science Alert)
| Chia sẻ bài viết: |
Nghiên cứu mới cho thấy hầu hết sinh viên tốt nghiệp ngành y của Trung Quốc, đều từng nếm trải ít nhất 1 hành vi xấu từ cấp trên.
Từ một người muốn kết thúc cuộc đời nhưng rồi được cứu sống, Derek Pfaff, cho biết anh đã được trao "cơ hội sống thứ hai" nhờ ca phẫu thuật ghép mặt.
Trường hợp thiếu niên bị nhiễm cúm gia cầm ở British Columbia cho thấy, vi-rút đã trải qua biến đổi, để dễ lây truyền từ người sang người hơn.
Ngày 19/11, Tổng thống đắc cử Donald Trump tuyên bố chọn nữ đô vật chuyên nghiệp Linda McMahon làm Bộ trưởng Giáo dục.
Một cuộc khảo sát toàn cầu do một công ty nghiên cứu của Pháp thực hiện cho thấy người Nhật Bản ít khi hài lòng về đời sống tình yêu.
Ngày 19/11, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phê duyệt vắc xin đậu mùa khỉ (mpox) của công ty dược phẩm Nhật Bản KM Biologics để sử dụng khẩn cấp.
Việc nhiều trường học phải đóng cửa vì thiếu học sinh do tỉ lệ sinh thấp đang đe dọa triển vọng của nghề giáo ở nhiều nơi trên thế giới.
Bộ Phụ nữ, trẻ em và bảo vệ xã hội Fiji báo động về số lượng các vụ lạm dụng và bỏ bê trẻ em ngày càng tăng.
Theo báo cáo do Cục Cảnh sát hình sự Liên bang Đức (BKA) công bố ngày 19/11, tổng cộng có 180.715 phụ nữ được báo cáo là nạn nhân của bạo lực.
Ngày càng nhiều trường mẫu giáo và nhà trẻ sẽ đóng cửa trong tương lai, dẫn đến cơ sở hạ tầng chăm sóc trẻ em không đầy đủ.
Gần đây, Na Uy đã giới thiệu TV BRA - kênh truyền hình đầu tiên trên thế giới do những người khuyết tật học tập điều hành.
Ngày 19/11, dữ liệu Cục Thống kê Hàn Quốc cho thấy 7 trong số 10 phụ nữ Hàn Quốc trải qua sự gián đoạn sự nghiệp do mang thai và nuôi con.
Những người thuộc cộng đồng LGBT ở Afghanistan cho biết họ phải đối mặt với sự ngược đãi khi cuộc đàn áp của Taliban ngày càng gia tăng.
Sáng ngày 19/11, truyền thông Trung Quốc đưa tin, nhiều học sinh đã bị thương trong vụ tai nạn ô tô bên ngoài 1 trường tiểu học ở Hồ Nam.
Công ty quản lý chất thải hàng đầu Phần Lan - đã thành công trong việc sản xuất nhựa phân hủy sinh học từ CO2 qua quá trình đốt rác tại nhà.
Theo Ủy ban đo lường xã hội (SMC), cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt đã khiến thêm 2 triệu người rơi vào cảnh đặc biệt khó khăn, kể từ năm 2019.
Ngày 18/11, Ecuador đã ban bố tình trạng khẩn cấp trong 60 ngày khi quốc gia Nam Mỹ này đang phải hứng chịu hạn hán nghiêm trọng và cháy rừng kỷ lục.
Floating Doctors (Bác sĩ lưu động) tập trung vào việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe miễn phí cho các cộng đồng xa xôi và thiếu thốn trên thế giới.
