Viết lời ca khúc bằng tiếng Anh, K-pop có đánh mất bản sắc?

Các bài hát tiếng Anh giúp K-pop đột phá trên thị trường quốc tế

Ngày trước, nhạc nước ngoài chưa bao giờ dễ dàng leo lên top đầu các bảng xếp hạng âm nhạc ở Bắc Mỹ và châu Âu, nhưng nay, K-pop khiến khán giả bất ngờ khi bắt đầu hiện diện mạnh mẽ vị thế của mình, nhờ vào lực lượng fandom (cộng đồng người hâm mộ) đông đảo. 

Tuy nhiên, để làn sóng Hallyu (làn sóng Hàn Quốc) có thể tiến sâu và tiến xa với tham vọng lan tỏa toàn cầu, không phải là chuyện ngày một ngày hai. Sau hơn 1 thập kỷ xâm nhập, đối mặt với không ít thất bại, K-pop cuối cùng cũng đã tìm ra một chiến lược tốt nhằm đột phá và duy trì thành công ở phương Tây: sáng tác các bài hát có lời tiếng Anh.

BTS thiết lập cột mốc lịch sử cho ngành âm nhạc K-pop với ca khúc "Dynamite".

Minh chứng rõ nét nhất, BTS đã viết nên lịch sử trong tháng này khi trở thành nghệ sĩ K-pop đầu tiên giành vị trí số 1 trên bảng xếp hạng Billboard Hot 100 với ca khúc tiếng Anh Dynamite. Trước đó, các album tiếng Hàn của nhóm dù có thứ hạng cao, liên tục góp mặt trong top đầu Billboard 200 với Love Yourself: Tear, Map of the Soul: 7… nhưng 7 chàng trai nhà Big Hit vẫn đối mặt với rào cản lớn nhất, chính là bảng xếp hạng trên radio vì Đài phát thanh Hoa Kỳ thường không phát nhiều nhạc nước ngoài nếu không phải là tiếng Anh.

Tương tự BTS, Monsta X, Blackpink và Super M cũng tìm kiếm không ít thành quả tại thị trường khó tính phương Tây nhờ ra mắt loạt sản phẩm tiếng Anh. Sự thay đổi này giúp Monsta X đạt vị trí thứ 5 trên bảng xếp hạng Billboard 200 (2/2020), thông qua album All About Luv.

Sự chuyển hướng trên không hề thay đổi đột ngột mà ẩn sâu bên trong đều là sự toan tính kỹ lưỡng của các tập đoàn giải trí hàng đầu, ngay từ việc SM, YG, JYP cho loạt “gà cưng” như Blackpink, Twice, SuperM… ký hợp đồng với các hãng thu âm nước ngoài. Các “ông trùm” giải trí xứ Hàn đủ lão luyện để hiểu rằng muốn tấn công một thị trường nào đó thì ngôn ngữ và văn hóa địa phương cần được chú trọng hơn hết. Tương tự như quá trình bản địa hóa K-pop tại các nước khác như BoA ở Nhật Bản hay Super Junior-M, EXO-M ở Trung Quốc… mà họ từng gặt hái không ít thành tích trước đây.

"Tôi nghĩ làn sóng gần đây của các bài hát tiếng Anh, được nghệ sĩ K-pop phát hành là cơ hội tốt để họ được công nhận nhiều hơn” - Tamar Herman, phóng viên của Billboard và cũng là tác giả bài hát Blood, Sweat & Tears của BTS, cho biết.

Trong khi đó, Park Hee-a, tác giả cuốn sách Interviews with K-Pop Stars (tạm dịch: Phỏng vấn các ngôi sao K-pop), giải thích kỹ càng hơn về việc các nhạc sĩ nước ngoài đã dần công nhận sức hấp dẫn phổ biến của các bài hát xứ Hàn.

“Lời bài hát là một phần quan trọng của K-pop. So với một thập kỷ trước, khi các nghệ sĩ chỉ đơn giản dịch lời ca khúc tiếng Hàn sang tiếng Anh mà không chú ý nhiều đến tình cảm văn hóa, giờ đây, họ tiến hành nghiên cứu thị trường chuyên sâu hơn để viết lời bài hát có thể gây tiếng vang trong cộng đồng người hâm mộ toàn cầu, chẳng hạn như đề cập đến các vấn đề thanh thiếu niên” - Park Hee-a nói.

"Ice Cream" sản phẩm kết hợp giữa Blackpink và Selena Gomez liên tiếp giành thứ hạng cao tại các bảng xếp hạng nước ngoài.

K-pop có đánh mất bản sắc khi phát hành nhiều sản phẩm tiếng Anh?

Nhiều ý kiến cho rằng việc các nhóm nhạc K-pop phát hành những dự án tiếng Anh, đoạt nhiều thành tích khủng cho thấy sự nhún nhường của Hàn Quốc để tấn công thị trường Bắc Mỹ và phương Tây. Điều này vô tình làm mất đi bản sắc, đặc trưng văn hóa xứ kim chi. Nhưng theo các nhà chuyên môn, lo ngại này sẽ không xảy ra, bởi hiện tại vị thế K-pop đã khác xưa.

Trước BTS, Blackpink, Monsta X… nhiều nghệ sĩ Hàn Quốc cũng từng nuôi tham vọng Mỹ tiến như BoA, lọt vào bảng xếp hạng Billboard 200, ở vị trí 127 với album tiếng Anh đầu tay cùng tên BoA, hay nhóm nhạc nữ đình đám Wonder Girls ra mắt phiên bản tiếng Anh của Nobody, đứng thứ 76 trên  Billboard Hot 100. Thậm chí, Girls' Generation (SNSD) phát hành cả hai phiên bản tiếng Hàn và tiếng Anh của The Boys, năm 2012 và thực hiện một loạt các chương trình truyền hình để hiện thực hóa giấc mơ thâm nhập vào Mỹ nhưng vẫn ngậm ngùi nhận lấy thất bại.

Tất cả những điều này đã chứng minh loạt thành tích khủng gần đây của ngành âm nhạc Hàn Quốc không chỉ dựa vào lời bài hát tiếng Anh, mà đằng sau đó là sự đầu tư chuyên nghiệp.

Wonder Girls từng Mỹ tiến thất bại.

Lee Gyu-tag, phó giáo sư nghiên cứu văn hóa tại Đại học George Mason, Hàn Quốc, lý giải nguyên nhân K-pop thành công ở thời điểm hiện tại: “Trước đây, các nghệ sĩ K-pop đến Mỹ và cố gắng kiềm chế bản sắc cá nhân, hòa nhập với văn hóa phương Tây. Tuy nhiên, ngày nay họ không còn che giấu cá tính của mình mà thể hiện nó mạnh mẽ hơn. Các nghệ sĩ đã cảm thấy thoải mái khi mang một điều gì đó mới mẻ vào văn hóa nhạc pop Mỹ."

Lee nhấn mạnh thêm, bản sắc của K-pop là sự tổng hòa những điểm độc đáo từ âm nhạc được sản xuất tốt, vũ đạo sắc nét, thời trang đầy màu sắc và hệ thống "đào tạo" chuyên biệt chứ không dừng lại ở ngôn ngữ. Điển hình như việc BTS phát hành một bài hát bằng tiếng Anh đã được lên kế hoạch thương mại nhắm vào bảng xếp hạng Billboard từ đầu.

"BTS phát hành đĩa đơn mới bằng tiếng Anh không có nghĩa họ không còn là K-pop nữa. Bản sắc cơ bản của K-pop nằm ở hệ thống đào tạo và sản xuất chuyên biệt" - một chuyên gia trong ngành âm nhạc Hàn Quốc cho biết.

Trong tương lai, chắc chắn các nhóm nhạc K-pop sẽ tiếp tục phát hành các ca khúc hoặc album tiếng Anh đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người hâm mộ quốc tế, nhưng vẫn không quên chiều lòng các khán giả trong nước.

Chung Thu Hương