PNO - Trước tình hình bệnh đậu mùa khỉ lan rộng, các quốc gia phát triển bắt đầu gom loại vắc xin sẵn có được cho là giúp phòng bệnh hiệu quả. Đáng chú ý, nhiều nước nghèo có thể rơi vào tình cảnh khan hiếm vắc xin như thời COVID-19.
Từ dư thừa đến khan hiếm
Cách đây gần một thập niên, Mỹ có khoảng 20 triệu liều vắc xin đậu mùa - cũng có hiệu quả chống lại bệnh đậu mùa khỉ - được đặt trong các tủ đông lạnh của kho dự trữ quốc gia. Số lượng lớn vắc xin này - ngày nay được gọi là Jynneos, có thể làm chậm sự lây lan của bệnh đậu mùa khỉ khi nó xuất hiện lần đầu tiên ở Mỹ vào giữa tháng Năm. Nhưng thực tế, nguồn cung cấp Dự trữ Quốc gia Chiến lược chỉ còn khoảng 2.400 liều có thể sử dụng được, đủ để tiêm chủng đầy đủ cho 1.200 người. Phần còn lại đều đã hết hạn. Bây giờ, khoảng mười tuần sau khi bùng phát dịch, nhiều người muốn chủng ngừa không thể tìm thấy vắc xin và có thể không thể tiêm chủng trong nhiều tháng tới.
Ngay cả trước khi bệnh xuất hiện, một chuỗi sự kiện đã khiến kho dự trữ vắc xin gần như trống rỗng. Tại một số thời điểm, các quan chức liên bang chọn không bổ sung liều vắc xin mới khi những lô cũ hết hạn. Thay vào đó, họ đổ tiền vào việc phát triển phiên bản đông khô của vắc xin có thể làm tăng đáng kể thời hạn sử dụng. Một lý do cho việc giảm dự trữ vắc xin đậu mùa của Mỹ là các quan chức liên bang không coi bệnh đậu mùa khỉ là một vấn đề và hậu quả là hiện nay, bệnh đã nổi lên như một mối đe dọa sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng. Tính đến cuối tháng Bảy, hơn 5.000 ca bệnh đã được báo cáo ở Mỹ, đó là số lượng bệnh nhân cao nhất thế giới.
 |
| Nhân viên y tế chuẩn bị liều vắc xin bệnh đậu mùa khỉ tại trung tâm tiêm chủng Edison ở Paris, Pháp - ẢNH: AP |
Với chỉ 16,4 triệu liều vắc xin đậu mùa khỉ Jynneos có sẵn trên toàn cầu, vẫn chưa rõ làm thế nào thế giới có thể đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về vắc xin đậu mùa khỉ. Hiện tại, công ty công nghệ sinh học Đan Mạch Bavarian Nordic (BN) nắm giữ bằng sáng chế duy nhất do Cơ quan Dược phẩm châu Âu và FDA phê duyệt về vắc xin đậu mùa khỉ. Sự thiếu hụt vắc xin dự trữ, năng lực sản xuất có hạn của BN, và việc phân phối vắc xin sẵn có giữa các quốc gia có nguy cơ cao, là một lời nhắc nhở rõ ràng rằng, thế giới ngày nay vẫn không được chuẩn bị tốt về khả năng triển khai vắc xin một cách hợp lý và công bằng so với thời đại dịch COVID-19. Với quyền sản xuất, phân phối vắc xin chỉ nằm trong tay BN và danh sách hơn một chục quốc gia chờ mua sản phẩm, Mỹ dự kiến sẽ là quốc gia nhận được nhiều vắc xin nhất vào năm 2022 với khoảng 14,4 triệu liều.
Các nước nghèo vẫn nằm ngoài cuộc đua
Tính đến cuối tháng Bảy, đã có hơn 22.000 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ được báo cáo ở gần 80 quốc gia kể từ tháng Năm, với khoảng 75 ca tử vong nghi ngờ ở châu Phi, chủ yếu ở Nigeria và Congo. Vào ngày 29/7, Brazil và Tây Ban Nha báo cáo trường hợp tử vong đầu tiên liên quan đến bệnh đậu mùa khỉ. Ngay hôm sau, Ấn Độ cũng ghi nhận ca tử vong đầu tiên.
Meg Doherty - Giám đốc Chương trình toàn cầu về HIV, viêm gan và các bệnh lây truyền qua đường tình dục của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) - cho biết, có một “nguy cơ khá chắc chắn” rằng các quốc gia có thu nhập cao sẽ là những nước thắng thầu thu mua vắc xin. Bà Doherty chia sẻ: “Yêu cầu mà chúng tôi đã và đang tiếp tục nhấn mạnh là sự công bằng trong phân phối vắc xin”. Tiến sĩ Boghuma Kabisen Titanji - trợ lý giáo sư y khoa tại Đại học Emory (Mỹ) - nhận xét: “Những sai lầm mà chúng ta đã thấy trong đại dịch COVID-19 đã và đang lặp lại. Các quốc gia châu Phi vốn đối phó với dịch đậu mùa khỉ trong nhiều thập niên chỉ được nhắc đến ở phần chú thích trong các cuộc trò chuyện về phản ứng toàn cầu”.
WHO đang phát triển một cơ chế chia sẻ vắc xin cho các quốc gia bị ảnh hưởng, nhưng chi tiết về cách thức hoạt động của nó vẫn còn quá ít. Cơ quan y tế của Liên Hiệp Quốc không đưa ra đảm bảo nào về việc ưu tiên các nước nghèo ở châu Phi, và chỉ nói rằng vắc xin sẽ được phân phối dựa trên nhu cầu dịch tễ học. Một số chuyên gia lo ngại cơ chế này có thể quay về lối mòn đã thấy với COVAX - cơ chế do WHO và các đối tác tạo ra vào năm 2020 để cố gắng đảm bảo người dân các nước nghèo hơn được chủng ngừa COVID-19.
COVAX nhiều lần bỏ lỡ các mục tiêu chia sẻ vắc xin với các quốc gia nghèo hơn. Tiến sĩ Ingrid Katz - chuyên gia y tế toàn cầu tại Đại học Harvard (Mỹ) - tin rằng, dịch đậu mùa ở khỉ “có thể kiểm soát được” nếu các loại vắc xin được phân phối một cách thích hợp.
Tấn Vĩ (theo New York Times, AP, Guardian, Health Policy)
| Chia sẻ bài viết: |
Sáng sớm 21/12 (giờ địa phương), Thượng viện Mỹ đã chấp thuận áp đảo một dự luật ngăn chặn việc đóng cửa chính phủ.
Ngày 21/12, ít nhất 13 người thiệt mạng - chủ yếu là phụ nữ và trẻ em - trong hai vụ giẫm đạp khi đám đông tranh giành đồ từ thiện.
Nghiên cứu về loài bò sát này cung cấp cái nhìn sâu sắc về quá trình tái tạo ruột của con người.
Trong năm 2024, có 82 triệu bé gái và 69 triệu bé trai từ 193 quốc gia đã phải trải qua một số hình thức xâm hại và bạo lực tình dục.
Ngày 20/12, một cuộc khảo sát của chính phủ cho thấy 78,2% số người được hỏi cảm thấy lo lắng hoặc bồn chồn.
Trung Quốc đã giữ nguyên án tử hình đối với kẻ buôn bán trẻ em có tội ác gây chấn động cả nước, và khiến hàng chục nạn nhân bị tổn thương.
Những "lò" luyện thi hoa hậu hàng đầu ở Philippines sẽ đưa các thí sinh "nghìn máu" từ khắp nơi trên thế giới trở thành người chiến thắng.
Người dân ở Fukushima, Nhật Bản có thể phải chịu cảnh bị nêu tên trước công chúng nếu họ không tuân thủ các quy định về phân loại rác.
Ngày 20/12, 1 học sinh 7 tuổi đã thiệt mạng và nhiều người khác bị thương trong vụ tấn công bằng dao chưa từng có tại một trường học ở Croatia.
Hơn một nửa số người Hàn Quốc tin rằng việc trải qua cuộc sống mà không mà không có con vẫn có thể chấp nhận được.
Các phương tiện truyền thông địa phương cho biết, ít nhất 2 người đã thiệt mạng và hàng chục người bị thương, sau khi một chiếc ô tô lao vào đám đông.
Giới chuyên gia lo ngại việc để các mô hình AI tương tác với giọng nói mô phỏng có thể dẫn đến những vụ lừa đảo khó nhận biết.
Nghiên cứu ở Hà Lan cho thấy, chứng khó đọc do đột biến DNA tác động đến cấu trúc não, có thể được truyền từ cha mẹ sang con cái.
Việc các cặp đôi tranh cãi về việc đặt tên cho con không phải là điều bất thường, nhưng hiếm khi phải ra tòa.
Những đôi tình nhân trẻ Ấn Độ muốn kết hôn thường tìm đến một thám tử với các công cụ gián điệp công nghệ cao để điều tra... người chồng/vợ tương lai.
Theo một nghiên cứu mới trên toàn cầu, ước tính có 61,8 triệu người trên toàn thế giới mắc chứng tự kỷ vào năm 2021.
2 cựu ca sĩ công ty giải trí Nhật Bản trước đây có tên Johnny & Associates Inc đã đệ đơn kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại hơn 300 triệu USD.
Tình trạng mất điện, thiếu lương thực, nhiên liệu và lao động ở Cuba ngày càng trầm trọng khiến các chuyến du lịch đến hòn đảo Caribe càng trở nên khó khăn.
