Việc thu hồi có vấn đề, thuốc gây ung thư vẫn bán tràn lan

Vì khách quen nên hạ giá?

Sau 3 lần Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) công bố danh sách thuốc Valsartan chứa tạp chất có thể gây ung thư; tại thị trường Việt Nam có đến 54 loại buộc phải thu hồi (gồm 39 thuốc trong nước, 15 thuốc nhập khẩu). 

Đây là thuốc trị tim mạch, huyết áp, nhồi máu cơ tim do 3 công ty Trung Quốc sản xuất (Công ty Zheijang Huahai Pharmaceutical, Công ty Zhuhai Rundu Pharmaceutical, Công ty Zheijang Tianyu Pharmaceutical) và Công ty Hetero Labs của Ấn Độ.

Trong quá trình tìm mua thuốc chứa nguyên liệu Valsartan có thể gây ung thư; phóng viên ghi nhận các nhà thuốc tại Quận Tân Bình, Phú Nhuận tư vấn và khuyến cáo khách không nên mua; trong khi nhiều nhà thuốc ở Quận Bình Thạnh lại vô tư bán thuốc Rusartin 80mg – loại thuốc được Cục Quản lý Dược công bố thu hồi đợt 2 vào ngày 13/7/2018 ở công văn số 13441/QLD-CL.

Cụ thể, tại nhà thuốc M.Th. (đường D1, Quận Bình Thạnh), khi hỏi mua thuốc Valsartan Stada loại 80mg bị thu hồi, chủ tiệm thông báo hết thuốc nhưng khuyên khách chuyển sang dùng loại thay thế có hoạt chất giống nhau và hàm lượng tương đương là Rusartin 80mg.

Nhân viên nhà thuốc M.Th. đường D1, Quận Bình Thạnh đang tư vấn cho khách dùng thuốc Rusartin 80mg

Khi lấy 1 hộp thuốc (gồm 2 vỉ/ vỉ 10 viên), chủ tiệm báo giá 40.000 đồng/hộp. Vừa đưa thuốc cho khách, chủ tiệm nhắn nhủ: “Thấy mặt em quen, tới đây mua thuốc ủng hộ thường xuyên nên lấy giá rẻ, chỉ 2.000 đồng mỗi viên, chứ đúng giá 4.000 – 5.000 đồng/viên”.

Khi tôi hỏi mua thêm vài hộp nữa, chủ tiệm thuốc tiếc nuối: “Mấy hôm trước, chị cho bà kia một mớ rồi, chỉ còn để lại đủ bán”. Khi tôi hỏi lý do thuốc đang bán bỗng đem cho, chủ quầy thuốc im lặng không trả lời.

Tương tự, tại nhà thuốc M.T. (đường Nơ Trang Long, Quận Bình Thạnh), dù bảng hiệu ghi có dược sĩ H.P. tư vấn, nhưng tiếp khách là một nhân viên. Khi hỏi mua thuốc chứa nguyên liệu Valsartan, nhân viên ở đây đem ra cho chúng tôi hộp thuốc Rusartin 80mg. Sau khi lọ mọ tính tiền, nữ nhân viên báo giá 75.000 đồng/hộp.

Nhà thuốc M.T. đường Nơ Trang Long, Quận Bình Thạnh đang báo giá Rusartin 80mg cho khách

Thuốc Rusartin 80mg, với số đăng ký VD-11322-10 do Công ty Roussel Việt Nam sản xuất từ nguyên liệu Valsartan do Trung Quốc cung cấp chứa tạp chất N-nitrosodimethylamine (NDMA) có thể gây ung thư đã bị Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế quyết định đình chỉ lưu hành và thu hồi từ ngày 13/7/2018 tại công văn số 13441/QLD-CL.

Thế nhưng khi phóng viên báo Phụ Nữ phản ảnh loại thuốc nguy hiểm này của Công ty Roussel Việt Nam vẫn bán thoải mái cho người bệnh, đại diện công ty này khẳng định có 2 loại thuốc Rusartin 80mg. Một loại lấy nguyên liệu từ Trung Quốc đang và đã thu hồi, một loại lấy nguyên liệu từ Ấn Độ nên vẫn bán.

Để làm rõ vấn đề, chúng tôi đưa thuốc mua được cho Th.S, DS Đỗ Văn Dũng – Trưởng phòng Nghiệp vụ Dược, Sở Y tế - kiểm chứng, ông cho biết lô thuốc này trùng với số lô do Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế ra văn bản cấm lưu hành và khẩn cấp thu hồi. Và cả 2 hộp thuốc phóng viên mua được đều có hạn dùng đến 23/2/2020.

Khâu thu hồi có vấn đề?

DS Đỗ Văn Dũng khẳng định, Rusartin 80mg là thuốc chứa nguyên liệu Valsartan do Trung Quốc sản xuất được thông báo thu hồi từ 2 tháng trước. Đến thời điểm hiện nay vẫn chưa thu hồi xong là lỗi của nhà phân phối, lỗi của nhà thuốc và lỗi triển khai, giám sát thu hồi thuốc của phòng y tế quận/huyện.

Sở Y tế đã liên tục gửi văn bản thu hồi và nhắc nhở các phòng y tế quận/huyện phải thực hiện nghiêm túc. Riêng Sở cũng chọn vài đoạn đường có nhiều nhà thuốc để hậu kiểm sau thu hồi. Mới đây, đoàn kiểm tra phát hiện một nhà thuốc ở đường Hai Bà Trưng (Quận 1) vẫn bán thuốc Valsartan Stada 80mg bị thu hồi của Công ty TNHH liên doanh Stada – Việt Nam. Sở sẽ tăng cường kiểm tra việc thu hồi thuốc của các nhà thuốc trên địa bàn.

DS Đỗ Văn Dũng đang xem hộp thuốc Rusartin 80mg bị thu hồi được phóng viên tìm mua

Cầm 2 hộp thuốc mua được từ các tiệm thuốc, phóng viên gặp trực tiếp lãnh đạo Công ty Roussel Việt Nam để tìm hiểu lý do vì sao thuốc này vẫn chưa được thu hồi. DS Lê Việt Hùng – Giám đốc Công ty Roussel Việt Nam - giải thích: Thuốc Rusartin 80mg có thời hạn sử dụng từ tháng 2/2017 đến tháng 2/2020 và nằm trong danh sách bị thu hồi.

Cũng theo DS Lê Việt Hùng, thuốc Rusartin 80mg được Công ty Roussel sản xuất khoảng 6 lô, mỗi lô khoảng 12.000 hộp thuốc (hộp 20 viên). Trong đó, khoảng 16.000 hộp chứa nguyên liệu được Trung Quốc sản xuất và Công ty Roussel Việt Nam mua lại nguyên liệu này từ Công ty Domesco để kịp sản xuất thuốc cung ứng cho bệnh viện và thị trường.

Số thuốc Rusartin 80mg còn lại được sản xuất từ nguyên liệu của Ấn Độ nhưng sau đó nguyên liệu của công ty Ẩn Độ cũng tiến hành thu hồi. Và theo ông Hùng, thuốc Rusartin 80mg sản xuất từ Ấn Độ mới cung ứng khoảng 18.000 hộp ra thị trường.

Thế nhưng, tại sao Công ty Roussel không báo cáo thu hồi số đăng ký thuốc này trong văn bản gửi Cục Quản lý Dược, gửi Sở Y tế TP.HCM? DS Hùng cho rằng vì nghĩ thuốc Rusartin 80mg đã bán hết từ lâu!

Có hay không việc nhà sản xuất chậm thu hồi để hạn chế thiệt hại ở mức thấp nhất? Đơn cử như thuốc Valsartan của Công ty Roussel Việt Nam có số lô C5271-17-018 được sản xuất từ nguyên liệu của Công ty Zhejing Huahai Pharmaceutical (Trung Quốc) do Công ty TNHH TM dược phẩm Nguyên Đức bán ra 244.980 viên nhưng chỉ thu hồi được 11.560 viên. Tương tự lô thuốc này được Công ty cổ phần Samedco bán ra 89.020 viên và thu hồi được 66.399 viên.

Hay lô thuốc 0030618 do Roussel Việt Nam mua nguyên liệu từ Công ty Hetero Labs Limited để sản xuất cũng buộc thu hồi. Thế nhưng, Công ty TNHH TM dược phẩm Nguyên Đức chỉ thu hồi được 198.200 viên trong số 237.800 viên được bán ra.

DS Đỗ Văn Dũng nhận định: "Về phía nhà thuốc được phép trả lại thuốc cho nhà sản xuất và được hoàn lại số tiền thuốc thu hồi nên việc họ bán thuốc ra có thể vì lợi nhuận trước mắt hoặc không cập nhật thông tin.

Còn về nhà sản xuất, trị giá từng viên thuốc rất rẻ, với giá mỗi viên thuốc đến với người tiêu dùng chỉ vài ngàn đồng/viên. Hơn nữa việc thu hồi là trách nhiệm của nhà sản xuất, do đó ở đây khó có chuyện nhà sản xuất, kinh doanh phớt lờ để tiêu thụ hết nguồn thuốc thu hồi.

Vì vậy, việc thuốc chứa nguyên liệu Valsartan bị thu hồi từ nhiều tháng trước vẫn được bán ra cho người bệnh, có thể do việc thông báo thu hồi, hoặc việc giám sát thu hồi không chặt chẽ của phòng y tế. Sở sẽ làm việc lại với tất cả các đơn vị liên quan để làm rõ vấn đề này".

Còn theo tìm hiểu của phóng viên, Công ty Roussel Việt Nam lỗ hàng tỷ đồng do mặt hàng thuốc Rusartin 80mg bị thu hồi.

Tại khoản 4, điều 40 của mục 3 trong Nghị định số 176/2013/NĐ-CP về việc Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế có ghi rõ phạt tiền từ 5 – 10 triệu đồng đối với một trong các hành vi, không thực hiện thu hồi hoặc không báo cáo kết quả thu hồi thuốc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Hình thức xử phạt bổ sung là tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề dược, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc trong thời hạn từ 1 tháng đến 3 tháng đối với hành vi không thực hiện thu hồi thuốc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Văn Thanh