Vì thật nên đẹp

Chỉ còn ít ngày nữa, sự kiện điện ảnh được quan tâm nhất hành tinh - lễ trao giải Oscar - sẽ diễn ra (ngày 24/2). Không như các mùa giải trước tương đối dễ đoán, nhất là sau khi các kết quả “tiền” Oscar như giải của WGA (Hiệp hội Biên kịch Mỹ), PGA (Hiệp hội Sản xuất), DGA (Hiệp hội Đạo diễn), SAG (Hiệp hội Diễn viên) lộ diện, năm nay các giải mang tính dự báo cao này đã chọn ra những cái tên hoàn toàn khác nhau, khiến đường đua Oscar 2019 càng trở nên căng thẳng.

6/8 ứng viên Oscar Phim hay nhất năm nay đều lấy cảm hứng từ người thật việc thật

Yếu tố để người hâm mộ ước đoán khả năng chiến thắng của các ứng viên là việc các thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật điện ảnh Hoa Kỳ (AMPAS - đơn vị tổ chức giải Oscar) có xu hướng tôn vinh những câu chuyện dựa trên sự kiện có thật.

Kết quả Oscar 5 năm gần đây chứng minh điều đó. 12 years a slave (Oscar 2014) dựa trên hồi ký của nông dân Solomon Northup - người bị bắt cóc vào năm 1841 và bị ép làm nô lệ trong vòng 12 năm; Spotlight (Oscar 2016) kể câu chuyện thật về việc tờ báo Boston Globe đã vạch trần tội ác ấu dâm của nhiều linh mục; Moonlight (Oscar 2017) cũng dựa trên câu chuyện có thật từ cuốn tiểu thuyết In moonlight black boys look blue của tác giả Tarell Alvin McCraney.

Qua mỗi năm, lượng phim dựa trên sự kiện có thật ngày càng góp mặt nhiều hơn. Như năm nay, 6/8 phim được chọn đều lấy cảm hứng từ “người thật, việc thật”: The favourite, Roma, Vice, BlacKkKlansman, Green book, Bohemian rhapsody.

Nếu không có những tình tiết dựa trên sự thật, liệu có biên kịch nào đủ khả năng khiến khán giả tin có một nhân vật như Dick Cheney - từ một sinh viên trường Yale tiến “thần kỳ” đến chức phó tổng thống (Vice); một “huyền thoại nhạc rock như Freddie Mercury mà cuộc đời đầy những thăng trầm, phức tạp trong công việc, tình cảm, để rồi vĩnh viễn ra đi khi đang trên đỉnh cao sự nghiệp (Bohemian rhapsody) hay một cảnh sát như Ron Stallworth (BlacKkKlansman).

Nhân vật nữ giúp việc Cléo (phải) trong Roma được đạo diễn Alfonso Cuaron lấy cảm hứng từ bà vú nuôi Libo của gia đình ông

Nếu nghệ sĩ dương cầm da màu Don Shirley và diễn viên Tony Lip - người vốn là tài xế kiêm vệ sĩ cho Don Shirley (Green book) không phải là những nhân vật bước ra từ đời thật, liệu mấy ai tin trên đời này tồn tại tình bạn cảm động giữa hai người khác biệt màu da ở Mỹ, thời thập niên 1960.

Tương tự là mối thâm giao kỳ lạ giữa nữ hoàng Anh - Anne với bá tước Sarah Churchill và người em họ xa của Sarah Churchill - Abigail Hill (The favourite) và liệu Roma - một phim nói tiếng Tây Ban Nha - có thể khiến AMPAS phá lệ đưa vào hạng mục Phim hay nhất thay vì Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất nếu phim không do Alfonso Cuarón viết và kể dựa vào hồi ức tuổi thơ ông, nhất là nhân vật nữ chính - Cléo - được lấy cảm hứng từ bà vú Libo nuôi ông từ nhỏ.

Rami Malek (giữa) tái hiện chân dung Huyền thoại ngôi sao nhạc rock Freddie Mercury của nhóm Queen trong Bohemian Rhapsody.

Roma khác với 7 ứng viên còn lại, vì màu phim trắng đen, âm nhạc là âm thanh tự nhiên như tiếng chim, tiếng nước dội trên sàn nhà… Khi mọi yếu tố màu sắc, âm nhạc được tối giản, khán giả chỉ còn tập trung vào nhân vật và cảm xúc của nhân vật. Đỉnh cao của cái đẹp nằm ở sự đơn giản. Roma chỉ có 2 màu, nhưng rực rỡ và lay động khán giả.

Mọi dự đoán hiện dồn vào Roma cũng không khó hiểu, bởi gu của AMPAS thường chuộng tác phẩm mang dấu ấn cá nhân, đậm chất nghệ thuật. Nhưng nếu không phải Roma mà là một lựa chọn khác thì Oscar năm nay vẫn là mùa giải đáng nhớ, vì đã tôn vinh cái đẹp bằng cái thật, chí ít là thông qua các đề cử. 

Quang Huy