Vì sao dùng thực phẩm chức năng bừa bãi lại suy gan, suy thận?

Tại Việt Nam, thị trường thực phẩm chức năng rất hỗn loạn, khó kiểm soát. Sử dụng thực phẩm chức năng đã trở thành một xu thế nhưng không phải ai cũng hiểu rõ những hậu quả có thể xảy ra cho sức khỏe. 

Trước thực trạng này, phóng viên Phụ nữ Chủ nhật đã có buổi trao đổi với tiến sĩ - bác sĩ Lưu Ngân Tâm, Chủ tịch Hội Dinh dưỡng lâm sàng TP.HCM, Trưởng khoa Dinh dưỡng - Tiết chế Bệnh viện Chợ Rẫy, để kịp thời có những cảnh báo cho cộng đồng.

Đừng hành hạ cơ thể!

Phóng viên: Thời gian gần đây, bác sĩ có ghi nhận trường hợp nào bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe do tự ý dùng các sản phẩm giảm cân không? 

Bác sĩ Lưu Ngân Tâm: Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, tôi được tham gia hội chẩn cùng các liên chuyên khoa và ấn tượng nhất với hai phụ nữ nguy kịch do tự giảm cân. Cả hai ca này đều tử vong. 

Trường hợp thứ nhất là một cô gái chưa tới 30 tuổi, từ bệnh viện tỉnh chuyển lên tên N.T.N. N. nhịn ăn liền một tuần, không rõ đã dùng những sản phẩm giảm cân gì. Sau đó, N. ăn trở lại và mắc phải hội chứng “nuôi ăn lại” (người thiếu hụt dinh dưỡng kéo dài khi ăn lại thì ăn một cách không kiểm soát). 

Chính điều này đã làm cơ thể bị thiếu hụt vitamin B1 trầm trọng, gây rối loạn thần kinh. Sau một thời gian ngắn tích cực điều trị, bệnh nhân đã diễn tiến suy hô hấp, yếu liệt và qua đời.

Ca thứ hai là nữ bệnh nhân 50 tuổi, nghi ngờ dùng sản phẩm giảm cân nhiễm asen. Bệnh nhân này bị nhiễm độc tiêu hóa nặng và cũng không qua khỏi.

* Thưa bác sĩ, cơ chế tác động của những loại thực phẩm chức năng như thế nào?

- Chỉ có nhà sản xuất mới biết họ bỏ gì trong đó. Những thứ họ công bố mới đầu tưởng an toàn nhưng thực ra chưa hẳn vậy. Chẳng hạn một bộ sản phẩm giảm cân mà tôi biết khi đọc thấy trên sản phẩm ghi có thành phần protein từ đậu nành. Nhưng protein từ đậu nành này nguồn gốc thế nào thì chúng ta không thể biết. 

Những loại thực vật, hạt khi trồng có thể bị nhiễm kim loại nặng từ môi trường thổ nhưỡng bên ngoài… Gan là nơi thải độc của cơ thể nhưng chỉ ở một mức độ nào đó. Nếu độc chất (kim loại nặng) vượt ngưỡng đương nhiên gây suy gan.

Còn xét dưới góc độ dinh dưỡng, dù thực phẩm chức năng không có thành phần gây hại đi nữa, giảm cân kiểu cấp tốc bằng các sản phẩm như vậy vẫn tự nó sinh hại. Vì cơ chế chung của đa số sản phẩm giảm cân là bắt khách hàng dùng nhiều protein, cắt luôn tinh bột, buộc cơ thể phải lấy mỡ và cơ để chuyển hóa thành năng lượng. 

Quá trình này sản sinh ra một lượng urê lớn, tăng gánh nặng cho thận. Trong y văn đã có báo cáo khoa học về việc ăn kiêng quá mức gây biến chứng lên thận rồi.

Không có gì thần tốc mà an toàn  

* Đối với người mạnh khỏe, tự ý sử dụng sản phẩm giảm cân sẽ có nguy cơ thành người bệnh. Còn đối với các bệnh nhân có sẵn bệnh lý nền khi sử dụng thực phẩm chức năng giảm cân, làm đẹp, bác sĩ có cảnh báo gì thêm?

- Bên cạnh những chị em dù không béo nhưng vẫn thích giảm cân để dáng dấp thon thả hơn, còn một bộ phận người thừa cân béo phì nữa. Khi thừa cân béo phì, có khi bản thân họ đã âm thầm mắc sẵn các bệnh lý nền như cao huyết áp, đái tháo đường và suy thận rồi.

Nếu sử dụng những sản phẩm giảm cân, cắt giảm nguồn năng lượng đột ngột, thận của họ càng bị quá tải vì phải đào thải urê, kali, natri sản sinh ra. Đối với bệnh nhân đái tháo đường, cần ăn đủ ba cữ mỗi ngày, nay giảm cân cắt luôn tinh bột, bỏ bữa sẽ có nguy cơ tụt đường huyết, nguy hiểm tính mạng.

* Bác sĩ có lời khuyên gì dành cho các chị em khi có ý định giảm cân? 

- Tốt nhất trước khi quyết định giảm cân, chị em nên tìm đến bác sĩ dinh dưỡng để được tư vấn. Nếu đang có sẵn bệnh lý nền, bác sĩ điều trị và bác sĩ dinh dưỡng của bệnh nhân cần phối hợp để đưa ra lời khuyên hữu ích cho người bệnh.

Giảm cân cần phải từ từ, có lộ trình, kết hợp dinh dưỡng và luyện tập. Không có gì thần tốc mà an toàn.  Mặt khác, khi tìm kiếm các thông tin trên internet để lựa chọn sản phẩm, bạn phải biết đâu là nguồn tin chính thống, tin cậy. 

Thanh Huyền (thực hiện)