Vi quyển, làn gió mới của thị trường sách

Lịch sử lâu đời

Sách miniature books, còn gọi sách vi quyển, là một khái niệm mới mẻ với độc giả Việt Nam. Trên thế giới thì dạng ấn bản này đã xuất hiện từ rất lâu. Sách vi quyển có kích thước rất nhỏ, khoảng 5,5 x 7,6cm, nằm gọn trong lòng bàn tay. Vì thế, kích cỡ chữ cũng rất nhỏ, chỉ khoảng 2 - 3pt (1pt xấp xỉ 0,353cm), thường được gọi là chữ mắt muỗi, phải dùng kính lúp, bút dò… mới đọc được. Với kích thước này, các chi tiết như bìa gáy, hộp đựng, ghim kẹp, móc khóa… thường phải làm hoàn toàn thủ công, và phụ thuộc rất nhiều vào tay nghề của nghệ nhân. 

Từ xưa đến nay, đây là những loại sách được làm theo kiểu để mang theo, một thứ như vật hộ thân hoặc trang sức, do đó Kinh Thánh, Thánh ca… thường là các sách được in dưới dạng này. Ngoài ra, các tác phẩm kinh điển nước ngoài cũng xuất hiện dưới khổ sách này, giúp tăng thêm giá trị, và là một vật thuộc bộ sưu tập cá nhân, luôn được các nhà sưu tập tìm kiếm và sưu tầm. Do những tính chất kể trên, nên giá bán của một bộ sách vi quyển cũng khá đắt, thường gấp bốn đến sáu lần so với bản phổ thông.

Bộ sách vi quyển Thể xác và tâm hồn

Về phía xuất bản, sách vi quyển do tính độc nhất, phụ thuộc rất nhiều vào bàn tay nghệ nhân, nên phần nào cũng là thước đo cho sự phát triển của ngành in sách. Sách có kích thước càng nhỏ thì càng đòi hỏi cao về công nghệ in ấn, thời gian và chi phí. Nếu không có những kỹ thuật in đặc biệt, cũng như nghệ nhân không đủ tay nghề, thì ấn phẩm làm ra sẽ không có chất lượng. Do số lượng nghệ nhân đủ kiến thức, kỹ năng và tay nghề ở Việt Nam còn khá ít, nên có thể thấy sách vi quyển còn nhiều mới mẻ, và phải trải qua nhiều thời gian hơn nữa để phổ biến.

Bước tiến của ngành sách 

Ở nước ta, vài năm qua, các ấn bản đặc biệt luôn được các nhà phát hành lưu tâm cải thiện chất lượng. Từ bìa da, giả da, bìa lụa, bìa vải… đến sử dụng mực in vi sinh thân thiện với môi trường, các loại giấy nhập khẩu từ nước ngoài. Về phía sách vi quyển, tuy mới lạ, nhưng cũng đã được nghiên cứu và cho ra mắt độc giả bởi Phúc Minh Books, với ấn phẩm Thể xác và tâm hồn (Maxence Van der Meersch), và sắp tới đây là Những người phụ nữ bé nhỏ (Louisa May Alcott). Đây đều là những tác phẩm kinh điển trên thế giới, và việc cho ra mắt với nhiều hình thức cũng là cách để tôn vinh những giá trị vượt thời gian của các tác phẩm này. 

Các bộ sách gồm từ ba đến năm tập sách vi quyển được thiết kế rất đặc biệt. Bộ Thể xác và tâm hồn có sự kết hợp của bìa vải và ép kim - một kỹ thuật khó và lần đầu xuất hiện, sợi vải cực kỳ mịn và khít chặt, không cho ánh sáng xuyên qua. Ngoài ra, còn có thủy ấn - phương pháp in tranh trên bề mặt nước.

Trong khi đó, Những người phụ nữ bé nhỏ sắp ra mắt chỉ được phát hành với số lượng giới hạn 100 bản. Mỗi bộ gồm năm cuốn, với bìa bồi thủ công từ lụa tơ tằm 100%, sử dụng phương pháp thủy ấn họa trên lụa bằng màu tự nhiên pha chế bằng hạt cà phê, vừa thân thiện với môi trường, vừa có độ bền cao. Các-tông độn bìa nhập khẩu từ Hà Lan, nổi bật bởi khả năng phục hồi về trạng thái ban đầu sau khi dính nước. Ruột sách là giấy được nhập khẩu từ Nhật Bản, tất cả đều được gia công thủ công.

Bởi những điểm đặc biệt trên, nên giá bán của các ấn phẩm này khá cao, gần 3 triệu đồng cho ba cuốn vi quyển thuộc bộ Thể xác và tâm hồn, và 4,5 triệu đồng cho năm cuốn vi quyển thuộc bộ Những người phụ nữ bé nhỏ. Thể xác và tâm hồn còn được tặng kèm một cuốn bìa cứng phổ thông, giúp thuận tiện cho việc đọc, so với các ấn phẩm vi quyển có giá trị cao.

Với sự đầu tư và chăm chút kỹ càng, giới làm sách nước ta ngày càng chứng minh được mình trong khả năng nắm bắt và sáng tạo các loại sách giá trị. Sách vi quyển tuy không phục vụ cho mục đích đọc chính, nhưng với những đặc điểm kể trên, đây vẫn là một ấn phẩm được giới sưu tầm săn đón để sưu tập, phản ánh phần nào sự phát triển tiềm năng của ngành in Việt Nam, cũng như những bước tiến trong ngành làm sách đặc biệt. 

Thuận Phát