Về rừng tràm Trà Sư mùa nước nổi

Nằm trong vùng Bảy Núi của tỉnh An Giang, rừng tràm Trà Sư cách sông Mê Kông 15km về phía đông bắc, cách Campuchia 10km về phía tây bắc. Trà Sư là khu rừng ngập nước tiêu biểu cho vùng tây sông Hậu; là nơi sinh sống của nhiều loài chim nước, động vật hoang dã và thủy sinh vật thuộc hệ thống rừng đặc dụng Việt Nam. 

Rừng đặc dụng hiếm có

Rừng tràm Trà Sư hiện sở hữu khoảng 11 loài thú, 70 loài chim, 25 loài bò sát, 10 loài cá, 22 loài cây gỗ

Rừng tràm Trà Sư có diện tích 845ha, là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật hoang dã quý hiếm. Rừng mang đặc tính rất riêng của hệ sinh thái đất ngập nước tại đồng bằng sông Cửu Long. 

Khi đến đây, du khách thường thuê xe máy chạy dọc theo các con đê phòng hộ bao quanh rừng hoặc đi bộ dạo quanh. Thế nhưng, nếu chỉ đi bộ, bạn chưa thể ngắm hết vẻ đẹp nơi này. Trước sau gì bạn cũng sẽ chọn đi thuyền trên các con rạch. Từ bến thuyền, chiếc tắc-ráng sẽ đưa khách băng qua những vùng mênh mông tràm để vào những con kênh dẫn nước dọc ngang trong rừng.

Chiếc tắc-ráng chỉ làm nhiệm vụ chừng mười phút đầu tiên, sau đó, bạn sẽ tiếp tục sang đò với một lực lượng các cô, các dì chèo đò đợi sẵn. Đây mới thực sự là trải nghiệm thú vị đối với du khách. Những mái chèo lướt nhẹ trên dòng nước lặng lờ, khuấy tan đám bèo hoa dâu, bèo tấm. Vậy mà chỉ sau dăm phút, nếu quay lại, bạn sẽ thấy chúng kéo nhau che kín mặt nước, tạo thành những mảng xanh dài tít tắp.

Mùa nước nổi, các loại bèo, cỏ chen cả sen, phủ kín khắp các mặt nước của rừng. Đây cũng chính là một điểm độc đáo để Trà Sư níu chân du khách. 

Mùa nước nổi, các loại bèo, cỏ chen cả sen, phủ kín khắp các mặt nước của rừng

Suốt mấy tiếng đồng hồ khám phá vẻ đẹp của rừng, ngoài đi bộ, bạn còn được ngồi đò hàng giờ len lỏi qua những cánh rừng ngập nước, giữa những cây tràm cao tỏa bóng xuống che mát cho du khách. Không gian trong veo, thoang thoảng chút hương tràm và mùi cỏ oải mục dưới nước.

Thi thoảng, bạn sẽ thấy những con chim rừng màu sắc thật đẹp đậu hững hờ trên mấy nhánh tràm, vẻ như chẳng hề để ý đến du khách bên dưới. Thường gặp nhất trong rừng là những con chim nước đi lại trên những đám bèo đang phủ kín mặt nước như thể đi trên cạn. Khi gặp người, chúng thoáng e ngại nên chạy thật nhanh vào sâu trong rừng, lướt trên mặt nước như thể trong phim kiếm hiệp.

Trà Sư cần nhiều hơn thế 

Bởi bị khung cảnh hoang sơ độc đáo của rừng tràm Trà Sư thu hút, tôi vẫn thường trở lại nơi này. Tuy nhiên, dù được đầu tư khai thác du lịch từ lâu, dịch vụ ở rừng tràm Trà Sư hầu như không có gì mới mẻ so với trước đó. Giá vé vào cổng đã bao gồm chi phí tham quan một vòng bằng xuồng và tắc-ráng - tất cả chỉ có vậy.

Tiếng là khu du lịch sinh thái nhưng sau khi đi thuyền, du khách cũng chỉ có thể ăn trưa hoặc leo chòi ngắm chim và ghé thêm một vài địa điểm mới mang nặng tính nhân tạo như… “cầu tình yêu” chẳng hạn. 

Với những thắc mắc về các loài chim, về hệ thực vật khá phong phú ở đây, vẫn khó tìm được lời giải đáp cho những du khách ưa tìm hiểu, nhất là du khách nước ngoài. Nếu được quan tâm đúng mức, đây sẽ là những điểm cộng làm tăng thêm mức độ hấp dẫn du khách của vùng sinh thái đặc thù này. Rừng tràm Trà Sư hiện sở hữu khoảng 11 loài thú, 70 loài chim, 25 loài bò sát, 10 loài cá.

Bên cạnh đó, hệ thực vật có 22 loài cây gỗ. Thật tiếc khi một hệ động thực vật sinh thái đa dạng đến vậy chưa được quan tâm khai thác đúng mức để phục vụ du lịch, để mọi người được hiểu thêm về rừng.

Những lợi thế có sẵn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc đưa Trà Sư thành một khu du lịch sinh thái phát triển. Tuy nhiên, để làm được điều đó, cần phải có một nghiên cứu mang tính chuyên sâu cũng như có sự đồng bộ về quản lý nhằm khai thác hiệu quả khu rừng tràm sau khi đã trở thành một khu du lịch sinh thái. Trong khi đó, nơi đây đã được khoác áo “du lịch sinh thái” từ khá lâu.

Chút nỗi niềm với người chèo đò

Hành trình lý tưởng là ba ngày hai đêm cho chuyến đi Trà Sư - núi Cấm

Chuyến trở lại nơi này của tôi đáng nhớ hơn khi cơn mưa chiều ập đến giữa lúc những con đò còn đang thong dong chở khách dưới các tán tràm. Đập vào mắt tôi là dáng một phụ nữ mải miết chèo chiếc đò phía trước, lầm lũi trong mưa. Biết là dù có muốn cũng không thể nhanh hơn cơn mưa, những người đàn bà chèo đò này vẫn đẫm ướt mưa mà nỗ lực chèo nhanh đưa khách về bến. 

Tôi được biết những phụ nữ chèo đò ở Trà Sư có thu nhập rất khiêm tốn. Những buổi chèo đò đưa khách tham quan trong rừng tràm hết chừng 20 phút ấy, mỗi người được trả khoảng 30.000 đồng/chuyến. Mỗi ngày, có khi chỉ có một chuyến nếu nhằm đầu tuần vắng khách. Dịp cuối tuần hay lễ tết có khách nhiều hơn thì họ có thể xoay tua được thêm 1, 2 lần đưa đò nữa, nghĩa là mỗi ngày họ sẽ được khoảng 30.000 đồng, cuối tuần có thể đến 100.000 đồng.

Ngoài ra, họ không có khoản lương nào cả. Trong khi đó, giá vé tham quan nơi rừng tràm hiện nay là 190.000 đồng/người, tăng rất nhiều so với những năm trước, thí dụ như năm 2012 là 45.000 đồng/người.

Khi tôi thắc mắc “Sao mấy chị không đi làm ruộng có tiền hơn?”, một chị  cười đáp “Đâu có ruộng mà mần, cậu!”. Lại một hoàn cảnh tôi được nghe như đã từng nghe nhiều lần từ những người chèo đò ở khu vực cồn Thới Sơn, với mức thù lao tương tự, có khác chăng là ở cồn Thới Sơn, những hộ nghèo mới được “đặc cách” vào thành phần chèo đò cho du khách.

Tôi nghe trong những tiếng mái chèo khua vội trên mặt nước đầy bèo, thoảng hương tràm thơm thơm, the the đôi chút bùi ngùi. 

Bài và ảnh: Lê Minh Hạ