Về Hồng Ngự 'thăm lò ngó đồng'

“Nếu im lặng, em sẽ nghe gió hát” - bạn đồng hành vừa nói, vừa đưa tay phác một đường vòng cung vào khoảng không phía trước. Ruộng đồng mênh mông. Và gió chừng như đang reo ca một khúc dịu dàng trên đầu đám lúa non mơn mởn.

Những chuyến ghé thăm miền Tây Nam bộ của chúng tôi bao giờ cũng ngẫu hứng. Việc đi, đến, hay ở lại vùng đất này vài ba hôm thường chẳng cần bất kỳ lý do gì to tát. Chỉ là một bữa chợt thèm cái bánh xèo nhân đậu xanh hay sực nhớ vài tháng nay chưa được ngồi bên nồi lẩu mắm nghi ngút thơm lừng.

Vì yêu mà đến hay vì đến mà yêu?

Mới đây, chúng tôi lại có một chuyến đi ngắn về Hồng Ngự, Đồng Tháp. Chỉ hai ngày ở lại nơi nông trại lúa sạch của người bạn đã khiến tôi nghĩ mình thật may mắn khi đến đây, để có những ngày được sống vô tư giữa vùng đất ngọt lành này.

Càng rời xa thành phố, những con đường dẫn tôi đi càng lúc càng hẹp dần, nhỏ dần, rồi chạy miên man dọc những dòng sông nhỏ. Hai bên đường khi là lúa, lúc là dọc dài hàng dừa nước với những buồng trái trĩu nặng treo trên thân cây thấp tè. Đến nỗi tôi không thể bắt bản thân im lặng mà phải thốt lên với bạn đồng hành: "Sao lại có những con đường đáng yêu đến thế!".

Vẫn đinh ninh Hồng Ngự chắc chẳng có gì đâu, tôi càng cố tận hưởng cảm giác thong dong thư thái của khoảng thời gian "trên đường". Là gió thênh thang, là nắng ngập tràn, cả bầu trời cao vời vợi với từng đám mây bay là là. Dọc theo đoạn đường chúng tôi đi là những hàng quán bán dăm ba thứ bánh trái vườn nhà. Có bao nhiêu con đường trên khắp xứ sở này mang lại cảm giác bình yên đến thế.

Hồng Ngự đón tôi bằng cơn mưa giông mùa hè ầm ào. Ướt đẫm nước mưa, vậy mà khi mùi lúa mùi đất xông vào mũi, tôi lại đứng đó hít hà cái thơm nồng của ruộng đồng.
Nơi chúng tôi dừng chân là nông trại Tâm Việt hội quán của người bạn tên Tiếng. Ở đây, Tiếng cùng mọi người trồng cả cánh đồng lúa thuần tự nhiên, không phân hóa học, không thuốc trừ sâu. 

Chuyến viếng thăm bất ngờ

Không báo trước nên đến nơi chúng tôi mới biết hôm đó Tiếng bận việc ở thành phố không về kịp và chúng tôi đóng vai hai kẻ lỡ đường gặp mưa xin trú lại. Bình trà ấm và mớ bánh trái chị gái Tiếng mua ở buổi chợ sớm được đưa ra làm quà. Sau vài câu chuyện lúc trời mưa, vừa dứt cơn giông, mọi người lại ai làm việc nấy. 

Chúng tôi chỉ kịp dạo một vòng nhỏ quanh ruộng thì trời ngả tối, đành quay lại Tâm Việt hội quán để dùng cơm tối. Vừa bước chân vào gian bếp thơm nồng mùi tỏi đang chấy, chúng tôi mới nhận ra mình không phải là hai vị khách duy nhất tại đây. Ngoài chúng tôi, còn có bốn bạn trẻ khác cũng đang loay hoay với mớ rau muống, bó ngó sen, ngó súng xem chừng mới hái ngoài ruộng.

Chú Sáu - chú của Tiếng -  ngồi lựa mấy cọng dây cước dài, cười nói: "Nhà có khách mà bây nấu gì toàn rau. Để tao câu cho vài con cá". Cứ tưởng chú đi xa lắm, ai dè vừa bước qua lộ dăm bước là hồ, cá ngoi đớp mồi lao xao mặt nước. Chú Sáu chẳng dùng cần câu, móc lưỡi câu vào cọng cước, vừa thả xuống nước là giật lên ngay một chú cá to oạch giãy đành đạch. 

Bữa cơm đơn giản với cá diêu hồng chiên giòn, canh bông súng, rau muống xào tỏi, thêm rổ lá xanh um hái ngoài rào dùng kèm ốc xào sả. Chỉ vài món ăn miệt vườn giản dị nhưng giữa một tối trời mưa lây rây của xứ ruộng đồng, ếch nhái kêu vang, cùng với tiếng cười giòn tan xen trong những câu chuyện đùa của mọi người, tôi cảm thấy ấm cúng vô cùng. 
Về sau tôi mới biết mấy bạn trẻ kia là sinh viên Trường đại học Đồng Tháp tham gia làm tình nguyện, ở lại nông trại để hỗ trợ mọi người nơi đây.

Được biết dự án lúa sạch của Tiếng có kết hợp làm du lịch cùng thầy Minh, một giảng viên Trường đại học Đồng Tháp, để vừa trồng ra được những cánh đồng không hóa chất, vừa kết hợp xây dựng và tổ chức hình thức du lịch sinh thái trải nghiệm công việc nhà nông. Chúng tôi đến vào thời điểm mọi thứ mới bắt đầu, được ở lại căn nhà sàn vừa dựng lại sau bão. 

Về giữa thiên nhiên

Ngày hôm sau, chúng tôi được đi "thăm ló ngó đồng" đúng nghĩa. Cả cánh đồng mênh mông, mấy ngọn lúa cũng chao mình nhún nhảy, hạt non còn đang mẩy thơm mùi sữa. Nhằm loại bỏ hẳn hóa chất, Tiếng cho nuôi thả cả đàn vịt trên đồng để chúng ăn ốc bươu vàng, trồng một vài loài cây kháng bọ và chỉ bón ruộng bằng phân ủ. Sáng đó, chúng tôi rủ nhau đi mò trứng vịt. Đường ra hồ là con đường nhỏ đầy hoa. Đây cũng là một trải nghiệm thú vị đối với chúng tôi. 

Những ngày ở Hồng Ngự, chúng tôi cũng chỉ quẩn quanh ruộng đồng, ao cá, đàn vịt, ấy vậy mà bao nhiêu bộn bề lo toan chốn thị thành cứ tự nhiên trôi tuột đâu hết. Tôi chợt nghĩ, có khi vì tôi đã chẳng mong chờ gì, nên miền đất này mới đọng lại trong tôi nhiều ký ức hay ho đến thế. 
Chiều hôm tôi chuẩn bị rời Hồng Ngự thì Tiếng về. Tiếng bảo tôi, đã về đây rồi thì đừng suy nghĩ quá nhiều. Cứ ngày ra đồng, trưa chiều hái rau, bắt cá, tối ngồi quây quần ca vọng cổ, ngắm ráng chiều đỏ vương trên mặt nước, sẽ thấy cuộc đời thật ra đâu bộn bề đến thế. 

Chẳng cần chuẩn bị gì nhiều, ai cũng có thể đến với Hồng Ngự hay bất cứ miền đất nào ở xứ sở này để nhận ra mình đã nhận được thật nhiều từ đất, để thấy yêu vô cùng cây lúa, dòng sông, ao cá và cả những cơn mưa; để thấy yêu những con người chân chất vẫn đang từng ngày tìm cách trả lại cho đất sự trong lành của ngày xưa mà sống hài hòa giữa thiên nhiên. 

Tiếng rủ chúng tôi ngày mai lên đường về Tri Tôn, nơi có một trong ba vùng trồng lúa mùa nổi đang được bảo tồn. Hẳn sẽ lại có những câu chuyện thú vị về miền đất đó. Đêm cuối cùng ngủ lại Hồng Ngự giữa tiếng muỗi vo ve, tôi nghe lòng mình háo hức chờ đợi chuyến đi ngày mai.

Lê Nguyên

Ảnh: Kaka Nguyễn