Về cầu ngói Thanh Toàn chơi bài chòi ngày tết

08/02/2019 - 15:58

PNO - Vào những ngày đầu xuân Kỷ Hợi 2019, đông đảo người dân và du khách thập phương đã kéo về xã Thủy Thanh (thị xã Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế) để vui hội bài chòi. Đây chính là “thương hiệu” của vùng quê này.

Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet
Với người dân làng Thanh Thủy Chánh, xã Thủy Thanh, bài chòi là trò chơi dân gian không thể thiếu vào dịp tết.
Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet

Bên dòng Như Ý có cầu ngói Thanh Toàn bắc qua, người dân Thanh Thủy từ già đến trẻ say sưa với câu ca của hội bài chòi, trò chơi dân gian vui tết mừng xuân truyền thống của làng.

Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet
Bài chòi có mặt ở nhiều tỉnh miền Trung chứ không riêng ở xứ Huế. Tuy vậy, ở vùng đất Thần Kinh xưa, bài chòi mang những nét riêng đặc sắc. Không chỉ có một vài khác biệt về thể thức và số lượng người chơi, mà còn ở nội dung câu hò và điệu hò.
Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet
Người rao bài cầm ống tre đựng những quân bài xóc xóc, đi quanh những chiếc chòi và hô bài. Những câu ca tương ứng với các quân bài được người hô thai rao đầy nhịp điệu và thú vị. Ví dụ: rút trúng con “xưởng” thì người hô thai phải hô bài hát có chữ “xưởng”, Hồi nào đói rách có qua/ Bây giờ nên xưởng nên nhà thì lơ, là con “sáu xưởng”. Tại các chòi, ai có con “xưởng” thì giơ lên. Người phát cờ sẽ mang một lá cờ đỏ đến trao cho người vừa trúng con “xưởng”.
Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet
Cứ như thế, người hô thai tiếp tục rút bài và hô những câu ca vần vè khác. Tiếng hô, tiếng cười hòa lẫn vang cả xóm làng.
Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet
Nét độc đáo của lễ hội này chính là những câu vè, điệu hò gần gũi của người rao bài (do những bậc cao niên trong làng đảm nhận) từ những câu ca dao xưa hoặc tự phóng tác, sáng tác như: Không ngon cũng bánh lá gai/ Dù anh có dại cũng trai học trò; Đi mô cắp tráp đi hoài/ Cử nhân không phải, tú tài cũng không; Vai mang bị bạc kè kè/ Nói bậy nói bạ nẫu nghe ầm ầm; Ra đi mẹ đã dặn rồi, khi mô có gánh nước thì nhớ súc ghè cả con quăn...
Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet
Anh Nguyễn Văn Vinh (ở TP.HCM) cùng gia đình đến tham quan di tích cầu ngói Thanh Toàn và đăng ký vào chơi hội bài chòi, cho hay: “Hội bài chòi ở đây quá hay, lôi cuốn, rất đông người chơi. Nếu tết năm sau quay lại Huế, chúng tôi sẽ tiếp tục về đây để tham gia chơi hội bài chòi”.
Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet
Trước đây, trò vui này chỉ phục vụ con dân trong làng. Thế nhưng, kể từ khi diễn ra Festival Huế, bài chòi đã thu hút đủ thành phần, lứa tuổi, từ khách ta cho đến khách Tây tham gia.
Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet
Hội đánh bài chòi ở cầu ngói Thanh Toàn gồm 10 chòi con và 1 chòi trung tâm, được bố trí theo hình chữ nhật. Bài chòi in nhiều hình tượng khác nhau theo lối mộc bản và được dán vào một cây tre được vót như từng nang quạt. Mỗi người chơi (chòi con) được phát 5 quân bài, riêng chòi trung tâm được phát 6 quân bài.
Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet
Cầm trong tay các quân bài, khi nghe anh hiệu (người hô) rút tìm quân bài và hô tên, chòi nào có đúng con bài đó sẽ hô đáp lại. Nếu chòi nào ăn đủ cả ba cặp quân bài trước thì hô "tới" và được tặng cờ, thưởng tiền. Nếu chòi nào “tam thắng” (tức có 3 lá cờ thể hiện 3 lần thắng) là được hội chơi tặng thưởng tiền tương đương một ván thắng. Chín hiệp chơi (hay còn gọi là ván) là hết một hội chòi. Cuộc chơi cứ thế tiếp tục cho đến khi vãn khách.
Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet
Cái thú của bài chòi không nằm ở ăn thua, đỏ đen, bởi số tiền thắng một ván chơi chỉ dăm ba chục ngàn đồng. Trò chơi này chủ yếu để mọi người có dịp giao lưu và vui vẻ trong những ngày đầu năm mới.
Ve cau ngoi Thanh Toan choi bai choi ngay tet
Không ai khác, chính những người dân chân chất ở vùng quê Thủy Thanh cùng với người dân ở các tỉnh thành miền Trung đã có công gìn giữ bài chòi, góp phần tôn vinh “Nghệ thuật bài chòi Trung bộ” vừa được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Thuận Hóa

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI