"Văn minh vật chất của người Việt" được đề cử giải thưởng Sách Quốc gia 2022

Ban tổ chức giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 5-2022 vừa công bố danh sách 26 tựa/bộ sách được đề cử giải thưởng năm nay. Trong đó, có những công trình nghiên cứu đáng chú ý: Văn minh vật chất của người Việt (Phan Cẩm Thượng, Zenbooks và nhà xuất bản Thế Giới), Hoàng Việt nhất thống dư địa chí (tác giả Lê Quang Định, dịch giả Phan Đăng, Thái Hà Books và nhà xuất bản Thế Giới), FDI - Nhiệm vụ kép trong bối cảnh mới (TS Phan Hữu Thắng, Alpha Books và nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật), Lịch sử đồng tiền Việt Nam (TS Đào Minh Tú chủ biên, nhà xuất bản Hồng Đức)...

Đặc biệt có tác phẩm viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh của tác giả người nước ngoài Alain Ruscio: Hồ Chí Minh - Những bài viết và những cuộc tranh đấu (dịch giả Nguyễn Đức Truyền, hiệu đính Lê Trung Dũng, nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật). 

Văn minh vật chất của người Việt đã được tái bản nhiều lần

Văn minh vật chất của người Việt là công trình nghiên cứu dày công của nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng. Tác phẩm tái hiện văn hóa, văn minh của người Việt ở giai đoạn tiền công nghiệp, lấy vật chất/sinh hoạt vật chất của con người làm nguồn tư liệu để đối chiếu và phác họa cả một nền văn hóa của người Việt cổ. 

Mỗi đồ vật/hiện vật là một câu chuyện của lịch sử, giá trị văn hóa mà nhà nghiên cứu đã kể với bạn đọc. Những câu chuyện đời sống của người Việt xưa được tái dựng từ hình của cái cày, cái bừa hay cái chum, cái bát; rồi những vật dụng từ mây tre lá...

Cuốn sách được bắt đầu bằng chính ký ức thơ ấu của tác giả. Ông viết: "Thuở nhỏ khi sống ở Hà Tây, tôi thường ngắm nhìn những bà cụ bận váy sối vuông, thắt bao tượng xanh, yếm trắng và khoác bên ngoài áo cánh, đầu đội nón thúng hông giắt xà tích, mà thấy rất ấn tượng. Không chỉ là y phục, lời ăn tiếng nói, những truyện thơ Nôm thuộc lầu, công cụ lao động sử dụng, hành vi ứng xử... Những người bà của tôi có tất cả những cái có thể gọi là văn minh Việt Nam...”.

Nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng - Ảnh: Thụy Khê

Và chính từ góc nhìn chân phương như sâu sắc ấy, nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng đã mang đến cho người đọc một tác phẩm soi chiếu lịch sử, văn hóa Việt Nam qua những đồ vật tưởng chừng đời thường, dân dã nhất.

Trong số 26 tựa sách vừa được đề cử giải thưởng Sách Quốc gia 2022, còn có các tác phẩm văn học như: Cô bé nhìn mưa (hồi ký của tác giả Đặng Thị Hạnh, nhà xuất bản Phụ Nữ Việt Nam, Nậm Ngặt mây trắng (tiểu thuyết, Nguyễn Hùng Sơn, nhà xuất bản Văn học, Con đường giải mã văn học trung đại Việt Nam (sách nghiên cứu văn học, PGS.TS Nguyễn Đăng Na, nhà xuất bản Đại học Sư phạm), Cá voi Eren đến Hòn Mun (sách thiếu nhi, tác giả Lê Đức Dương)...

Giải thưởng Sách Quốc gia thường niên (do Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội xuất bản Việt Nam tổ chức) trao giải cho các hạng mục: sách chính trị - kinh tế, khoa học tự nhiên và công nghệ, khoa học xã hội và nhân văn, văn hóa, văn học và nghệ thuật, sách thiếu nhi. 

Năm nay có 48/57 nhà xuất bản gửi tác phẩm dự giải, với 298 tựa và bộ sách. Lễ trao giải dự kiến diễn ra vào đầu tháng 10/2022.

Song Giang