Văn học tuổi 20 lần VI: Cuộc đua đáng mong đợi

“Một thế hệ dám nghĩ dám làm, dám đề cập đến nhiều vấn đề mà nhiều người trẻ lâu nay không dám nói mạnh như lịch sử, văn hóa, những góc khuất…” là đánh giá chung của ban tổ chức dành cho các tác phẩm nổi trội tại cuộc thi lần này.

Hành trình tìm bản ngã

Sau hơn 3 năm chọn lọc bản thảo, cuộc vận động sáng tác Văn học tuổi 20 lần VI đã chính thức công bố 20 tác phẩm vào chung khảo. Cuộc thi nhận được sự hưởng ứng của đông đảo các cây bút mọi độ tuổi, trong và ngoài nước. Có 458 bản thảo dự thi, trong đó 347 truyện dài và 111 tập truyện ngắn. Kết quả chung khảo có 13 tác giả thuộc thế hệ 9X và 50% tác phẩm chung khảo là sáng tác đầu tay. Một thống kê đáng mừng, phù hợp với tiêu chí phát hiện cây bút mới của cuộc thi.

Sự trẻ trung, mạnh mẽ còn thể hiện trong tác phẩm của các cây bút 9X đầy cá tính. Họ từ mọi miền đất nước, thuộc nhiều không gian văn hóa và ngành nghề khác nhau, nên tác phẩm của họ cũng vì vậy mà đa tầng. Tinh thần chung vẫn là hành trình đi tìm bản ngã của những người trẻ, lý giải những câu hỏi mang tính thời đại và trả lời cho cả những thao thức sâu thẳm của chính mình.

Có thể thấy điều đó qua việc mang trải nghiệm bản thân vào những trang viết, phóng chiếu bằng góc nhìn và sự rung cảm riêng. Cây bút trẻ Phát Dương (Bạc Liêu) viết cuốn Tự nhiên say sau một chuyến về thăm quê người yêu cũ. Phạm Thu Hà (hiện đang là sinh viên trường viết văn Nguyễn Du - Hà Nội) hoàn thành truyện dài Sau những ngày mưa bằng những ký ức về tuổi thơ. Mai Thảo Yên có Người lạ sau khoảng thời gian 5 năm sống ở châu Âu, chứng kiến sự hòa nhập lẫn va đập văn hóa ở xứ người. Nguyên Nguyên mang nỗi u hoài ngổn ngang trước cuộc sống để viết Cánh đồng ngựa, còn tựa truyện của Đinh Khoa cũng nói lên được tâm thế của một bộ phận người trẻ cô đơn trên con đường đi tìm chính mình: Độc hành…

Trải nghiệm đa chiều trong những trang viết nhiều phong cách này tạo nên sức hấp dẫn riêng cho từng tác phẩm. Ở đó, người đọc cùng thế hệ có thể tìm thấy mình đâu đó trong các câu chuyện kể. Hầu hết tác giả đều đã thể hiện tinh thần tác phẩm đúng tiêu chí của cuộc thi: “Viết về cuộc sống với những suy nghĩ, ước mơ, hành động của giới trẻ hiện nay.

Dấu ấn khác biệt

So với bề nổi của văn chương trẻ nhiều năm qua, những “tân binh” của làng văn này đã có cuộc chào sân đầy ấn tượng. Không chỉ viết về tuổi 20 của thế hệ mình, một lớp tác giả đã chọn viết đề tài “khó nhằn”: truyện dài lịch sử, xuyên không, viễn tưởng.

Đặng Hằng là một trong những cây bút gây bất ngờ ngay từ đợt ra mắt các bản thảo đầu tiên của cuộc thi (tháng 9/2017). Đến giờ, Nhân gian nằm nghiêng vẫn là một trong những tác phẩm được bạn đọc yêu thích. Trong khi đó, Phạm Thúy Quỳnh (tác giả trẻ  nhất, 21 tuổi) lại chọn viết về nhân vật Lê Long Đĩnh, chỉ vì tâm thức “muốn giải mã những góc nhìn chân xác về nhân vật lịch sử chịu nhiều tiếng xấu này”. Để làm được điều đó, các cây bút trẻ đã dày công tìm tòi, thẩm thấu và xử lý tư liệu sử thông minh, cẩn trọng.

Cuộc chuyển mình của văn chương trẻ, nhìn từ cuộc thi lần này, là qua bút pháp. Gương mặt mới Vũ Tùng Lâm được khen ngợi khi viết Những câu chuyện trong thành phố bằng lối viết lồng ghép truyện trong truyện. Bạch Đằng chọn làm sống lại những câu chuyện cổ tích thông qua lăng kính của người trẻ hôm nay, dưới góc nhìn phản biện mạnh mẽ, thú vị.

Các tác giả đã có tác phẩm in trước đó như Nguyễn Bá Diệp, Nguyễn Dương Quỳnh, Nguyễn Kim Hòa, Đinh Phương, Cao Nguyệt Nguyên… đều mang đến văn đàn những câu chuyện, khám phá mới đủ sức khẳng định thêm một nấc thang mới trong sự nghiệp. Mỗi tác phẩm đều có sức quyến rũ riêng, phản chiếu tinh thần sống của thế hệ trẻ đương thời, soi rọi xuống thân phận con người bằng góc nhìn đầy yêu thương.

Lễ công bố và trao giải sẽ diễn ra vào đầu năm 2019. 20 tác phẩm vào chung khảo lần này rất xứng đáng cho những kỳ vọng về một thế hệ người viết mới. Giải thưởng là ghi nhận sau cùng cho nỗ lực của những người viết, nhưng chỉ cần đến chung khảo, văn đàn đã có một danh sách những tác phẩm văn chương trẻ đầy giá trị, đáng đọc.

Diệp Nguyễn