Vắc-xin một mũi chứng minh có hiệu quả

Vắc-xin COVID-19 được chờ đợi từ lâu của Johnson & Johnson dường như có khả năng bảo vệ chống lại các triệu chứng bệnh chỉ với một mũi tiêm - Ảnh: AP/Johnson & Johnson

Các phát hiện ban đầu của gã khổng lồ dược phẩm cho thấy một liều có thể không mạnh bằng công thức hai liều của Pfizer hoặc Moderna, và yếu hơn rõ rệt khi dùng để chống phiên bản đột biến đáng lo ngại của virus ở Nam Phi.

Nhưng trong bối cảnh khởi đầu khó khăn đối với việc tiêm chủng trên toàn thế giới, đây có thể là “một sự đánh đổi” có thể chấp nhận được để có nhiều người được tiêm chủng nhanh hơn với một mũi tiêm dễ xử lý hơn, không giống như các vắc-xin khác phải bảo quản đông lạnh, có thể nhiều tháng trong tủ lạnh.

Tiến sĩ Matt Hepburn, người đứng đầu nhóm phản hồi về vắc-xin COVID-19 của chính phủ Hoa Kỳ cho biết: “Thành thật mà nói, đơn giản là đẹp”.

J&J có kế hoạch xin phép sử dụng khẩn cấp vắc-xin này ở Mỹ trong vòng một tuần. Công ty dự kiến ​​cung cấp 100 triệu liều cho nước Mỹ vào tháng Sáu - và một tỷ liều trên toàn cầu vào cuối năm nay - nhưng từ chối cho biết số lượng có thể sẵn sàng cung cấp nếu được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) bật đèn xanh.

Để đánh bại thảm họa đã giết chết hơn 2 triệu người trên toàn thế giới đòi hỏi hàng tỷ người phải tiêm vắc-xin. Các mũi tiêm đang được triển khai ở các quốc gia khác nhau cho đến nay đều yêu cầu hai liều, cách nhau vài tuần để được bảo vệ toàn diện. Gần 23 triệu người Mỹ đã tiêm mũi Pfizer hoặc Moderna đầu tiên kể từ khi tiêm chủng bắt đầu vào tháng trước, nhưng chưa đến 5 triệu người được tiêm liều thứ hai.

J&J đã nghiên cứu lựa chọn một liều của mình ở 44.000 người ở Mỹ và bảy nước Mỹ Latinh và Nam Phi. Các kết quả sơ bộ cho thấy thuốc này có hiệu quả tổng thể là 66% trong việc ngăn ngừa COVID-19 từ mức độ trung bình đến nghiêm trọng và bảo vệ nhiều hơn - đến 85% - chống lại các triệu chứng nghiêm trọng nhất. Ngoài ra, thuốc không có tác dụng phụ nghiêm trọng.

Tiến sĩ Mathai Mammen, Giám đốc nghiên cứu toàn cầu của đơn vị Dược phẩm J & J’s Janssen, nói với hãng tin AP: “Rất đáng đánh cược trên một liều vắc-xin”.

Vắc-xin hoạt động tốt hơn ở Mỹ - 72% hiệu quả chống lại COVID-19 từ trung bình đến nặng - so với 66% ở Mỹ Latinh và 57% ở Nam Phi, nơi loại virus đột biến dễ lây lan hơn.

Tiến sĩ Anthony Fauci, chuyên gia hàng đầu về bệnh truyền nhiễm của Hoa Kỳ, cho biết, việc giảm khả năng bảo vệ chống lại biến chủng “thực sự là một lời cảnh tỉnh”. Virus càng có cơ hội lây lan thì càng có nhiều cơ hội để đột biến, và các nhà sản xuất vắc-xin đang xem xét cách thay đổi mũi tiêm nếu cần thiết. Ông Fauci nhấn mạnh, hiện tại, những phát hiện này là một động lực để “tiêm chủng cho càng nhiều người càng tốt”.

Mặc dù dữ liệu về hiệu quả của các loại vắc-xin khác đang được sử dụng trên thế giới có sự khác biệt, nhưng các nghiên cứu lớn của Hoa Kỳ cho thấy các mũi tiêm vắc-xin Pfizer và Moderna có khả năng bảo vệ tới 95%.

Tiến sĩ Jesse Goodman thuộc Đại học Georgetown, cựu Giám đốc về vắc-xin của FDA, cảnh báo “sẽ không công bằng nếu so sánh các nghiên cứu được thực hiện trước khi đại dịch tăng vọt những tháng gần đây và việc phát hiện ra các biến chủng mới, vì chúng không diễn ra cùng ngày”. Ông nói: “Sự bảo vệ của J&J là “đủ tốt để giúp tấn công đại dịch, lợi thế của việc có nhiều vắc-xin hơn và trong một mũi tiêm duy nhất, sẽ rất đáng kể”.

Các nhà nghiên cứu theo dõi bệnh bắt đầu từ 28 ngày sau khi tiêm chủng - khoảng thời gian mà nếu những người tham gia tiêm chủng loại vắc-xin hai liều sẽ cần thêm mũi tiêm thứ hai.

Tất cả các loại vắc-xin COVID-19 đều huấn luyện cơ thể nhận ra virus, thường là bằng cách phát hiện ra protein xoắn ốc bao phủ nó. Nhưng chúng được tạo ra theo những cách rất khác nhau.

Mũi tiêm của J & J sử dụng một loại virus cảm lạnh “giống như con ngựa thành Troy” để mang gen đột biến vào cơ thể, nơi các tế bào tạo ra các bản sao vô hại của protein để tạo ra hệ thống miễn dịch trong trường hợp virus thực sự xuất hiện. Đó là công nghệ tương tự mà công ty đã sử dụng để sản xuất vắc-xin Ebola thành công.

Tô Châu (theo AP)