Ưu tiên thí sinh vào lớp Mười có bằng IELTS để làm gì?

 Cách đây nhiều năm các cơ quan, doanh nghiệp nhà nước khi tuyển dụng lao động có trình độ thường yêu cầu phải có bằng B, bằng C Anh văn. Đến khi qua vòng xét duyệt hồ sơ ứng viên được yêu cầu làm bài thi có phần tiếng Anh. Sau khi được tuyển dụng, nhiều người cả đời làm việc chẳng cần sử dụng đến ngoại ngữ.

Một kỳ thi IELTS tại Việt Nam - Ảnh: IELTS British Council Vietnam

Tiếng Anh, nếu có dùng đến chỉ khi đi du lịch nước ngoài, chỉ để hỏi đường hay trả giá khi mua hàng. Mà thật sự cũng chẳng cần đến vì đã có hướng dẫn viên hỗ trợ. Quy chế tuyển dụng công viên chức nó như vậy, dù rằng ở một số nơi người biết tiếng dân tộc mới thật sự hữu dụng.

Gần đây tôi được biết ở một số tỉnh thành khi thi tuyển vào lớp Mười học sinh có bằng chứng chỉ ngoại ngữ kiểu IELTS sẽ được tuyển thẳng hay được cộng điểm ưu tiên. Mới nhìn vào thì cũng có cái lý  của nó khi ưu tiên như vậy. Vì học sinh có bằng IELTS (hay tương đương) cũng chứng tỏ bản thân chăm chỉ học tập (có được bằng  IELTS đâu phải dễ), đồng thời phụ huynh của các em đó biết quan tâm và có điều kiện. Dạy dỗ các học sinh như vậy nhà trường nhẹ gánh hơn nhiều. Nhưng mặt khác, học sinh và gia đình không đủ điều kiện để học thêm ngoại ngữ ngoài chương trình giảng dạy ở bậc phổ thông cơ sở đâu phải sẽ tiếp thu kiến thức kém hơn các em có bằng ngoại ngữ.

Về mặt sinh học, người ta (nhất là những người trong ngành giáo dục) cũng biết rằng đối với hầu hết mọi người, chức năng ngôn ngữ nằm ở bán cầu não trái, đặc biệt là đối với người thuận tay phải. Trong khi đó bán cầu não phải liên quan đến các chức năng hình ảnh, âm thanh, tưởng tượng, sáng tạo, cảm xúc. Nên giỏi ngoại ngữ đâu có nghĩa là giỏi luôn các môn khác.

Về mặt giáo dục, học sinh phổ thông cần được tạo điều kiện để tiếp thu đầy đủ kiến thức tự nhiên, xã hội, … có kiến thức cơ bản để sẵn sàng học lên trên hay hiểu biết để vào đời, không chỉ là giỏi ngoại ngữ.

Đúng là đã có trình độ ngoại ngữ trước khi vào phổ thông trung học là một lợi thế khi các em có thời gian tập trung vào các môn học khác, ngoài ngoại ngữ. Nhưng không vì lý do đó mà sẽ được ưu tiên hơn các học sinh khác. Bởi vì ở bậc phổ thông cơ sở nhà trường không giảng dạy để học sinh đạt được chứng chỉ IELTS (hay tương đương). Để tránh thua thiệt học sinh phổ thông cơ sở phải học thêm ở ngoài để có bằng IELTS. Vậy công bằng ở đâu?

Học ở phổ thông trung học bằng tiếng Việt đâu cần phải có trình độ ngoại ngữ cỡ như người có bằng IELTS. Dù biết rằng được vào học ở một ngôi trường phổ thông trung học được xem là tốt là một sự cạnh tranh, vì cầu nhiều hơn cung (do đó mới có thi tuyển). Vì quyền lợi của trường hay của học sinh mà đặt ra ưu tiên như trên đã nói? May là Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thấy chuyện bất hợp lý mà can thiệp kịp thời.

Nhân đây cũng thấy thực trạng chạy trường, chạy lớp vẫn còn là vấn đề nhức nhối mà phụ huynh có con em còn đi học phải vất vả lo toan mỗi khi chuyển cấp. Và đây cũng là trách nhiệm của ngành giáo dục, cần phải tạo môi trường học tập thật sự bình đẳng cho mọi học sinh, bằng cách quan tâm xây dựng trường lớp thật sự tốt, về điều kiện vật chất cũng như về chuyên môn, để thầy trò yên tâm phấn đấu “Dạy tốt, học tốt”. Và phụ huynh không phải lo chạy trường, chạy lớp nữa.

Nguyễn Huỳnh Đạt