Ước tính gần một nửa số trường hợp mang thai hàng năm trên thế giới là ngoài ý muốn

Con số đáng báo động trên do Quỹ dân số Liên hiệp quốc (UNFPA) công bố vào năm 2022. Theo đó, mỗi năm có khoảng 121 triệu ca mang thai ngoài ý muốn (con số này chiếm gần một nửa số trường hợp mang thai trên thế giới). Trong đó, hơn 60% phụ nữ chọn phá thai. Đáng nói, khoảng 45% số ca phá thai không an toàn, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho người mẹ cũng như khiến hàng triệu phụ nữ phải nhập viện mỗi năm.

Riêng tại Việt Nam, Tổng cục thống kê, UNICEF và UNFPA cho biết có đến 53,6% số ca phá thai từ việc mang thai ngoài ý muốn. Ngoài thiếu kiến thức, tiếp cận phương pháp tránh thai, phụ nữ còn có những lầm tưởng và thông tin sai lệch về tác dụng phụ, sức khỏe khi sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại.

Từ vấn đề trên, Bayer đã đồng hành cùng Bệnh viện Hùng Vương thực hiện chuỗi chương trình tư vấn sức khỏe trực tuyến, gặp gỡ PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết - Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương, Phó chủ tịch Hội Phụ sản Việt Nam - để có những trao đổi chính xác về phương pháp, thuốc tránh thai giúp chị em yên tâm hơn khi sử dụng.

Chương trình Tư vấn ngừa thai trực tuyến có sự tham gia của PGS. TS. BS. Hoàng Thị Diễm Tuyết với sự đồng hành của Bayer Việt Nam vào tháng 8/2023 - Ảnh: Minh Minh

* Bác sĩ có thể chia sẻ về việc chủ động tránh thai với chị em phụ nữ?

- PGS.TS.BS Hoàng Thị Diễm Tuyết: Ngày nay, sự chủ động trong việc mang thai và sinh con góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của chị em phụ nữ, gia đình và toàn xã hội. Chúng tôi khuyến khích chị em khám sức khỏe sinh sản, phụ khoa ở những cơ sở, bác sĩ đáng tin cậy, cũng như chủ động tìm hiểu thêm về thông tin y khoa chính xác, hiệu quả. Từ đó có kế hoạch về sinh sản hoặc sử dụng các giải pháp tránh thai an toàn.

Nếu chưa có ý định sinh con, cả phụ nữ và nam giới cần cập nhật thông tin về các giải pháp tránh thai an toàn, hiện đại, thuận tiện cho người sử dụng, không nên có định kiến, kỳ thị đối với việc tránh thai hiện đại.

* Những biện pháp chủ động tránh thai hiện nay có ưu và nhược điểm gì, thưa bác sĩ?

- Tính đến nay, các biện pháp tránh thai chia làm 2 nhóm là tránh thai vĩnh viễn và tránh thai tạm thời.

Tránh thai vĩnh viễn (hay còn gọi là triệt sản) có hiệu quả cao nhất, gồm phương pháp thắt ống dẫn trứng ở nữ hoặc thắt ống dẫn tinh ở nam. Người đã được thực hiện sẽ rất khó phục hồi khả năng mang thai tự nhiên. Các biện pháp tránh thai tạm thời thì đa dạng hơn, với hiệu quả khác nhau, áp dụng trên cả nam giới và phụ nữ.

Ở nam giới, phương pháp phổ biến nhất là sử dụng bao cao su - biện pháp duy nhất vừa tránh thai, vừa ngăn ngừa được một số bệnh lây truyền qua đường tình dục. Tuy nhiên, hiệu quả của nó phụ thuộc vào sự chủ động cũng như cách sử dụng.

Đối với nữ giới, các biện pháp phổ biến là thuốc tránh thai, cấy que, hay dụng cụ đặt tử cung… Đây là nhóm tránh thai tạm thời ứng dụng nội tiết tố sinh dục nữ là progestin, hoặc kết hợp progestin và estrogen, mang lại hiệu quả rất cao nhưng có thể có một số tác dụng không mong muốn. Ngoài ra, còn có thuốc diệt tinh trùng hoặc màng ngăn âm đạo, mũ chụp cổ tử cung, bao cao su nữ… tuy nhiên, cách sử dụng phức tạp, đòi hỏi thời điểm sử dụng chính xác mới mang lại hiệu quả. Ngoài ra, một số biện pháp tránh thai tự nhiên như canh ngày rụng trứng, hoặc cho con bú trong 6 tháng đầu sau sinh vẫn còn được áp dụng, tuy nhiên, tỉ lệ sai lệch nhiều và hiệu quả không cao.

Tại Việt Nam, vòng tránh thai là biện pháp được nhiều phụ nữ lựa chọn, kế đến là viên thuốc uống tránh thai kết hợp.

* Rất nhiều phụ nữ cho rằng thuốc tránh thai kết hợp có nhiều tác dụng phụ làm tăng cân, rối loạn kinh nguyệt… thậm chí vô sinh, bác sĩ có thể chia sẻ thêm về vấn đề này?

- Viên thuốc tránh thai kết hợp ra đời từ rất lâu rồi, theo thời gian, chúng được cải tiến, nâng cao tính an toàn, hiệu quả và giảm thiểu các tác dụng không mong muốn. Đặc biệt là loại viên thuốc tránh thai kết hợp thế hệ mới liệu trình 24/4 với thành phần estrogen nồng độ rất thấp, phối hợp cùng progestin thế hệ thứ tư là drospirenone, đã được chứng minh về hiệu quả ngừa thai cao, mang đến các lợi ích cộng thêm như cải thiện mụn trứng cá và rối loạn tâm lý tiền kinh nguyệt, không gây giữ muối nước nên hạn chế tăng cân, có dữ liệu về tính an toàn cao.

Ở một số phụ nữ có cơ địa nhạy cảm, sau khi dùng thuốc có thể bị buồn nôn, ra huyết giữa chu kỳ hay rối loạn kinh nguyệt lúc bắt đầu uống thuốc. Tuy nhiên, chị em không nên quá lo lắng vì đa phần những triệu chứng này chỉ ở mức độ nhẹ, và sẽ tự mất đi sau vài chu kỳ dùng thuốc.

Trước khi sử dụng các loại thuốc tránh thai nói chung, chị em - đặc biệt là những người có bệnh lý nền như tim mạch, nguy cơ thuyên tắc mạch, ung thư liên quan đến nội tiết…  - cần thăm khám bác sĩ sản phụ khoa, để được tư vấn về giải pháp ngừa thai phù hợp và cách sử dụng.

Tính đến nay, chưa có bằng chứng cho thấy thuốc tránh thai gây vô sinh. Đối với thuốc tránh thai kết hợp, nhiều phụ nữ chỉ cần ngưng thuốc là tháng sau đã có thể mang thai. Một số trường hợp người phụ nữ sau khi ngưng sử dụng thuốc thì không thấy mang thai có thể là do các vấn đề về sức khỏe sinh sản đã có ngay từ trước khi dùng thuốc mà không biết. Nếu rơi vào tình huống này, chị em nên đến cơ sở y tế có chuyên khoa để được khám và điều trị đúng cách.

                                                       Thiên Minh

Nguồn: Halo Group