Ứng dụng AI - đột phá lớn của y tế TPHCM

Trợ thủ đắc lực của bác sĩ

Ê kíp bác sĩ Bệnh viện Quân y 175 phẫu thuật tái tạo thành công xương hàm cho nam bệnh nhân nhờ ứng dụng công nghệ hiện đại - Ảnh do bệnh viện cung cấp

Là một trong những bệnh viện đi đầu về ứng dụng robot trong phẫu thuật với hơn 3.000 ca thành công, Bệnh viện Bình Dân được người bệnh tín nhiệm lựa chọn khi chẳng may mắc các bệnh ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến tiền liệt, bướu thận…

Ông L.Q.G. - 66 tuổi, ở tỉnh Tây Ninh - thường thấy hụt hơi, khó thở khi làm việc, vận động quá nhiều, được các bác sĩ Bệnh viện Bình Dân chẩn đoán bị nhão cơ hoành trái - bệnh lý về lồng ngực khá hiếm gặp. Sau khi được bác sĩ phẫu thuật bằng robot, ông ngạc nhiên: “Trước khi mổ, tôi rất lo, sợ đau, sợ mất sức nhưng khi mổ xong, tôi gần như không thấy đau gì cả, sức khỏe hồi phục nhanh chóng”.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Văn Việt Thành - Trưởng khoa Lồng ngực, Bướu cổ, Bệnh viện Bình Dân - cho biết, phương pháp duy nhất để điều trị liệt, nhão cơ hoành là phẫu thuật, tạo hình lại cơ hoành. Trước đây, bác sĩ phải mổ hở, về sau mổ nội soi, còn bây giờ dùng robot. Mổ bằng robot dễ dàng, chính xác hơn và người bệnh hồi phục nhanh hơn.

Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Trần Vĩnh Hưng - Giám đốc Bệnh viện Bình Dân - đánh giá, phẫu thuật bằng robot có độ chính xác cao, giảm nguy cơ nhiễm trùng, giảm mất máu, rất tiện lợi khi muốn can thiệp vào các khu vực sâu và hẹp trong cơ thể; thời gian nằm viện ngắn hơn, bệnh nhân mau chóng trở lại cuộc sống bình thường.

Robot Maxio đã được Bệnh viện Quân y 175 ứng dụng khi sinh thiết (chọc lấy mẫu để xét nghiệm) gan, phổi, mô mềm và đốt sóng cao tần, đốt nhiệt u với độ chính xác và tính an toàn cao, hiệu quả vượt trội. Tuy nhiên, robot này lại khó dùng khi sinh thiết xương bởi cánh tay robot không thể cầm kim.

Bác sĩ Bệnh viện Quân y 175 cấp cứu ngư dân bằng trực thăng - Ảnh do bệnh viện cung cấp

Theo thiếu tá, thạc sĩ, bác sĩ Phạm Thành Luân (Khoa Xạ trị, Viện Ung bướu và Y học hạt nhân, Bệnh viện Quân y 175), sinh thiết xương rất khó, đặc biệt là xương nằm ở vị trí khó tiếp cận như xương nền sọ, xương cột sống cổ, xương cột sống ngực. Trong khi đó, mỗi năm, có khoảng 400-500 bệnh nhân cần sinh thiết xương để chẩn đoán bệnh.

Sau 2 năm nghiên cứu, các bác sĩ Bệnh viện Quân y 175 đã sáng tạo quy trình kết hợp, tận dụng tối đa ưu điểm của robot Maxio trong quá trình định vị và dẫn đường đến vị trí màng xương bị tổn thương, sau đó ê kíp bác sĩ tự khoan xương, sinh thiết. Cách làm này cho hiệu quả tốt, tránh được tình trạng sinh thiết nhiều lần.

Bác sĩ Bệnh viện Quân y 175 còn ứng dụng công nghệ in 3D để tạo ra mô hình xương hàm cho các ca phẫu thuật khó. Gần đây nhất, các bác sĩ đã dùng kỹ thuật này để tái tạo xương hàm cho một bệnh nhân nam 30 tuổi bị khối u phá hủy gần hết răng và xương hàm dưới.

Sau khi cắt bỏ một đoạn xương hàm dưới để loại bỏ khối u, các bác sĩ đã dùng công nghệ 3D để cắt, ghép và tái tạo, phục hồi chức năng và thẩm mỹ cho người bệnh. Qua 10 ngày phẫu thuật, bệnh nhân có thể ăn, nhai bình thường, không có dấu hiệu bị nhiễm trùng.

Chi phí giảm, hiệu quả tăng

Bác sĩ Bệnh viện Quân y 175 chuẩn bị sinh thiết xương sau khi robot định vị, dẫn đường đến vị trí màng xương bị tổn thương - Ảnh do bệnh viện cung cấp

Bệnh viện Nhân dân 115 là đơn vị đầu tiên trên cả nước ứng dụng phần mềm trí tuệ nhân tạo RAPID vào việc lấy huyết khối để điều trị nhồi máu não cho bệnh nhân được chuyển đến sau 6 giờ. Bệnh viện Đại học y dược TPHCM là bệnh viện đầu tiên ở Việt Nam ứng dụng AI trong siêu âm tim. Bệnh viện Ung Bướu TPHCM ứng dụng AI vào việc lập kế hoạch xạ trị, giúp giảm thời gian điều trị bệnh. Bệnh viện Hùng Vương ứng dụng AI trong khám và điều trị ung thư cổ tử cung.

Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Tăng Chí Thượng - Giám đốc Sở Y tế TPHCM - nhận định: “Việc áp dụng AI vào công tác khám, chữa bệnh không chỉ giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả điều trị mà còn giúp giảm chi phí”. Ông dẫn chứng, việc trang bị máy chụp X-quang phổi có tích hợp AI của Trạm Y tế xã Thạnh An, huyện Cần Giờ đã giảm được chi phí khám, tăng sự hài lòng của bệnh nhân, tăng số người đến trạm khám, chữa bệnh. Sau 2 năm triển khai, Ngân hàng Thế giới đã đánh giá cao kết quả của sự đầu tư này.

Bác sĩ Phạm Thành Luân cho biết, khi dùng robot Maxio, bác sĩ chỉ mở khoảng 5mm để đưa robot vào nên người bệnh ít bị mất sức, ít gặp rủi ro, ít bị nhiễm trùng, ê kíp bác sĩ phẫu thuật cũng chỉ cần 3 người, giảm được 7 người. Ông phân tích, sinh thiết xương theo cách thông thường rất dễ gặp rủi ro.

Chẳng hạn, xương cột sống cổ chỉ dài khoảng 1cm, nhưng cách về phía trong khoảng 5mm là tủy sống, nếu chọc nhầm vào tủy sống thì bệnh nhân có thể bị liệt 2 tay, 2 chân hoặc tử vong, còn nếu chọc lệch ra phía ngoài 5mm sẽ đụng một động mạch rất lớn khiến bệnh nhân mất máu, tử vong… Với phương pháp sinh thiết nhờ robot, bệnh nhân có bảo hiểm y tế chỉ tốn khoảng 600.000 đồng/ca thay vì tốn khoảng 20 triệu đồng/ca khi sinh thiết theo phương pháp cũ.

Theo bác sĩ Trần Vĩnh Hưng, chi phí cho một ca phẫu thuật bằng robot ở Bệnh viện Bình Dân khoảng từ 120-150 triệu đồng, chỉ bằng khoảng 1/10 so với chi phí điều trị ở Singapore, Mỹ. Điều này cũng giúp bệnh viện thu hút được người nước ngoài đến đây chữa bệnh, đồng thời giúp bệnh nhân trong nước không phải ra nước ngoài phẫu thuật, tiết kiệm được chi phí đi lại, ăn ở.

Sau gần 10 năm áp dụng việc phẫu thuật bằng robot, Bệnh viện Bình Dân đã tạo được 26 kíp phẫu thuật bằng robot giàu kinh nghiệm, có khả năng phẫu thuật những ca phức tạp. Bác sĩ của bệnh viện cũng được bệnh viện các nước trong khu vực mời đến đào tạo, chuyển giao kỹ thuật.

Bệnh viện số hóa, tiện lợi cho người dân Nhờ AI, bệnh nhân xạ trị tại Bệnh viện Ung Bướu TPHCM rút ngắn thời gian chờ từ hơn 10 ngày còn khoảng 2 đến 4 ngày - Ảnh do bệnh viện cung cấp Không phải chầu chực đợi chờ hay chạy tới chạy lui làm thủ tục khám, bệnh nhân đến Bệnh viện Nhi Đồng 1 chỉ mất 3 giờ là khám xong. Mới đây, chị Nguyễn Thị Minh (quận 12, TPHCM) không khỏi bất ngờ khi 7g sáng đưa con đến khám thì gần 10g, bé đã khám xong, chỉ cần đợi lấy thuốc là về nhà. Chị kể: “Do bé nóng sốt bất ngờ nên tôi không đăng ký khám qua điện thoại mà ôm bé vào thẳng bệnh viện. Tới nơi, nhân viên hướng dẫn tôi đăng ký khám qua ki ốt rồi đợi đến số thứ tự là vào khám”. Phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Thanh Hùng - Giám đốc Bệnh viện Nhi Đồng 1 - cho hay, bệnh viện áp dụng quy trình khám bệnh “1 điểm dừng”, triển khai ki ốt đăng ký khám bệnh, phát hành thẻ khám bệnh thông minh nên bệnh nhân không phải đi đi lại lại giữa các khoa hay xếp hàng chờ đợi thanh toán. Bệnh viện cũng ứng dụng AI vào công tác khám bệnh từ xa, phẫu thuật và kê đơn thuốc, giúp giảm thiểu sai sót và tăng hiệu quả điều trị. Nhờ áp dụng phần mềm quản lý thiết bị, bác sĩ sử dụng giường bệnh, máy thở linh hoạt, hiệu quả hơn. Đặc biệt, việc ứng dụng hệ thống bệnh án điện tử giúp bác sĩ dễ dàng truy cập và theo dõi toàn bộ quá trình điều trị của bệnh nhân, nhất là khi tiếp nhận bệnh nhân chuyển tuyến từ các tỉnh. Hiện nay, Bệnh viện Nhân dân Gia Định cũng tích hợp sổ sức khỏe điện tử trên ứng dụng VNeID. Người bệnh có thể dùng điện thoại thông minh cài đặt sẵn ứng dụng VNeID để đăng ký khám bệnh thay vì mang theo các loại giấy tờ. Sau khi khám, thông tin, bệnh sử được bệnh viện cập nhật trên VNeID nên người bệnh không sợ thất lạc hồ sơ, giấy tờ, kết quả xét nghiệm, đơn thuốc. Đặc biệt, ứng dụng VNeID được tích hợp thêm nhiều tính năng, trong đó có mua thuốc trực tuyến. Với những tiện lợi mà VNeID mang lại, số bệnh nhân đăng ký khám bằng ứng dụng này đang tăng nhanh. Theo Sở Y tế TPHCM, hầu hết bệnh viện ở TPHCM đã chuyển đổi từ hồ sơ giấy sang hồ sơ điện tử, giúp lưu trữ tốt thông tin người bệnh, tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nhân lẫn cơ sở y tế. Hầu hết bệnh viện cũng triển khai hệ thống đặt lịch khám trực tuyến, ki ốt đăng ký khám bệnh, thanh toán không dùng tiền mặt. Ứng dụng VNeID đã tích hợp sổ sức khỏe điện tử, giúp kết nối dữ liệu với các cơ sở khám chữa bệnh, tối ưu hóa quy trình khám, chữa bệnh, giúp bệnh nhân giảm thời gian chờ đợi, không cần mang theo các loại giấy tờ hay phải đến bệnh viện bốc số, xếp hàng khi có nhu cầu khám, chữa bệnh. Đến nay, TPHCM đã có hơn 1 triệu sổ sức khỏe điện tử được tích hợp trên ứng dụng VNeID. Ông Tăng Chí Thượng nhận định: “Ứng dụng VNeID đánh dấu bước tiến quan trọng về chuyển đổi số trong lĩnh vực y tế. VNeID không chỉ là công cụ hữu hiệu quản lý sức khỏe người dân và theo dõi, quản lý sức khỏe cộng đồng mà còn như nền tảng để liên thông dữ liệu cơ sở y tế với nhau, xây dựng hệ sinh thái y tế số, phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe người dân”. Ông Tăng Chí Thượng cho biết thêm, thực hiện Chỉ thị số 17-CT/TU ngày 27/8/2022 của Thành ủy TPHCM, thời gian qua, ngành y tế đã triển khai nhiều giải pháp để xây dựng hệ thống y tế thông minh. Ngoài xây dựng hệ thống hồ sơ bệnh án điện tử ở các bệnh viện, triển khai việc tư vấn, khám chữa bệnh từ xa, ứng dụng AI vào chẩn đoán và điều trị… các bệnh viện ở TPHCM còn áp dụng nhiều tiện ích số để tối ưu hóa quy trình khám, chữa bệnh. Ông nói: “Để tiếp tục hoàn thiện hệ thống y tế thông minh, chính quyền thành phố cần tiếp tục đầu tư vào cơ sở hạ tầng công nghệ, đảm bảo hệ thống hoạt động tốt, bảo mật dữ liệu. Các sở, ngành cũng cần hoàn thiện chính sách và cơ chế phối hợp để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số trong y tế. Nhân viên y tế cần được đào tạo chuyên sâu để sử dụng hiệu quả các phần mềm liên quan”. An Khuê

Phạm An