Ukraine: Bộn bề sau chính biến

Ngày 21/2, Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych vừa đặt bút ký thỏa thuận “ngưng chiến” với phe đối lập, thì đến ngày 22/2, Quốc hội nước này đã bỏ phiếu phế truất ông và ấn định cuộc bầu cử sớm vào ngày 25/5. Cũng ngay trong ngày 22/2, thủ lĩnh đối lập Yulia Tymoshenko được trả tự do, tuyên bố tranh cử tổng thống, đồng thời đưa Ukraine gia nhập EU. Ngày 23/2, tân Chủ tịch Quốc hội Oleksandr Turchynov, đồng minh thân cận của bà Tymoshenko, được bầu làm tổng thống tạm quyền. Trong khi đó, ông Yanukovych vẫn bặt vô âm tín với một lệnh truy nã toàn quốc.

Phóng viên VTV ghi nhận Ukraine trước tương lai bất định

Dù chưa dẫn đến hành động quá khích, nhưng rõ ràng sự kiện Tổng thống Viktor Yanukovych và chính phủ của ông bị lật đổ đã châm ngòi cho tư tưởng bài phương Tây, nhích lại gần hơn với Moscow, tại các vùng phía Đông thân Nga. “Bọn phát xít đã nắm quyền tại Kiev!”, một diễn giả hét lên trước một đám đông giận dữ hôm 22/2 ở thành phố cảng Sevastopol, Đông Nam Ukraine, nơi có căn cứ Hạm đội Biển Đen của Nga.

Người dân Kiev phải chịu nhiều mất mát do bạo lực - Ảnh: Getty Images

Hãng tin Reuters dẫn lời Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói với người đồng cấp John Kerry của Mỹ hôm 24/2 rằng, các lực lượng chống đối Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych đã không tuân thủ thỏa thuận hòa bình mà họ ký chưa ráo mực ngày 21/2 và tiến hành tiếm quyền. Trước đó, Bộ Ngoại giao Nga ra tuyên bố cảnh báo “các phần tử cực đoan” tại Ukraine đã tiến hành “một cuộc đảo chính”. Reuters cũng dẫn lời Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev nói, Moscow “vô cùng nghi ngờ về tính hợp pháp” của nhóm cầm quyền ở Ukraine, cho rằng việc một số quốc gia phương Tây công nhận chính quyền này là “sai lầm”. Thủ tướng Nga khẳng định, tất cả các thỏa thuận đã ký với Ukraine vẫn được tôn trọng, vì sự hợp tác Nga-Ukraine là “mối quan hệ giữa hai quốc gia”, không phụ thuộc vào cá nhân riêng lẻ. Tuy nhiên, Bộ trưởng Phát triển kinh tế Nga, ông Alexei Ulyukayev, tuyên bố trong chuyến đi thăm Mỹ ngày 24/2 rằng “viện trợ tài chính của Nga cho Kiev phụ thuộc vào cuộc đối thoại của Moscow với chính phủ mới ở Ukraine”. Như vậy, số phận 12 tỷ USD trong gói cứu trợ 15 tỷ USD của Nga hiện còn bỏ ngỏ.

Vidéo clip Nga phản ứng chính thức về tình hình Ukraine

Ngày 24/2, Cao ủy chính sách đối ngoại của EU, bà Catherine Ashton, bắt đầu chuyến thăm hai ngày tới Kiev để thảo luận với các nhà lãnh đạo lâm thời Ukraine. Trước đó, cả bà Ashton, Thủ tướng Đức Angela Merkel, Tổng thống Pháp François Hollande và Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Susan Rice, đều nhấn mạnh, Ukraine phải tiến tới một giải pháp chính trị đảm bảo “sự thống nhất” của nước này.

Đến ngày 25/2 (giờ Việt Nam), Mỹ chưa hoàn toàn công nhận Tổng thống tạm quyền của Ukraine Oleksandr Turchynov là nhà lãnh đạo hợp pháp, song Washington đã kêu gọi thành lập một chính phủ kỹ trị ở Kiev để đẩy nhanh cuộc bầu cử sớm.

Không như nhiều điểm nóng khác trên thế giới, bất ổn vừa qua ở Ukraine không gây xáo trộn nhiều đối với công dân nước ngoài ở đây. Các nước phương Tây không lập cầu hàng không ồ ạt để đưa công dân và nhân viên ngoại giao của mình về nước.

Ngày 23/2, ông Nguyễn Minh Trí, Đại sứ Việt Nam tại Ukraine đã trả lời phỏng vấn Truyền hình Việt Nam về tình hình người Việt tại Ukraine và các biện pháp bảo vệ cộng đồng người Việt tại nước này. Ông Trí nói: “Tại Ukraine hiện có khoảng 10.000 người Việt Nam sinh sống, tập trung ở một số thành phố lớn như Kharkov, Odessa, thủ đô Kiev. Do tình hình chính trị nội bộ của nước bạn có những diễn biến phức tạp, nên bà con Việt Nam cũng phải chịu những ảnh hưởng nhất định. Tuy nhiên, cho đến giờ phút này, tôi xin được thông báo rằng bà con Việt Nam tại Ukraine vẫn ổn định, cuộc sống tương đối bình thường và cơ bản nhất là an toàn”.

 THANH HIỀN

(AFP, Reuters, ITAR-Tass, VTV)