Uẩn khúc phía sau nghi án đạo thơ của nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long

Trưa cùng ngày, nhà văn Trần Nhã Thụy – Trưởng ban kiểm tra Hội Nhà văn TPHCM cũng đã cung cấp cho báo chí rõ mọi thông tin về vụ việc này.  

Theo đó, kết luận sau cùng của ban kiểm tra về hai văn bản bài thơ Những ký âm ngân và Chiều cuối năm: “Có thể suy đoán nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long từng đọc và ảnh hưởng thơ Lê Huy Mậu, nhưng để kết luận đạo thơ thì quá nặng nề, chưa thỏa đáng”.

Riêng về sự giống nhau của bài Khúc dịu dàng – nắng gió cao nguyên của nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long có nhiều đoạn thơ giống hết bài Khúc thiếu phụ của nhà thơ Thy Minh. Trong biên bản của ban kiểm tra ghi: “Xin nói rõ bài thơ này chỉ đăng trên mạng TranNhuong.com và trên trang facebook cá nhân của Nguyễn Thị Thanh Long, hoàn toàn chưa đăng trên bất kỳ một ấn phẩm nào, dĩ nhiên là không có trong tập thơ Những ký âm ngân –tập thơ được xét tặng thưởng. Đây không phải là bài thơ do Nguyễn Thị Thanh Long tự sáng tác mà do ông Nguyễn Vĩnh “tặng bản quyền” (?).

Xét trên văn bản và thời điểm công bố, bài thơ của Nguyễn Thị Thanh Long có sau bài thơ Thy Minh, nhưng Nguyễn Thị Thanh Long cho rằng mình không đạo thơ Thy Minh mà sử dụng văn bản thơ của ông Nguyễn Vĩnh.

Đến đây, chúng tôi chưa thể kết luận ai đạo thơ của ai, bởi chưa xác định văn bản nguồn. Có hay không khả năng ông Nguyễn Vĩnh “mượn” bài thơ của Thy Minh tặng cho Nguyễn Thị Thanh Long?”.

Kết luận sau cùng từ Ban chấp hành Hội Nhà văn TPHCM: "Bài thơ Khúc dịu dàng - nắng gió cao nguyên (không có trong tập Những ký âm ngân) của Nguyễn Thị Thanh Long có nhiều câu thơ, đoạn thơ giống hệt bài Khúc thiếu phụ của Thy Minh. Ban Chấp hành kết luận: Đây là việc làm sai trái, nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long cần rút kinh nghiệm nghiêm khắc". 

Đến thời điểm này, nghi án đạo thơ lại dẫn dắt dư luận sang một mối hoài nghi mới. Trong khi đó, theo nhà văn Trần Nhã Thụy, ông Nguyễn Vĩnh (75 tuổi, hiện là giáo viên dạy toán, Hội viên Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Phú Thọ) khẳng định bài thơ trên vốn có tựa gốc là Người đàn bà thơ, do ông sáng tác và tặng cho Thy Minh lẫn Nguyễn Thị Thanh Long. Ông Nguyễn Vĩnh tự chịu trách nhiệm về phát ngôn của mình. Ông Nguyễn Vĩnh cũng cung cấp cho Ban kiểm tra bản in bài thơ trên báo Việt Trì, số 41 (ông không xác định được là báo in vào thời gian nào) và bản xác nhận viết tay ngày 16/1/2018, về việc đã tặng bản quyền Người đàn bà thơ cho nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long. Tuy nhiên, không có bản xác nhận đã tặng bản quyền cho nhà thơ Thy Minh.

Trong khi đó, làm việc với nhà văn Trần Nhã Thụy qua email vào ngày 14/1/2018, nhà thơ Thy Minh (hiện tu hành, sinh sống tại Canada) viết: “Tôi tên Phạm Thị Minh. Bút danh Thy Minh, hội viên Hội VHNT tỉnh Lâm Đồng, hiện định cư ở  Canada, tác giả tập thơ Mắt hoàng hôn, do NXB Hội Nhà văn kí giấy phép, xuất bản năm 2010.

Bài Khúc thiếu phụ do tôi sáng tác năm 2008 tại Nhà văn hóa Vũng Tàu có lưu hồ sơ tại nhà sáng tác Vũng Tàu, lưu ở Hội VHNT tỉnh Lâm Đồng, đã được đăng ở báo Hạ Long, đã lưu bản thảo ở NXB Hội Nhà văn khi tôi xin giấy phép để xuất bản tập thơ Mắt hoàng hôn năm 2010. Tập thơ đã được NXB cho phép và  kí bản thảo xuất bản.

Cách đây gần hai năm, vô tình đọc trên trang web của Trần Nhương có bài thơ tên Người đàn bà thơ, có nội dung giống bài thơ Khúc thiếu phụ của tôi. Tôi tìm cách liên lạc với nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long ở trang facebook. Tôi đã nói rõ bài thơ Khúc thiếu phụ các chứng từ hồ sơ gốc đã được xuất bản và được lưu ở các cơ quan trên. Sau khi tôi đưa ra các chứng từ, nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long có xin lỗi  tôi, và hứa sẽ xoá bỏ bài thơ này.

Vì tôi đã xuất gia tu hành, không muốn tổn hại danh dự  của Thanh Long cho nên không làm lớn chuyện. Nhưng có nói qua câu chuỵên nầy với nhà thơ Dung Thị Vân làm bằng chứng, ngại ngày sau có hệ luỵ đến tôi”.

Về phía nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long đã có giải trình về việc này: “Số là, có anh Nguyễn Vĩnh ở Hội VHNT Phú Thọ xưng là “nhà thơ” có gửi tặng cho tôi qua tin nhắn điện thoại một bài thơ, nói là của anh ấy viết tặng riêng cho tôi. Vì tôn trọng, nên tôi tin đó là sự thật. Do đó, một lần tôi đưa lên trang facebook cá nhân của mình và trên trannhuong.com, nghĩ là cùng chia sẻ với bạn bè. Sau đó, nhà thơ Thy Minh đã xin kết bạn và nói chuyện với tôi về tác giả đích thực của bài thơ. Lúc đó, tôi thực sự mới biết hóa ra đó chính là bài thơ của nhà thơ Thy Minh chứ không phải của Nguyễn Vĩnh. Tôi thành thực xin lỗi chị và nhờ anh Trần Nhương gỡ ngay trên trang trannhuong.com xuống. Vụ việc này tôi cũng im lặng, không dám nói cho anh Nguyễn Vĩnh biết. Riêng trang facebook cá nhân của mình, vì bị mất tài khoản, không rành về công nghệ thông tin nên mới xảy ra sự cố như ngày hôm nay. Ngoài trang facebookb cá nhân, tôi chưa từng sử dụng bài thơ này trên bất kỳ một ấn phẩm nào”.

Ông Nguyễn Vĩnh khẳng định thêm: “Không có chuyện Thanh Long đạo thơ đâu, vì chính tôi là người tặng bài thơ Người đàn bà thơ cho cả Thanh Long và Thy Minh (?) Họ là những người đàn bà làm thơ nên tôi viết thơ tặng cho họ. Tôi chưa từng gặp Thy Minh ngoài đời lần nào, chỉ gặp qua điện thoại và nhắn bài thơ qua điện thoại. Còn với Thanh Long thì có gặp ngoài đời, vì Thanh Long vốn quê Phú Thọ. Tôi cũng từng nói nếu cô ấy thích bài thơ ấy thì cứ dùng như của mình…”.

Nhà văn Trần Nhã Thụy cho biết, ngay sau khi nhận được phản hồi từ ông Nguyễn Vĩnh, đã tiếp tục liên lạc lần thứ hai qua email với nhà thơ Thy Minh. Nhưng hiện câu hỏi ông Nguyễn Vĩnh có tặng bài Người đàn bà thơ cho Thy Minh hay không thì chưa được trả lời.

Riêng nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long, xét thấy bản thân có lỗi và sự việc ảnh hưởng đến danh dự nên chính thức gửi xin lỗi mọi người, đồng thời đã khởi đơn xin rút ra khỏi tặng thưởng, rút ra khỏi vai trò thành viên Ban kiểm tra Hội Nhà văn TP.HCM.

Kết luận sau cùng của ban kiểm tra vẫn chưa kết thúc được nghi án một cách trọn vẹn. Sau tất cả, còn lại vẫn là những hoài nghi và tất yếu có một người đã đạo thơ. Cuối cùng ai mới thực sự là người đã sáng tác bài Người đàn bà thơ, mà bản quyền được ông Nguyễn Vĩnh tặng cho nhà thơ Nguyễn Thị Thanh Long?

Diệp Nguyễn