Tuổi thơ là một món quà

Cuộc chiến lạ lùng

Mary là một cô bé bảy tuổi xinh xắn, đáng yêu, sống cùng người cậu tên Frank - nhưng Mary gọi là bố vì anh nuôi Mary từ nhỏ. Frank chủ trương để Mary có một cuộc sống tự do, thoải mái, không áp lực học hành, dù biết cô bé sở hữu trí tuệ vượt trội, nhất là môn toán.

Hai mẹ con Frank - Evelyn (trái) và bé Mary (phải) trong Gifted

Frank cho Mary học một ngôi trường tiểu học gần nhà, anh từ chối lời đề nghị của bà hiệu trưởng xin cho bé suất học bổng vào một trường tư dành cho thiên tài. Tuy nhiên, bà Evelyn, mẹ của Frank cũng là bà ngoại của Mary, lại mong muốn tài năng của cháu mình được vun đắp, nuôi dưỡng trong một môi trường chuyên biệt như Diane - người mẹ đã khuất của cô bé. Vì vậy, khi thấy Mary bắt đầu bộc lộ khả năng thần đồng khi bước vào lớp Một, bà đã bắt đầu cuộc chiến pháp lý giành quyền nuôi bé Mary với con trai. 

Lâu nay, việc tranh giành quyền nuôi dưỡng trên phim ảnh chỉ xảy ra ở tình huống các cuộc ly hôn, nên chuyện hai mẹ con đưa nhau ra tòa giành quyền nuôi cháu gây nhiều tò mò. Phim cuốn người xem vào những cảnh “đấu tố” nhau trên tòa, lần lượt những bí mật về mẹ bé Mary được lật mở, tạo nên vài cú “twist” nho nhỏ.

Hóa ra Frank cũng có gen xuất chúng, từng là trợ lý giáo sư, nhưng chứng kiến em gái tự tử vì áp lực của cuộc sống thần đồng, Frank đã nuôi dạy Mary như một đứa trẻ bình thường đúng với di nguyện của em gái. Về phần Evelyn, lâu nay bà vẫn ôm nỗi cay đắng vì Diane qua đời khi vẫn giải dở dang bài toán thiên niên kỷ Phương trình Navier-Stokes. Nhưng bà đâu biết đáp án đã được Diane đưa cho Frank cất giữ nhiều năm qua, đó là cách Diane phản đối mẹ vì đã quá khắt khe với cô, không cho vui chơi, không cho yêu đương, chỉ có học hành. 

Gifted được kể theo lối tuyến tính, giản đơn, mạch lạc. Những cảnh có hai cậu cháu để lại nhiều cảm xúc nhất không chỉ bởi diễn xuất, mà còn do hình ảnh được chăm chút rất đẹp. Ấn tượng nhất là khung hình cả hai đứng trên bãi biển trong ánh hoàng hôn. Mary hết leo trèo lên người cậu, lại được cậu cõng lên vai, khung hình chỉ có cái bóng và giọng nói của hai cậu cháu tan trong nắng chiều.

Những ai yêu thích tài tử Chris Evans, hâm mộ nét “ngầu” của “chàng Captain America”, sẽ thấy thú vị khi bắt gặp một hình ảnh khác của anh trong Gifted: Frank - một gã độc thân dịu dàng, giàu tình cảm. Những khoảnh khắc hai cậu cháu quấn quýt vui đùa bên nhau, hay cảnh cao trào Mary tức tưởi khóc trên vai Frank vì giận cậu đưa mình đến gia đình cha mẹ nuôi sống, cộng với diễn xuất ăn ý của anh với bạn diễn nhỏ tuổi Mckenna Grace làm trái tim người xem như tan chảy. 

Ngôi sao nhí Mckenna Grace khi đóng Gifted chỉ mới 10 tuổi, nhưng đã lột tả thuyết phục sự thông minh tự tin của một thần đồng, và vẻ rụt rè cô đơn của một đứa trẻ có trí tuệ hơn người. Ở cảnh Mary phát hiện lỗi sai ở đề bài toán mà nhiều sinh viên, giáo sư không nhìn ra, diễn xuất của Mckenna Grace vẫn giữ được vẻ bình tĩnh chững chạc như người lớn. Còn trong những cảnh ở lớp học, khuôn mặt, ánh mắt của Grace toát lên vẻ bơ vơ, lạc lõng của một thiên tài trong một môi trường học đường của những đứa trẻ bình thường. 

Giáo dục hướng đến ai?

Gifted có một kết thúc có hậu như mong đợi của người trong cuộc lẫn khán giả. Mary đã trở về sống trong vòng tay yêu thương của cậu, và theo đuổi được đam mê toán bằng việc học chung với các sinh viên đại học.

Trong Gifted, không có nhân vật nào ở phe phản diện, kể cả Evelyn. Những gì bà và Frank làm đều vì muốn tốt cho Mary, nên khó nói ai đúng ai sai khi muốn nuôi Mary theo cách của mình. Rõ ràng sống với Frank, Mary được có một tuổi thơ vui vẻ, hồn nhiên, dù rằng những đòi hỏi của bé như cây đàn piano, laptop hay một chiếc giường mới không được Frank đáp ứng, vì đồng lương thợ sửa máy tàu khiêm tốn của anh.

Trong khi mới gặp mặt, bà Evelyn đã tặng ngay cho cháu gái chiếc laptop mới khiến Mary mân mê mãi không thôi. Bà còn dẫn Mary đi gặp gỡ những chuyên gia toán học khiến cô bé háo hức khi biết thêm nhiều bài toán khó. Bà Evelyn không phải không có lý khi cho rằng tài năng cần được rèn luyện trong khuôn khổ, hạn chế những thứ gây xao nhãng để tài năng được phát huy tối đa.

Trailer phim Gifted:

Thế nhưng không ai trong Frank hay bà Evelyn đặt mình vào vị trí Mary để hiểu cô bé muốn gì. Đó cũng là cách giáo dục thường thấy ở người lớn đối với con trẻ: sự áp đặt. Dẫu sự áp đặt đó xuất phát từ ý tốt, cũng không thể xem là phương pháp đúng đắn.

Rất may là cuối cùng, cả hai mẹ con Evelyn và Frank đều đã biết lắng nghe điều cô bé mong mỏi. Mary yêu thích những con số, những bài toán, nhưng em cũng yêu thích cuộc sống không bị gò bó, không bị ép vào khuôn khổ dành cho những thần đồng, bởi em chỉ là một đứa trẻ, mà với một đứa trẻ, thì tuổi thơ đúng nghĩa quan trọng hơn việc sở hữu một chỉ số IQ cao. 

Có lẽ trong khoảnh khắc Evelyn sững sờ nhận xấp bài giải Phương trình Navier-Stokes từ tay Frank, bà đã nhận ra lối giáo dục tưởng chừng như đang ươm mầm, vun trồng tài năng thực chất đã “bức tử” con gái mình. Hãy để thần đồng được sống và lớn lên như bao đứa trẻ bình thường khác. Hãy để tài năng phải do chính người sở hữu nó mong muốn phát triển, chứ đừng vì áp lực xung quanh, đó là những gì mà bộ phim Gifted nhắn gửi đến người xem. 

Nguyễn Ngọc