Từ ý thức người trong nghề, chưa đủ!

Đời rác nhọc nhằn, phụ nữ lại càng vất vả hơn

Trong dòng người, xe lao xao chiều cuối thu, bầu trời đầy mây đen vần vũ. Giữa cơn mưa cứ như đang chực chờ, bộ đồng phục công nhân vệ sinh lóe ánh sáng phản quang, rực lên hình ảnh những người công nhân đang lặng thầm làm đẹp cho thành phố.

Chị Tiên cùng một nữ đồng nghiệp nữa chịu trách nhiệm vệ sinh lòng đường Tô Hiệu. Chị nói, đoạn đường dọc kênh thôi, nhưng có hơn 40 con hẻm lớn nhỏ. Vì vậy, từ 17g khởi hành, nhưng thường đến 23g mới có thể hoàn thành công việc. Hôm nào xe lấy rác có trục trặc, còn phải về lúc 0g sáng hôm sau…

Nhưng 12 năm qua, Tiên bám với nghề và luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ. Trước đây anh Lại Ánh Thân, chồng Tiên, cũng là công nhân vệ sinh ở xí nghiệp 2 của công ty, nhưng bây giờ, anh Thân nghỉ ra ngoài chạy xe để kiếm thu nhập cao hơn chút.

Chị nói: “Hai đứa con càng lớn, chi phí cho mọi thứ trong nhà đều phải tăng lên nếu vợ chồng cùng bám với nghề thì khổ lắm”. Hỏi vì sao chị không chọn công việc nhẹ nhàng hơn, để anh ở lại công ty làm việc nặng này. Chị nói: “Kể công việc thì cực lắm, nhưng làm riết quen. Hơn nữa anh em trong đội rất thương và hỗ trợ nhau. Mình là nữ, cũng có nhiều ưu tiên về giờ giấc, lao động lẫn nghỉ ngơi… Tôi thấy mình sống được với nghề một cách đàng hoàng là tốt rồi”. 

Cùng rời lòng đường để trở về nhà lúc gần 23g ngày 30/9 cùng với Tiên, có đến 78 nữ đồng nghiệp ở Đội Vệ sinh Tân Phú. Trong đó, nhiều chị em nhà xa tận Hóc Môn, Củ Chi, Bình Chánh…

Lau xong mồ hôi, cài lại cái áo choàng, bịt kín khẩu trang, đội nón bảo hiểm xong, chị Nguyễn Thị Minh Trang đẩy chiếc xe máy chuẩn bị chạy về nhà. Một nữ đồng nghiệp quay lại kêu: “Trang ơi, về cẩn thận nghen, mai gặp”. Chị Trang cũng cười vui, nói lớn: “Ừ, mai gặp nghen”, rồi phóng xe rời đi.

Nhà Trang tận Long An, mỗi ngày đi về hơn 80km.Nhưng hành trình xa ngái đó đã không ngăn bước người nữ công nhân vệ sinh. Chị nói, có công việc làm đã là niềm vui rồi. Cũng như Tiên, Trang phụ trách làm vệ sinh tuyến đường dài chừng vài cây số thôi nhưng đầy các con hẻm lớn nhỏ, các khu chung cư cao tầng. Nên việc quét và thu gom rác ngày nào cũng ắp lẫm. 

Nhìn hình ảnh Trang đẩy chiếc xe rác đầy các vật dụng cồng kềnh đi về điểm tập kết, chúng tôi không khỏi nghẹn lòng. Không chỉ là Trang, hằng đêm như vậy, hàng trăm nữ công nhân ở các đội vệ sinh và các chi nhánh con của Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị TPHCM đã cùng đồng đội của mình xuống đường lặng lẽ làm đẹp thành phố. 

 Hơn 27 năm qua, gắn bó với nghề công nhân vệ sinh ở Công ty TNHH MTV Môi trường Đô thị TPHCM, anh Nguyễn Minh Hải (công nhân tổ 3) có cái nhìn thông suốt về cụm từ “bình đẳng giới trong lao động”.

Anh nói rằng, cùng công việc vệ sinh, dù hạn chế sức khỏe, nhưng bao giờ phụ nữ cũng làm việc tỉ mỉ hơn nam, các chị có nhiều lợi thế bởi sự khéo léo, cần mẫn mà nam giới chúng tôi ít khi đạt đến. Anh chị em trong Đội Vệ sinh Tân Phú thường nói vui, sở dĩ anh Hải có cái nhìn sâu sắc về vấn đề này bởi vì có bà xã làm cùng nghề.

Nghe xong, anh Hải thật thà: “Chắc vậy!”. Gia đình anh có bốn thành viên, không kể con trai Út sau khi tốt nghiệp đại học đang làm việc tại một công ty nước ngoài thì cả anh Hải, chị Huỳnh Thanh Lan, vợ anh và con trai Huỳnh Ngọc Tiến đều theo nghề rác.

Anh Hải kể, tôi đi làm về mệt thì lăn ra ngủ, nghỉ, còn bà xã lúi húi với rất nhiều công việc không tên. Đàn ông ở nhà không giúp gì mà xớ rớ lắm, nên tôi quyết định đỡ đần cô ấy bằng cách đi thu mua thêm phế liệu, góp tiền cho gia đình… 
 

Nữ công nhân vệ sinh không buồn vì khó khăn, vất vả của nghề, mà đôi lúc các chị buồn vì sự vô tình của một vài người trong nỗ lực giữ màu xanh cho thành phố

Cần lắm cái nhìn chia sẻ

Theo anh Nguyễn Minh Hải: “Gắn đời mình với nghề công nhân vệ sinh, là lựa chọn nhọc nhằn, đối diện nhiều nguy cơ dịch bệnh, tai nạn. Chúng tôi chỉ mong cái nhìn thông cảm từ xã hội, đặc biệt dành cho các chị em. Bởi dù sao, với những người chân yếu tay mềm, chẳng đặng đừng các chị mới làm nghề rác”.

Chị Dư Thị Thùy Linh - Đội phó Đội Vệ sinh Tân Phú - cho biết toàn đội có 196 công nhân, trong đó có 78 nữ. Về thời gian công tác, thời gian nghỉ ngơi, các chị vẫn hưởng các chế độ đều như nam giới. Đội có bảy tổ, thì hết ba tổ có nữ là tổ trưởng, một tổ phó. Ban chỉ huy có bốn thành viên, thì đã có hai đội phó là nữ. Điều này cho thấy công ty đã tạo điều kiện cho nữ giới chúng tôi lao động và phát huy tốt nhất năng lực của mình, khẳng định mình khi có thể. 

Theo lời các anh chị, làm nghề vất vả thì không bàn cãi nữa. Bởi chọn nghề này, anh chị em đều tự hiểu mình là “chiến sĩ thầm lặng”. Hằng ngày, để giúp chị em trong đội, các anh choàng giúp việc sửa cái bánh xe hay khiêng phụ các loại rác cồng kềnh…

Điều các anh chị mong mỏi là cái nhìn công bằng hơn từ xã hội. Chị Tiên tâm sự: “Chúng tôi cần sự hỗ trợ từ người dân. Từ gần hai năm qua, công nhân vệ sinh chúng tôi không phụ trách quét lề đường, nhưng vì quét quen tay rồi nên hầu như cũng không chị em nào bỏ được khi thấy đoạn đường mình quét lề còn dơ. Nhưng ý thức người dân đôi lúc chưa cao. Công nhân vệ sinh vừa lia chổi qua, đi chưa được mấy bước, nhiều người đã quăng ra lòng đường túi rác, có khi còn không cột lại, làm tung tóe. Những lúc ấy, tủi thân muốn khóc”. 

Hạnh Chi