Từ ‘Trạm thu phí’ thành ‘Trạm thu giá’, Bộ trưởng GTVT nói gì?

Theo ông Thể, bây giờ phí liên quan tới Hội đồng nhân dân, Quốc hội quyết định, còn giá là do doanh nghiệp cung cấp vì BOT là sản phẩm của DN nên cần điều chỉnh lại cho chính xác.

Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể. Ảnh: Zing.vn

Từ khi chuyển qua giá thì sẽ giảm giá, giảm để cân đối được phương án tài chính, còn nếu phí muốn thay đổi sẽ phải thông qua các bộ nên rất chậm. Do vậy, chuyển đổi tên trạm thu phí thành trạm thu giá BOT không có gì khác mà chỉ là linh động hơn rất nhiều.

* Trong quá trình ra văn bản Bộ có rà soát để từ ngữ chuẩn xác?

- Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể: Cái này là do quy định của Nghị định.

* Dư luận nói Bộ cố tình đang đánh tráo khái niệm?

- Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể: Không phải do Bộ quy định mà do Nghị định Chính phủ quy định, ví dụ sản phẩm sản xuất nhà máy thì họ ấn định giá bán, và BOT là 1 sản phẩm của DN.

* Giá này có căn cứ theo quy luật thị trường không thưa ông?

- Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể: Sản phẩm nào cũng phải đem lại hiệu quả kinh doanh, dự án BOT họ bỏ vốn toàn bộ thì cũng cần có phương án hoàn vốn, Nhà nước cố gắng điều chỉnh thấp nhất, tạo điều kiện cho xã hội. Hiện nay mình điều chỉnh trạm thu giá nào có điều kiện đều gỉam toàn bộ xuống mức thấp nhất để hỗ trợ chi phí người dân.

- Đổi từ “phí” sang “giá” có thay đổi bản chất?

- Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể: Mỗi 1 giai đoạn lịch sử thì khả năng chịu đựng của nền kinh tế khác nhau. Hiện nay chủ trương là giảm đến thấp nhất chi phí của hàng hóa. Về bản chất, thì hiện nay điều chỉnh để làm sao khả năng chịu đựng của nền kinh tế thấp nhất.

Trạm thu phí BOT Cai Lậy từng bị giới tài xế phản đối dữ dội vì cho rằng đặt sai chỗ và thu phí quá cao

Bản chất nhà đầu tư kinh doanh thì phải có lợi nhuận theo quy định của Nhà nước. Thu cao thì thời gian ngắn, thu thấp thì thời gian dài, tất cả cái này đều theo quy định của nhà nước hết. Mình quản lý nhà nước thì điều tiết làm sao bảo đảm hài hòa lợi ích của doanh nghiệp. Hiện nay hầu như mình giảm hết toàn bộ các trạm thu đến mức thấp nhất để trong giai đoạn hiện nay bảo đảm làm sao chi phí thấp nhất.

* Như vậy có thay đổi so với trước đây?

- Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể: Có thay đổi chứ. Cái này ngày xưa mỗi lần điều chỉnh rất khó khăn vì điều chỉnh phí thuộc thẩm quyền HĐND địa phương mà HĐND thì không thể linh động được. Chuyển qua giá thì bản chất nhà đầu tư vẫn hưởng như vậy thôi, nhưng mình sẽ điều chỉnh một cách nhanh chóng để đáp ứng được điều kiện của từng trạm thu giá ở từng vị trí, từng khu vực. Có những vị trí mình giảm rất là sâu vì những nơi đó điều kiện cho phép. Còn để HĐND quyết thì điều chỉnh từng mức rất khó khăn.

Hiện nay, theo quy định mới thì chuyển từ Bộ Tài chính về Bộ GTVT. Ngày trước Bộ Tài chính có những thông tư, giờ chuyển qua Bộ GTVT để tiều tiết làm sao bảo đảm hài hòa.

Sắp tới thì không làm trên những đường hiện hữu nữa rồi, Bộ GTVT chỉ làm trên những đường song hành, đường cao tốc, và khu khép kín, khu thu tự động bảo đảm hết vấn đề hiện nay đặt ra.

Còn những dự án đang khai thác thì trách nhiệm tiếp tục xem xét để bảo đảm người dân, doanh nghiệp, các thành phần kinh tế khác có đủ điều kiện để cạnh tranh trong điều kiện hiện nay. Còn nếu để phí như trước đây thì rất là cao. Ngày xưa xem xét từng trạm từng trạm một, thì bây giờ xem xét trên cả khu vực, có sự điều chỉnh hợp lý nhất cho các khu vực.

Khi thu giá tự động thì mỗi DN có 1 trung tâm công nghệ. Có trung tâm công nghệ thì người dân, các thành phần kinh tế, doanh nghiệp, cơ quan nhà nước có thể giám sát được nguồn thu hàng ngày, hàng tháng, hàng năm, nguồn thu từ lúc đưa vào hoạt động cho đến khi kiểm ra.

Ngoài ra, Tổng cục này sẽ quản lý toàn bộ các trạm thu giá. Ở tổng cục Bộ cũng có thể khai thác được giúp cho việc thu chi bảo đảm công khai minh bạch, bảo đảm người dân có thể giám sát được thông qua các thiết bị điện tử mang tính chính xác cao, không còn tình trạng xe vé.

Và hệ thống mới rất là tốt, hiện Bộ cố gắng thực hiện nghiêm túc quyết định của Thủ tướng, tức là cuối năm nay chúng ta cố gắng vận hành đường cao tốc, quốc lộ, nhất là đường 1, đường HCM… rồi đến năm 2019 thì phủ kín toàn bộ các trạm của các quốc lộ khác. Điều này bảo đảm công khai, minh bạch, giúp vừa giám sát chi phí, vừa giúp cho việc các xe qua trạm thu giá một cách nhanh chóng, có thể chạy  40-5-km/h, như vậy có nhiều lợi ích.

Tuấn Minh