Tủ thuốc gia đình

Những thuốc cần có trong tủ thuốc gia đình

Thuốc giảm đau và hạ sốt: Nên chuẩn bị sẵn một ít thuốc paracetamol 500mg, 325mg. Đối với trẻ em, bạn có thể mua và dự trữ sẵn paracetamol hàm lượng 80mg, 150mg và 250mg dạng uống hoặc đặt hậu môn. Riêng thuốc đặt hậu môn, tốt nhất nên được bảo quản trong tủ lạnh (ngăn đá). Liều dùng 10-15mg/kg/lần, ba - bốn lần/ngày. Dạng 80mg dùng cho trẻ từ 4-6kg, tức là trẻ từ một - năm tháng tuổi. Dạng 150mg dùng cho trẻ có cân nặng từ 7-12kg, từ sáu tháng đến một tuổi. Dạng 250mg dùng cho trẻ từ 13-24kg, từ hai - chín tuổi. Khi sử dụng thuốc hạ sốt, các lần dùng nên cách nhau khoảng bốn - sáu giờ (dùng quá liều có thể gây ngộ độc).

Thuốc ho: Chọn loại thảo dược như sirop Astex, Pectol E,... là loại an toàn cho trẻ em. Ngoài ra, có một số thuốc chuyên biệt như thuốc dãn phế quản dạng bình xịt ventolin dành cho trẻ em hay người lớn bị hen suyễn khi bị lên cơn, hay thuốc tim mạch hạ áp, dãn tĩnh mạch dạng ngậm dưới lưỡi, sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Thuốc đau bụng, ói, tiêu chảy, đầy hơi: Cốm xitrina: dùng cho trẻ bị rối loạn tiêu hóa ói mửa, đầy hơi. Hydrite hay Oresol là những thuốc bù nước điện giải khi bị bệnh tiêu chảy. Oresol một gói pha một lít nước chín nguội hay Hydrite một gói pha 200ml nước chín nguội, khuấy đều để bù nước cho trẻ.

Thuốc sát trùng: Trong tủ thuốc gia đình nên có một lọ povidine, hoặc xanh methylen (Milian), thuốc sát trùng thông dụng để sát trùng vết thương ngoài da, đồng thời chống nhiễm trùng cho vết thương. Cồn (alcool) 700 hay 900 thường dùng để sát trùng tay trước khi thao tác. Dầu khuynh diệp có tính sát khuẩn, giảm sưng dành cho những trường hợp bị côn trùng cắn đốt (muỗi đốt chẳng hạn) hay thoa lúc bị cảm lạnh. Vaseline, thuốc mỡ giúp làm lành những vùng da, môi bị nứt nẻ hay thoa hậu môn bị nứt, hoặc bôi làm trơn hậu môn trước khi đi tiêu ở trẻ bị táo bón.

Nước muối sinh lý: Dung dịch NaCl 0,9% (còn gọi là nước muối sinh lý) được dùng để nhỏ mắt, mũi khi bé bị sổ mũi, nghẹt mũi hoặc đơn giản là làm sạch mắt và mũi của bé.

Bông, băng, gạc y tế: Nên có sẵn bông, băng dán cá nhân, băng gạc và băng dính để cầm máu, lau chùi và băng bó vết thương; kéo và kẹp bằng inox để cắt và thao tác chăm sóc. Ngoài ra, bạn cũng nên chuẩn bị một ít cao dán salonpas để điều trị cơn đau bên ngoài, cứu trợ tạm thời đau nhức các cơ và khớp, đau lưng, viêm khớp, vết bầm tím và bong gân.

Nhiệt kế: Trong tủ thuốc cần có một nhiệt kế thủy ngân hay điện tử. Cần đưa bé đi khám nếu sốt vượt trên 39oC. Điều này có thể là dấu hiệu của một số bệnh.

Bộ đo huyết áp tự động: Nếu trong gia đình có người cao tuổi, bạn nên có sẵn máy đo huyết áp tự động.

Một số lưu ý

Nếu dùng thuốc thông thường trị các rối loạn nhẹ ở trẻ sau một ngày mà không thấy đỡ, phải đưa trẻ đến bác sĩ. Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ. Do đó, không được dùng thuốc của người lớn chia nhỏ ra để cho trẻ uống. Và một điều rất quan trọng là cần đọc kỹ hướng dẫn trước khi cho trẻ sử dụng thuốc. Tủ thuốc nên để ở nơi khô ráo, thoáng mát, không có ánh nắng rọi trực tiếp và tránh xa tầm với của trẻ.

Hàng năm, bạn nên tiến hành rà soát tủ thuốc một lần để loại bỏ những thuốc đã hết hạn sử dụng. Tốt nhất là nên giữ nguyên bao bì của những loại thuốc đã mua vì trên đó bạn có thể biết thông tin quan trọng như hạn sử dụng, liều dùng, cách bảo quản.

Dán hoặc treo cạnh tủ thuốc hướng dẫn xử trí sơ cứu trong những trường hợp khẩn cấp như bị bỏng, bị đột quỵ… Dán danh sách các số điện thoại khẩn cấp, số điện thoại của bệnh viện, bác sĩ gia đình để có thể gọi hỏi thông tin cấp kỳ. Bạn cũng nên ghi cả địa chỉ và số điện thoại của chính mình để tránh trường hợp luống cuống không thể nhớ. Trong tủ nên để sổ y bạ hoặc sổ theo dõi sức khỏe của trẻ và các thành viên trong gia đình. Nếu có nhiều trẻ hoặc nhiều người thì nên dùng mỗi người một quyển riêng. Trong đó nên ghi tóm tắt về những lần trẻ ốm, thuốc trẻ đã dùng, các kỳ tiêm vắc-xin đã thực hiện và những kỳ hẹn tiếp theo.

Các loại thuốc riêng của từng thành viên được trữ theo tiền sử bệnh của người đó (thuốc hen, xoang, cao huyết áp, thuốc chữa đau bụng kinh…) cũng như các loại thuốc mà từng thành viên đang phải sử dụng theo toa - các loại thuốc này nhất thiết cần được để ở ngăn riêng, trong hộp có dán tên thành viên đó. Không bao giờ được chủ quan lấy thuốc trong bóng tối vì rất có thể bị nhầm lẫn.

Sự cần thiết của tủ thuốc gia đình là điều không phải bàn cãi. Thế nhưng, vẫn có không ít trường hợp phải nhập viện vì tủ thuốc này do dùng sai thuốc, dùng phải thuốc quá hạn, tai nạn do trẻ nhỏ uống nhầm thuốc vì tưởng kẹo... Vì vậy, nên xây dựng tủ thuốc gia đình hợp lý, dễ sử dụng và an toàn dựa trên nguyên tắc từ đơn giản đến phức tạp, từ ít đến nhiều, trang bị những gì thực sự cần thiết và thường xuyên sử dụng, thích hợp cho mỗi gia đình.

Bác sĩ NGUYỄN MINH TIẾN

Trưởng khoa Hồi sức tích cực và chống độc Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP.HCM