Từ món cơm ở xứ người

Khi đi du lịch đến một nơi, bạn sẽ được giới thiệu vô số món ăn địa phương. Đó có thể là một món ăn tương tự món ăn của quê mình, cũng có thể là một món đặc sản địa phương mà lần đầu tiên ta mới biết. Văn hóa ẩm thực vùng miền thường khác nhau nên có thứ ta ăn được và thấy ngon nhưng cũng có những món chỉ vừa thấy đã không thể động đũa. Nhiều người nghĩ dù thế nào cũng phải ăn cho biết vì có những nơi rất xa, phải khó khăn lắm mới đến được và không dễ đến lần thứ hai. Suy nghĩ đó giúp chúng ta vui vẻ tận hưởng sự hấp dẫn của ẩm thực nhiều vùng miền.

Cơm trộn Hàn Quốc

Thật ra chuyện ăn uống còn tùy vào tâm tính mỗi người, có người ăn sao cũng thấy ngon miệng nhưng cũng có người chỉ quen với khẩu vị của mình ở nhà. Có tham gia vài chuyến ra nước ngoài mới thấy nhiều người khá giống nhau ở điểm này nên lần nào tôi cũng thấy có người lén mang theo chai nước mắm hoặc nước tương (xì dầu) nhỏ. Chai nước chấm ấy trở thành “của chung”, đến bữa cơm ai cũng xin một chút và rất hân hoan với một chút ấy để chấm thứ gì đó cho mặn miệng, có khi còn để rưới lên cơm khi không ăn được thứ gì khác.

Tôi cũng là một người khó ăn như vậy, trong bữa cơm thứ gì cũng gắp một chút để thử và thường là ít gặp món gì cảm thấy ngon cho đến lần gần đây nhất. Hôm đó, chúng tôi ghé vào một quán ăn nằm gần chân núi Nam San (Hàn Quốc). Người ta giới thiệu ở đây có món cơm trộn rất ngon. Cơm trộn được xem là một trong những món ăn để người Hàn Quốc tự hào giới thiệu cho du khách.

Họ kể rằng từ ngày xưa, khi đất nước Hàn Quốc chưa được như bây giờ, cuộc sống của người dân còn đầy khó khăn, lương thực thực phẩm hiếm hoi nên ăn uống thiếu thốn kham khổ. Họ sống rất tiết kiệm, không bao giờ dám lãng phí thức ăn. Sau bữa cơm, còn thừa thứ gì, họ đều để dành lại. Cho đến khi một bà mẹ đem tất cả thức ăn thừa trộn với nhau nấu lần nữa và phát hiện ra món ăn làm lại ấy rất ngon. Từ đó ở Hàn Quốc có thêm món cơm trộn trong danh sách những món ăn truyền thống.

Món cơm trộn dọn ra rất bắt mắt. Người ta dùng một cái nồi nhỏ bằng đất đã được nung sẵn, bên trong đặt khoảng một chén cơm trắng nhỏ, bên trên là những cọng rong biển đã được chế biến, thêm cái trứng gà sống, khách được hướng dẫn phải trộn đều trước khi ăn. Cái nồi nóng đến nỗi khi cơm được trộn đều thì trứng gà cũng chín. Món cơm trộn ấy không cần nêm nếm thêm gì khác, chỉ cần ăn kèm vô số món kim chi nhìn rất hấp dẫn trên bàn và một nồi lẩu hải sản, rau củ. Hình như đó là lần duy nhất tôi ăn cơm thấy ngon mà không phải xin thêm nước mắm. Bữa cơm trưa ngon miệng đến nỗi tôi chợt ứa nước mắt, tất nhiên không phải vì được ăn ngon mà bởi ngay lúc đó tôi chợt nhớ má tôi đến thắt lòng.

***

Tôi nhớ má tôi và những chén cơm trộn của má. Nhà tôi đông con nên làm gì má cũng phải tính đến chuyện ăn đồng chia đủ cho lũ con tuổi đang lớn. Má tôi là người phụ nữ của gia đình nên trong chuyện cơm nước hằng ngày má đều tính toán cho bữa cơm nào cũng có món này món kia; thịt cá, rau củ chế biến làm sao cho lúc nào con cái ăn cũng thấy ngon.

Mỗi lần nấu canh chua, má thường nấu kèm thịt cá kho keo và món ăn kèm canh chua mà chúng tôi thích nhất là tôm ram thịt. Thuở đó chỉ có tôm biển, má mua tôm bạc lớn bằng ngón tay út, vỏ mỏng, thịt dai. Thịt ba chỉ má cũng lựa thứ có thịt có mỡ rõ ràng, xắt từng miếng áng chừng bằng con tôm. Khi chảo đã nóng thì cho mỡ heo xắt nhỏ vào, đợi mỡ ra nước còn tóp mỡ hơi vàng thì bỏ thịt ba chỉ vào tao kỹ cho thơm. Sau đó, má vớt thịt ba chỉ đã chín ra chén rồi bỏ tôm vào chảo, tôm chín thì thêm thịt ba chỉ vào rồi mới nêm nếm.

Má tôi chẳng dựa theo công thức nào, chỉ liệu chút mắm, chút đường, chút tiêu rồi đảo đều mọi thứ. Lần nào má cũng dặn tôi không được cho thêm nước và để lửa riu riu cho mắm, đường tan ra rồi thấm dần vào tôm thịt. Khi con tôm, miếng thịt đã căng bóng, mỡ mắm đường đã quyện thành một thứ nước sanh sánh thì nếm lại cho vừa ăn rồi tắt bếp. Món tôm ram thịt của má tôi khi bày ra dĩa nhìn cực kỳ đẹp, ăn cực kỳ ngon nhưng thứ chúng tôi chờ đợi nhất là ở phía sau.

Cơm trộn chảo

Thức ăn nấu xong dọn ra bàn nhưng còn phải chờ ba tôi đi làm về thì cả nhà mới ăn cơm. Trong khi chờ giờ cơm, bầy trẻ đứng vây quanh nhìn má trộn cơm. Chảo thịt còn nóng, má xúc vào đó vài chén cơm nguội, nếu không còn cơm nguội thì dùng cơm nóng đang trên bếp. Thật ra có gì đâu, chỉ là má dùng đũa và vá trộn cơm với nước thịt cho thật đều rồi chia cho mỗi đứa một chén cơm trộn nhỏ vừa đủ thấy lưng lửng bụng để đợi ba về. Món cơm trộn đó phải nói là rất ngon, ngon đến mấy chục năm sau tôi vẫn nhớ. Cơm mặn ngọt vừa đủ, thỉnh thoảng nhai phải chút tóp mỡ còn sót giòn giòn, thơm thơm, thấy như đó là món ăn ngon nhất trên đời.

***

Còn một món ăn dùng trộn cơm còn tuyệt vời hơn: mực rim. Quê tôi có biển ngay trong phố nên lúc nào cũng có hải sản tươi ngon, cá thì ăn hằng ngày nên không mong đợi gì nhưng mực thì không thường xuyên bằng. Hôm nào đi chợ gặp mực tươi mới bắt từ biển lên, má tôi đều mua về, mực lớn để hấp hay xào thơm, cà còn mực nhỏ làm mực rim. Đó là thứ mực ống suôn suôn, chỉ cỡ bằng ngón tay, khi đem về da còn lung linh những hạt li ti màu hồng trên lưng. Phải khéo léo cho ngón tay vào phía dưới nang mực mới lấy được đầu mực ra ngoài mà không làm vỡ túi mực, để món ăn đẹp mắt.

Mực sau khi sơ chế thì rửa sạch, để trong rổ thưa cho ráo. Má tôi nấu gì cũng dùng mỡ heo, cứ cho mỡ vào chảo nóng, đợi mỡ tan hết mới bỏ hành tỏi băm nhỏ tao vàng cho thơm, xong bỏ mực vào. Khi mực co lại và chuyển sang màu hồng thì bỏ mắm, đường, tiêu vào đảo đều, để lửa thật nhỏ. Cũng chẳng cần thêm nước vì chính mực đã ra nước và khi nước cạn, sánh lại, con mực chuyển màu đỏ hồng rất đẹp.

Sau khi món chính lên bàn, phần nước sanh sánh trong chảo được tận dụng làm món cơm trộn mà mấy đứa con đang háo hức chờ. Sau này mỗi khi nhắc lại những món ăn quen thuộc trong nhà, bao giờ chị em chúng tôi cũng không quên món cơm trộn chảo mà mỗi lần nhớ tới đều thấy hình như nước miếng ứa ra. Thật tình là khi làm chủ gia đình riêng, có khi tôi làm lại món cơm trộn ngày xưa nhưng hình như con tôi không mặn mà gì. Bây giờ với lớp cháu, món ấy lại càng xa lạ. Các bà mẹ trẻ bận bịu không có nhiều thời gian để tỉ mỉ làm thứ này thứ kia trong bếp. Một phần bây giờ trẻ con không phải đợi giờ cơm để có thời gian đói bụng mà cảm nhận được cái ngon của chén cơm trộn hay chút cơm nguội chan nước mắm.

Mọi thứ bây giờ đã khác và hình như cuộc sống đủ đầy đã làm cho người ta không cần phải nhìn cái này nhớ cái khác. Có phải vì thế mà mọi cảm xúc cũng dần mất đi? Nên chăng một hôm nào chúng ta hãy kể cho con cháu nghe một chuyện gì đó thuộc về ngày xưa để chúng có thứ mà nhớ về?

Lưu Cẩm Vân

Nguồn ảnh: Internet